Η ισότητα των φύλων στη γερμανική μουσική βιομηχανία εξακολουθεί να είναι σχεδόν άγνωστη, δείχνει έρευνα του Ιδρύματος MaLisa σε συνεργασία με τη γερμανική εταιρεία διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων μουσικών έργων GEMA και την Music S Women.

Με τίτλο «Φύλα στη μουσική: Επιτυχίες, Έργα και Live», η έρευνα εξέτασε πόσες γυναίκες εκπροσωπούνται σε μουσικά φεστιβάλ, στις κατατάξεις επιτυχιών, αλλά και στις βάσεις δεδομένων της γερμανικής εταιρείας διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων GEMA, τόσο μεταξύ ερμηνευτών, όσο και μεταξύ συνθετών και παραγωγών. Το αποτέλεσμα είναι σαφές και αποκαρδιωτικό: «Η μουσική βιομηχανία παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανδροκρατούμενη τα τελευταία δέκα χρόνια», σημειώνει το Ίδρυμα MaLisa στην ιστοσελίδα του. «Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σημαντικά σε σχέση με το ποσοστό τους επί του πληθυσμού, τα μη δυαδικά άτομα και άλλες ταυτότητες φύλου είναι ακόμη λιγότερο ορατές και δύσκολα μπορούν να εντοπιστούν». Φαίνεται σχεδόν απίστευτο ότι σε κανέναν από τους τομείς που εξετάστηκαν το ποσοστό των γυναικών δεν έφτανε το 20%. Σε ορισμένους τομείς μάλιστα καταγράφηκε ακόμα και μείωση των γυναικών που συμμετείχαν.

Οι άνδρες βγάζουν τα περισσότερα χρήματα με διαφορά

Το 85% των συνθέσεων στα γερμανικά τσαρτς υπογράφεται από άνδρες. Στα κορυφαία 100 των σινγκλ τσαρτς, το ποσοστό των ανδρών σκαρφάλωσε στο 91% το 2019, ήταν δηλαδή 4% μεγαλύτερο από ότι το 2010. Συνολικά οι γυναίκες είχαν ακόμα λιγότερες ευκαιρίες να ηχογραφήσουν και να διαδώσουν τη μουσική τους, μιας και συνήθως οι άνδρες τραγουδιστές και συνθέτες αναζητούν άνδρες παραγωγούς. Κατά συνέπεια η μερίδα του λέοντος στα έσοδα από τη μουσική που μοιράζει η εταιρία διαχείρισης GEMA πηγαίνει σε άνδρες.

Η έρευνα εστίασε συνειδητά μεταξύ 2010 και 2019 προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν στρεβλώσεις που προκλήθηκαν αναμφίβολα μετά το ξέσπασμα της πανδημίας στις αρχές του 2020 και μέχρι το 2022. Παρά το γεγονός ότι το ίδρυμα MaLisa χαρακτήρισε τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν «απογοητευτικά», εστιάζει στην έρευνά του σε τρόπους βελτίωσης της κατάστασης για τις γυναίκες και μη δυαδικά άτομα. «Η έρευνα και η εμπειρία από άλλες χώρες και άλλους κλάδους δείχνει ότι υπάρχουν αποτελεσματικά μέτρα για να ξεπεραστεί η υπάρχουσα ανισορροπία». Σε αυτά περιλαμβάνονται δεσμευτικές ποσοστώσεις, τόσο στις live σκηνές των φεστιβάλ και τα μουσικά βραβεία, όσο και στο Spotify και τη μουσική παραγωγή.

Μικρή, αλλά συμβολική βελτίωση

Πρωτοβουλίες όπως το «Keychange» («Αλλαγή μουσικού Κλειδιού») δραστηριοποιούνται ήδη με επιτυχία υπέρ μιας ποσόστωσης 50:50 στις σκηνές των διαφόρων φεστιβάλ. Το ποσοστό γυναικών στις σκηνές των φεστιβάλ διαγράφει σταθερά ανοδική πορεία, από περίπου 7% το 2010 σε κάτι περισσότερο από 12% το 2019. Εδώ αξιολογήθηκε και το μεταπανδημικό έτος 2022 καταγράφοντας μάλιστα ποσοστό γύρω στο 16%. Αντιδρώντας στην παντοκρατορία των ανδρών η διάσημη γερμανίδα κωμικός Κάρολιν Κέμπεκους ίδρυσε και διοργάνωσε φέτος το φεστιβάλ "DCKS"στην Κολωνία, στο οποίο εμφανίστηκαν αποκλειστικά και μόνο γυναίκες.

Η κινητήρια δύναμη πίσω από αυτή την αισθητή βελτίωση είναι κυρίως τα μικρά και μεσαία σε μέγεθος φεστιβάλ. Το Ίδρυμα MaLisa τονίζει στην έκθεση ότι είναι πλέον καιρός οι μεγαλύτεροι διοργανωτές, τα στούντιο και οι δισκογραφικές εταιρίες να αναλάβουν τις ευθύνες τους: «Οι μεγάλοι παίκτες της μουσικής βιομηχανίας έχουν τη δυνατότητα με τις αποφάσεις τους να επιταχύνουν τις αλλαγές βελτιώνοντας την κατάσταση των γυναικών», καταλήγει η έρευνα Gender in Music.

Κριστίνε Λένεν

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος