Περίεργα πράγματα συμβαίνουν στο διαγνωστικό κέντρο για γρήγορα τεστ κορωνοϊού που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο στάδιο της Κολωνίας, όπου προπονούνται η ποδοσφαιρική ομάδα Victoria Köln τρίτης κατηγορίας και η ανδρική αμερικανική ποδοσφαιρική ομάδα Cologne Crocodiles. Για πολλούς λόγους. Από τη μια, καθημερινά στέλνει στο τοπικό υπουργείο Υγείας της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας ένα πολύ υψηλό αριθμό τεστ, αλλά από την άλλη ανάμεσα σε αυτά τα τεστ δεν υπάρχει κανένα, ή σχεδόν κανένα θετικό. Πώς είναι δυνατόν; Και για να έχουμε μέτρο σύγκρισης, περίπου το 5% των τεστ κορωνοϊού που έγιναν μέσα Μαΐου σε ολόκληρη τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία καθημερινά ήταν θετικά. Άλλα στο συγκεκριμένο κέντρο δίπλα στο στάδιο ποδοσφαίρου το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 0,2% ή ακόμη λιγότερο. Όταν ρωτήθηκε αρμόδιος του συγκεκριμένου κέντρου πώς μπορεί να εξηγηθεί ένα τόσο χαμηλό ποσοστό θετικών τεστ, όταν το ποσοστό μετάδοσης είναι ακόμα υψηλό, απάντησε ότι "η ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί με τις ιατρικές μας γνώσεις".

Εικονικά τεστ, πραγματικά κέρδη

Η ομάδα ερευνητικής δημοσιογραφίας από την εφημερίδα Süddeutsche Zeitung και τα δημόσια ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα WDR και NDR αποφάσισε να ρίξει φως στην υπόθεση. Επί πολλές ημέρες κατέγραφε τον αριθμό των ανθρώπων που πήγαινε εκεί για να κάνει τεστ από το άνοιγμα μέχρι το κλείσιμο. Για παράδειγμα, το Σάββατο 13 Μαΐου, μετρήθηκαν 52 που πήγαν εκεί πεζή και 101 με αυτοκίνητο. Εκείνη την ημέρα οι υπεύθυνοι του κέντρου ανέφεραν στο υπουργείο Υγείας ότι στο κέντρο έγιναν 2670 τεστ. Το ίδιο συνέβη και τη Δευτέρα, 16 Μαΐου. Ενώ οι δημοσιογράφοι των τριών μέσων μέτρησαν 55 που ήρθαν με το πόδια κι άλλους 123 με αυτοκίνητο, ο αριθμός των τεστ που έλαβε το υπουργείο από το συγκεκριμένο κέντρο ήταν 2186 τεστ.Η συγκεκριμένη περίπτωση δεν φαίνεται να είναι η μοναδική. Ο Γιεργκ Ένγκελχαρντ, προϊστάμενος ανακρίσεων στην Υπηρεσία Καταπολέμησης του Εγκλήματος του Βερολίνου, υποπτεύεται ότι η συγκεκριμένη περίπτωση είναι η κορυφή του παγόβουνου. Εδώ και ένα χρόνο η ομάδα του ασχολείται με ύποπτες περιπτώσεις απάτης σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα τεστ κορωνοϊού, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται ήδη 380 προκαταρκτικές έρευνες στο Βερολίνο. Κι αν αναγάγει σε παγγερμανικό επίπεδο τα μέχρι τώρα ευρήματα αυτών των ερευνών μόνο στο Βερολίνο, τότε η ζημία που πιθανόν να έχει υποστεί το δημόσιο ανέρχεται από 500 έως 550 εκ. ευρώ.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους της SZ, NDR και του WDR ο έμπειρος  Ένγκελχαρντ υποθέτει ότι υπάρχει μια γκρίζα ζώνη πολλαπλάσιων άλλων περιπτώσεων "νόθευσης" του πραγματικού αριθμού τεστ, που πιθανόν να μην αποκαλυφθεί ποτέ. "Η απάτη σε βάρος του δημοσίου μπορεί να ανέρχεται ακόμη και σε 1,5 δις ευρώ" λέει προσθέτοντας ότι πρόκειται για "προσεκτική εκτίμηση" ενός "σκοτεινού πεδίου" επιχειρηματικής δράσης. Από τον Μάρτιο του 2021 το γερμανικό δημόσιο αμείβει πλουσιοπάροχα τις υπηρεσίες των ιδιωτικών κέντρων τεστ, γι αυτό και έχουν πολλαπλασιαστεί σαν μανιτάρια σε κάθε γειτονιά. Για κάθε τεστ οι πάροχοι παίρνουν 11,50 ευρώ, μέχρι τον περασμένο Ιανουάριο ήταν 12,50 ευρώ ανά τεστ. Μέχρι τέλος Απριλίου το κράτος έχει δαπανήσει πάνω από 10, 3 δις ευρώ για τα ιδιωτικά κέντρα γρήγορων τεστ. Όλα χρήματα φορολογουμένων. Και χωρίς ιδιαίτερους ελέγχους, κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως "πρόσκληση για απάτη", όπως επισημαίνει η Süddeutsche Zeitung. 

Ευθύνες του δημοσίου

Και για να επιστρέψουμε στην περίπτωση του κέντρου τεστ κοντά στο ποδοσφαιρικό στάδιο της Κολωνίας, μόνο πέρυσι οι υπεύθυνοι κατέγραψαν ότι έκαναν 234.000 τεστ, που μεθερμηνευόμενο σε ευρώ ισούται με 2,8 εκ ευρώ. Αλλά πώς είναι δυνατόν να μην έγινε αντιληπτή στις αρμόδιες αρχές ότι κάτι δεν πήγαινε καλά; Από τον Μάο του 2021 καταγράφηκαν για πρώτη φορά συγκεκριμένες περιπτώσεις απάτης με τα τεστ μεγάλης κλίμακας. Από τότε εμφανίζονται όλο και περισσότερες ύποπτες υποθέσεις που διερευνώνται, μάλιστα αυτή τη στιγμή γίνεται σχετική δίκη στο Μπόχουμ. Αλλά οι κυβερνήσεις, τόσο η ομοσπονδιακή, όσο και οι τοπικές, αλλά και τα κοινοβούλια δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν συνθήκες αυστηρών ελέγχων στα χιλιάδες ιδιωτικά κέντρα τεστ που υπάρχουν στη χώρα. Αλλά και στην περίπτωση της Κολωνίας, οι υγειονομικές αρχές της πόλης υποψιάστηκαν από τις αρχές Οκτωβρίου του 2021 ότι κάτι "έπαιζε" με τον αριθμό των τεστ. Σε συγκεκριμένη ερώτηση των δημοσιογράφων της SZ, WDR και NDR οι αρμόδιοι ανέφεραν ότι από τις αρχές Οκτωβρίου του 2021 βρήκαν "εντυπωσιακό το ποσοστό αρνητικότητας και τον σταθερά αυξανόμενο αριθμό των τεστ", και λόγω των "ανωμαλιών" έγινε στις 26 Ιανουαρίου συγκεκριμένη αναφορά στην Ένωση Ιατρών Ασφαλιστικών Ταμείων της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας. Ακολούθησε και δεύτερη αναφορά τον περασμένο Απρίλιο, "την οποία έχει αναλάβει να εξετάσει η συγκεκριμένη Ένωση", όπως αναφέρει γραπτώς η Υπηρεσία Υγείας του κρατιδίου.

Ο Γιεργκ ΄Ενγκελχαρντ αποδίδει ευθύνες στο σύστημα υπό δύο μορφές. Όταν τον Μάρτιο του 2021 δόθηκε άδεια σε ιδιώτες να λειτουργούν κέντρα για τεστ, οι κυβερνήσεις στο Βερολίνο και τα κρατίδια ήθελαν να γίνονται όλο και περισσότερα τεστ για να μπορούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι να διαγιγνώσκονται αρνητικοί μέσα στο τότε κύμα πανδημίας και να απολαμβάνουν τα μέτρα χαλάρωσης που επιτρέπονταν τότε. "Εκείνη τον εποχή η κεντρική κυβέρνηση κατέστησε σαφές ότι δεν ήταν καθόλου επιθυμητό να γίνονται έλεγχοι, γιατί κανείς δεν ήθελε να τρομάξει τους χιλιάδες που έστησαν τέτοια κέντρα" θυμάται. Αλλά λίγους μήνες αργότερα, όταν άρχισαν τα κρούσματα απάτης να γίνονται πλέον οφθαλμοφανή, οι κυβερνήσεις στο Βερολίνο και τα κρατίδια αποφάσισαν να αναθέσουν τους ελέγχους στις Ενώσεις Γιατρών Ασφαλιστικών Ταμείων, οι οποίες ζητούν διοικητικό τέλος ύψους 3,5%. Αυτό σημαίνει γύρω στα 350.000 ευρώ στα 10 δις ευρώ που κοστίζουν τα τεστ στο δημόσιο. Ο προϊστάμενος ανακρίσεων της Υπηρεσίας Καταπολέμησης του Εγκλήματος βρίσκει εντελώς παράδοξο το ότι όσο περισσότερο γίνονται οι έλεγχοι, τόσο πιο χαμηλή είναι η "αμοιβή" για τους ελέγχους. Μάλιστα κάνει έναν παραλληλισμό από τον δικό του χώρο. "Είναι σαν λένε σε έναν ανακριτή ότι όσο περισσότερο ερευνά ύποπτες υποθέσεις και προσπαθεί να βγάλει άκρη, τόσο λιγότερο μισθό θα παίρνει. Είναι φυσικό να μην κάνει τίποτα πια και να αδιαφορεί".

Ειρήνη Αναστασοπούλου