«Στις χειραψίες μετά τη λήξη του παιχνιδιού, συχνά ακούγονται προσβολές, αγριεμένα βλέμματα, ακόμη και στα αποδυτήρια. Η νικήτρια ομάδα είναι αυτή που συνήθως προκαλεί». Για τον 14χρονο Ελίας, οι προκλητικές προσβολές στους αγώνες ποδοσφαίρου και χάντμπολ που συμμετείχε ήταν σύνηθες φαινόμενο. Μέχρι πρότινος, τέτοια περιστατικά περιορίζονταν στην επιθετική λεκτική συμπεριφορά - δεν υπήρχε ακόμη κάποιο κρούσμα σωματικής βίας.

Ένα άγριο επεισόδιο όμως έλαβε χώρα προσφάτως στη Φρανκφούρτη. Στο διεθνές τουρνουά ποδοσφαίρου νέων "German Cup” το Σαββατοκύριακο της Πεντηκοστής, σημειώθηκαν βίαια επεισόδια, στα οποία ο 15χρονος Πάουλ από το Βερολίνο πέθανε από σοβαρές εγκεφαλικές κακώσεις. Τώρα πολλοί γονείς αναρωτιούνται: Πόσο ασφαλές είναι το παιδί μου στο ποδόσφαιρο; Και επιπλέον, μήπως ήταν απλώς θέμα χρόνου να συμβεί κάτι τέτοιο;

Η βία στο ποδόσφαιρο των νέων αυξάνεται

Στη Γερμανία, περισσότεροι από 24.500 ποδοσφαιρικοί σύλλογοι με σχεδόν 150.000 ομάδες είναι εγγεγραμμένοι στη Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (DFB). Εβδομάδα τη βδομάδα διεξάγονται πολλοί αγώνες, καθώς και τουρνουά, εγχώρια και διεθνή.

Ο Πίετ Κόιζεν είναι ο εκπρόσωπος του τουρνουά κάτω των 19 ετών "Champions Trophy” που διεξάγεται στο Ντίσελντορφ και στο οποίο συμμετέχουν τα τμήματα υποδομών των πιο γνωστών συλλόγων. Τα τελευταία 20 χρόνια δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημα βίας σε αυτό το τουρνουά, λέει ο Κόιζεν στην DW. Δεδομένου ότι οι παίκτες ελπίζουν να μπουν στην επαγγελματική ομάδα, δεν θα έκαναν τέτοια επεισόδια ούτως ή άλλως, ενώ οι πιθανές προβληματικές περιπτώσεις δεν παρατηρούνται σε αυτές τις ηλικίες. Είναι λοιπόν το πρόβλημα της βίας πρόβλημα του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου;

Η εγκληματολόγος Τάγια Βέστερ ερευνά το συγκεκριμένο θέμα στο Πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν και έχει συμβουλευτικό ρόλο προς την DFB. Η Βέστερ δήλωσε στην DW ότι τα τελευταία χρόνια είχε παρατηρήσει πως τα περιστατικά βίας στα τμήματα νέων αυξάνονταν: «Στο παρελθόν, αυτό ήταν κυρίως πρόβλημα στο τμήμα ανδρών και στα τμήματα εφήβων. Εν τω μεταξύ, όμως, τέτοια περιστατικά παρατηρούνται και σε ηλικίες κάτω των 15 ετών. Σημειώνονται συγκρούσεις και μεταξύ των πολύ μικρών παιδιών, αλλά εκεί το πρόβλημα είναι κυρίως οι γονείς και οι προπονητές».

Μειωμένος ο συναισθηματικός έλεγχος στους εφήβους

Οι γονείς και οι προπονητές έχουν σημαντικό ρόλο προτύπου. Γιατί όμως η βία μεταξύ των νέων φαίνεται να κλιμακώνεται τόσο πολύ τώρα; Η έλλειψη συναισθηματικού ελέγχου και οι διάφορες επιρροές, όπως τα βιντεοπαιχνίδια και η εικονική πραγματικότητα, ενδέχεται να οδηγούν σε τέτοιες βίαιες πράξεις, όπως εξηγεί η ψυχολόγος Μάριον Ζουλπρίτσιο από το Γερμανικό Αθλητικό Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, επισημαίνοντας ότι ορισμένοι μπορεί να μην αντιλαμβάνονται τις συνέπειες των πράξεών τους. Ούτε καν όταν χτυπούν ή κλωτσούν το κεφάλι κάποιου.

Οι ψυχικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της επιθετικότητας μεταξύ των νέων, αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η ηλικία και το φύλο έπαιξαν επίσης ρόλο. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, το σώμα ξεχειλίζει από δύναμη και νέα νευρωνικά δίκτυα σχηματίζονται στον εγκέφαλο, όπως λέει η Ζουλπρίτσιο.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό; Πρωτίστως είναι απαραίτητο να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στη συμπεριφορά των παικτών και να δημιουργηθούν αρμόδιες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση των μη φυσιολογικών συμπεριφορών. «Υπάρχουν πλέον υπεύθυνοι για την προστασία των παιδιών στους συλλόγους που φροντίζουν για τέτοια πράγματα».

Η πρόληψη της βίας πρέπει να γίνεται επί τόπου

Η εγκληματολόγος Βέστερ πιστεύει ότι οι προπονητές και οι σύλλογοι πρέπει να παρεμβαίνουν πολύ νωρίτερα και να θέτουν σαφή όρια, τονίζοντας πως είναι σημαντικό να υπάρχουν άνθρωποι στους αγώνες έτοιμοι να επέμβουν σε τέτοια περιστατικά. Ήδη σε ορισμένους αγώνες, ακόμη και σε ερασιτεχνικό επίπεδο, είναι υποχρεωτική η παρουσία αγωνοδικών.

Επιπλέον, κάθε σύλλογος μπορεί να επιβάλει δικό του κανονιστικό πλαίσιο και ένας διαιτητής μπορεί να διατάξει τους θεατές να αποχωρήσουν από το γήπεδο, όπως εξηγεί ο Αντρέας Κότιρα, επικεφαλής διαιτησίας της περιφέρειας Κέμπεν-Κρέφελντ, που στα 39 χρόνια, κατά τα οποία έχει διατελέσει διαιτητής, έχει ανταλλάξει πολύ σοβαρές κουβέντες με οξύθυμους παίκτες ή θεατές. «Αναγνωρίζω πολύ γρήγορα πότε υπάρχει η απειλή για ένα βίαιο επεισόδιο και το σταματάω. Οπότε πηγαίνω και ρωτάω: Πού είναι οι αγωνοδίκες; Σας παρακαλώ, μεριμνήστε ώστε να ηρεμήσει η κατάσταση». Οι ικανότητες διαχείρισης μίας τέτοιας κατάστασης εντάσσονται ολοένα περισσότερο και στην εκπαίδευση των διαιτητών.

Ο Κότιρα ωστόσο κρίνει πως ευθύνονται και οι σύλλογοι, οι οποίοι θα πρέπει να εκπαιδεύσουν καλύτερα τους παίκτες και τους προπονητές προκειμένου να αποτρέπονται τα περιστατικά βίας - και εις βάρος των διαιτητών. Όπως εξηγεί ο Κότιρα, μέσω της ευαισθητοποίησης σε θέματα διαιτησίας, οι παίκτες «καταλαβαίνουν πόσο δύσκολο είναι να είσαι διαιτητής».

Στη Γερμανία γίνονται ορισμένες προσπάθειες πρόληψης των βίαιων περιστατικών, αλλά συχνά δεν υλοποιούνται, όπως λέει η Βέστερ. Η εγκληματολόγος, από την πλευρά της, θεωρεί πως η DFB θα πρέπει να θέσει ορισμένα όρια, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της ως οργανισμός-ομπρέλα. Όμως για εκείνη ο κάθε σύλλογος φέρει επίσης μερίδιο ευθύνης: «Η πραγματική πρόληψη της βίας πρέπει να γίνεται επιτόπου».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς