Τα προηγούμενα χρόνια η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) είχε καταφέρει να εκπροσωπείται και στα 16 τοπικά Κοινοβούλια της Γερμανίας. Η ηγεσία του κόμματος ισχυριζόταν ότι η AfD δεν ήταν απλώς ένα κίνημα διαμαρτυρίας ή ένα περιφερειακό κόμμα για την πρώην Ανατολική Γερμανία, αλλά είχε πλέον καθιερωθεί ως μία ανερχόμενη πολιτική δύναμη σε όλη τη χώρα. Όμως τα μέχρι τώρα αποτελέσματα των τοπικών εκλογικών αναμετρήσεων το 2022 φαίνεται να τη διαψεύδουν.

Στις εκλογές του Σλέσβιγκ-Χόλσταϊν, που έγιναν στις 8 Μαΐου, η AfD έμεινε κάτω από το όριο του 5% που προβλέπει ο εκλογικός νόμος για την είσοδο στη Βουλή.Ήταν η πρώτη φορά που το εθνολαϊκιστικό κόμμα δεν κατάφερε να επανεκλεγεί σε τοπικό Κοινοβούλιο. Μία εβδομάδα αργότερα, στις τοπικές εκλογές στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, το πολυπληθέστερο κρατίδιο της Γερμανίας, η AfD συγκέντρωσε μόλις 5,4% για να μπει οριακά στην τοπική Βουλή του Ντίσελντορφ, χάνοντας σχεδόν δύο ποσοστιαίες μονάδες. Αλλά και στις πρώτες τοπικές εκλογές της χρονιάς, που είχαν γίνει στις 27 Μαρτίου στο μικρό κρατίδιο του Ζάαρ, πήρε μόλις 5,7%. Μήπως όλα αυτά σημαίνουν ότι «έχει περάσει η μπογιά» των εθνολαϊκιστών;

Διαφορές Ανατολής και Δύσης

Μιλώντας στην DW o πολιτικός επιστήμων Μάνες Βαϊσκίρχερ λέει ότι θα ήταν πρώιμο αυτό το συμπέρασμα και υπενθυμίζει ότι στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου η AfD κατάφερε να επανεκλεγεί με διψήφιο ποσοστό (10,3%) στην ομοσπονδιακή Βουλή. Μπορεί τους τελευταίους μήνες να μην ήταν η καλύτερη συγκυρία για να συζητηθεί το προσφυγικό ζήτημα, στο οποίο παραδοσιακά ποντάρει η AfD, αλλά ο Βαϊσκίρχερ πιστεύει ότι αυτό μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή, για παράδειγμα αν ενταθούν τα οικονομικά προβλήματα ή «αν αλλάξει η μέχρι στιγμής θετική στάση της κοινής γνώμης απέναντι στους πρόσφυγς σπο την Ουκρανία».

Προς το παρόν η AfD ασχολείται με τον εαυτό της. Ο επικεφαλής του κόμματος Τίνο Κρουπάλα δήλωσε μετά τις εκλογές στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία ότι «είναι κάθε άλλο παρά ευχαριστημένος» με το αποτέλεσμα, αλλά υπάρχει ακόμη αρκετός χρόνος «για να επιτύχουμε διψήφιο ποσοστό ψήφων και στα παλαιά κρατίδια της Γερμανίας». Όμως ο Μάνες Βαϊσκίρχερ πιστεύει ότι «οι διαφορές Ανατολής-Δύσης στις εκλογικές επιδόσεις της AfD όχι μόνο παραμένουν, αλλά και εντείνονται». Θεωρεί ότι στην πρώην Δυτική Γερμανία οι εθνολαϊκιστές «δεν βρίσκουν μία εναλλακτική στρατηγική για να κινητοποιήσουν τους ψηφοφόρους, όταν δεν βρίσκεται στην ατζέντα το μεταναστευτικό ζήτημα».

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι σχέσεις με τον Πούτιν

Για τον Βαϊσκίρχερ δεν ήταν έκπληξη που η AfD έμεινε εκτός Βουλής στο βορειογερμανικό κρατίδιο του Σλέσβιγκ Χόλσταϊν. Ο επιθετικός πόλεμος του Βλάντιμιρ Πούτιν στην Ουκρανία φέρνει το κόμμα σε δύσκολη θέση, όταν μάλιστα είναι γνωστό ότι ένα κομμάτι της AfD επικροτεί την πολιτική Πούτιν, όπως συμβαίνει και με το κόμμα της Μαρίν Λεπέν στη γειτονική Γαλλία. O χειρισμός της πολιτικής Πούτιν είναι ένα ακόμη ζήτημα που διχάζει την ίδια την AfD, όπως συμβαίνει και με την αντιμετώπιση της πανδημίας ή με το μάλλον ακραίο κίνημα των «Querdenker» («Αυτοί που σκέπτονται κόντρα στο ρεύμα»). Εσωκομματικές συγκρούσεις υπάρχουν όμως και στην οικονομική και κοινωνική πολιτική, για να μην αναφέρουμε τις έριδες για την κατάληψη ανώτατων κομματικών αξιωμάτων.

Το τελευταίο «σχίσμα» προκλήθηκε με την αποχώρηση του Γιοργκ Μόιτεν, μέχρι πρότινος συμπροεδρεύοντος στην AfD, μαζί με τον Τίνο Κρουπάλα. Σήμερα φαίνεται αβέβαιη ακόμη και η επανεκλογή του ίδιου του Κρουπάλα στο επόμενο συνέδριο του κόμματος τον Ιούνιο, στη Ρίζα της Σαξονίας. «Το σερί των εκλογικών επιτυχιών της AfD σταμάτησε με τον Τίνο Κρουπάλα. Δεν μπορεί ούτε το κόμμα να κρατήσει ενωμένο, ούτε να πείσει τους ψηφοφόρους» καταγγέλλει η Γιοάνα Κοτάρ, μέλος του προεδρείου της AfD.

Ο ίδιος ο Κρουπάλα επιμένει ότι θα είναι και πάλι υποψήφιος για την προεδρία του κόμματος και αντικρούει την κριτική, επισημαίνοντας ότι είναι ο μόνος Ανατολικογερμανός στο προεδρείο της AfD, άρα είναι μάλλον απίθανο να ευθύνεται εκείνος για τα ατυχή εκλογικά αποτελέσματα στα δυτικά κρατίδια της Γερμανίας. «Πρέπει να βελτιώσουμε την εικόνα μας, γι αυτό ζητώ πειθαρχία», προειδοποιεί, αλλά μάλλον δεν βρίσκει ανταπόκριση στα περισσότερα μέλη του κόμματος. Εάν δεν καταφέρει να επανεκλεγεί, ίσως έρθει η σειρά του Μπιορν Χέκε να διεκδικήσει την ηγεσία. Είναι επικεφαλής του κόμματος στο κρατίδιο της Θουριγγίας και, κατά γενική ομολογία, ένας από τους πιο ακραίους εθνολαϊκιστές της AfD.

Μαρσέλ Φίρστεναου

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου