«Είναι λίγο παράξενο» λέει ο Ζαν Πωλ, ένας Παριζιάνος, στο μικρόφωνο της DW. «Ήταν μία μεγάλη έκπληξη που ο Εμανουέλ Μακρόν αποφάσισε να διαλύσει τη Βουλή και να πάει σε εκλογές. Δεν ξέρω τί να σκεφτώ…» Δεν είναι ο μόνος που αισθάνεται αμηχανία. Το βράδυ της Κυριακής, μόλις έγιναν γνωστά τα πρώτα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, ο πρόεδρος Μακρόν «έπιασε στον ύπνο» τους Γάλλους - ίσως ακόμη και το ίδιο του το κόμμα - προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν σε δύο γύρους, στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου.

«Δεν μπορώ να υποκρίνομαι ότι τίποτα δεν έχει συμβεί» ανέφερε ο Γάλλος πρόεδρος σε διάγγελμά του. Αυτό που συνέβη ήταν ότι το κόμμα του Μακρόν «Αναγέννηση» (Renaissance) περιορίστηκε σε ένα ποσοστό 15% στις ευρωεκλογές της Κυριακής, ενώ η ακροδεξιά «Εθνική Συσπείρωση» (Rassemblement National) της Μαρίν Λεπέν- της οποίας από το 2022 ηγείται ο Ζορντάν Μπαρντελά - συγκέντρωσε το 30% των ψήφων. Ίσως τελικά η απόφαση του Μακρόν για πρόωρες εκλογές να ήταν σωστή, λέει ο Ζαν Πωλ. «Θα ήταν πολύ δύσκολο να συνεχίσει έτσι, καλό είναι να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Και αν οι ίδιοι οι Γάλλοι θέλουν να κυβερνηθούν από την Ακροδεξιά, είναι δική τους επιλογή. Αν θέλουν να συνεχίσουν με κεντρώες πολιτικές δυνάμεις, ας το αποφασίσουν».

Συνασπισμός των κεντρώων δυνάμεων;

Από τη Δευτέρα η «Αναγέννηση» του Μακρόν απευθύνει έκκληση σε άλλες πολιτικές δυνάμεις του Κέντρου να συνασπιστούν μαζί της, υψώνοντας ανάχωμα στην επέλαση του ακροδεξιού κόμματος RN. Εάν δεν τα καταφέρουν, ο Εμανουέλ Μακρόν θα αναγκαστεί να υποδείξει τον ακροδεξιό Μπαρντελά ως νέο πρωθυπουργό, τον πέμπτο από τότε που ο ίδιος ο Μακρόν ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Στο μεταξύ, η Ευρώπη προσπαθεί να κατανοήσει τα κίνητρα του Γάλλου προέδρου. Ο Μουτζαμπά Ραχμάν, αναλυτής της Eurasia Group, θεωρεί ότι «είτε πρόκειται για μία κίνηση λελογισμένου ρίσκου, είτε για ένα τρελό στοίχημα». Μάλλον ο Μακρόν ευελπιστεί ότι στις εθνικές εκλογές το ποσοστό συμμετοχής θα είναι υψηλότερο και οι πολίτες θα σκεφτούν πιο νηφάλια, σχολιάζει ο Ραχμάν στην πλατφόρμα Χ. Είναι γνωστό άλλωστε ότι ενίοτε στις ευρωεκλογές οι ψηφοφόροι τιμωρούν αντι-λαϊκές αποφάσεις της κυβέρνησης. Αλλά ο Μακρόν, για τον οποίο τα ποσοστά αποδοκιμασίας φτάνουν το 65% στις δημοσκοπήσεις, θα μπορούσε ούτως ή άλλως να συρθεί σε εκλογές στην προσπάθειά του να περάσει τον προϋπολογισμό του 2025. Από τότε που άρχισε η δεύτερη θητεία του στο Ελιζέ, το 2022, ουσιαστικά προεδρεύει με μία κυβέρνηση μειοψηφίας και αντιμετωπίζει εμπόδια όταν προσπαθεί να περάσει την ατζέντα του. Γι αυτό κάποτε επιχειρεί να επιταχύνει τις εξελίξεις καταφεύγοντας σε ρήτρες του Συντάγματος που παρακάμπτουν το Κοινοβούλιο.

Θα διαψεύσει τις δημοσκοπήσεις;

Κι αν δεν προκαλούσε εκλογές; Όπως επισημαίνει στην DW ο Πάβελ Ζέρκα, αναλυτής του European Council for Foreign Relations, σε αυτή την περίπτωση ο Γάλλος πρόεδρος θα αναγκαζόταν να περάσει άλλα τρία χρόνια «με το εκλογικό αποτέλεσμα διαρκώς να τον επιβαρύνει» και με τη Μαρίν Λεπέν «να αμφισβητεί τη δημοκρατική του νομιμοποίηση και να απαιτεί κάθε τόσο νέες εκλογές». Έτσι ο Μακρόν, γνωστός για την αυτοπεποίθησή του, την οραματική σκέψη και τη μεγαλόπνοη ρητορική του, προτίμησε να περάσει στην αντεπίθεση, αρχίζοντας μία επίθεση γοητείας μέχρι τις κάλπες.

Όπως εκτιμά ο αναλυτής Μουτζαμπά Ραχμάν «ο Μακρόν πιστεύει ότι μπορεί να διαψεύσει τις δημοσκοπήσεις, θέτοντας τους Γάλλους ενώπιον του διλήμματος είτε να στηρίξουν το κατεστημένο και τις φιλοευρωπαϊκές και φιλοουκρανικές δυνάμεις του Κέντρου, είτε να αφεθούν στον κίνδυνο μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης που τηρεί έκδηλα αντι-ευρωπαϊκή στάση και έχει στηρίξει τον Ρώσο πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν».

Ίσως ο Γάλλος πρόεδρος ακολουθεί το παράδειγμα του σοσιαλιστή Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος το 2023 αναβαπτίσθηκε πολιτικά σε πρόωρες εκλογές. Εάν όμως το στοίχημά του Μακρόν αποδειχθεί μπούμερανγκ, προειδοποιεί ο Πάβελ Ζέρκα, κερδισμένοι θα είναι μόνο οι Λεπέν και Μπαρντελά.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου