Ασφαλώς η πιο σημαντική αποχώρηση είναι εκείνη της Άνγκελα Μέρκελ. Βουλευτής από το 1990, πρόεδρος του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (CDU) από το 2000 μέχρι το 2018, καγκελάριος για 16 χρόνια, έχει σημαδέψει μία ολόκληρη εποχή. Κανένας καγκελάριος πριν από εκείνη δεν είχε ανακοινώσει οικειοθελώς την αποχώρησή του από το μέσον της κοινοβουλευτικής περιόδου. Ακόμη και ο Χέλμουτ Κολ, που επίσης κυβέρνησε επί 16 συναπτά έτη, θέλησε να διεκδικήσει σε ηλικία 68 ετών μία ακόμη θητεία στις εκλογές του 1998. Τελικά ηττήθηκε από τον σοσιαλδημοκράτη Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Τι θα κάνει η Άνγκελα Μέρκελ μετά την αποχώρησή της από την πολιτική; Πρόσφατα η ίδια έλεγε ότι χρειάζεται «ένα διάλειμμα», με περισσότερο χρόνο για διάβασμα, για περισυλλογή, για «ό,τι με ευχαριστεί». Σε παλαιότερη κομματική εκδήλωση είχε αποκαλύψει ότι ονειρεύεται να κάνει δύο μεγάλα ταξίδια: στα Ρόκι Μάουντενς, τη μεγαλύτερη οροσειρά της Βορείου Αμερικής, αλλά και στη Ρωσία με τον υπερσιβηρικό σιδηρόδρομο. Ήδη οι Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι (RZD) έχουν ανακοινώσει πως θα κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν, εάν πράγματι η Άνγκελα Μέρκελ επιλέξει τη διαδρομή των 9.300 χιλιομέτρων που συνδέει τη Μόσχα με το Βλαδιβοστόκ και τον Ειρηνικό Ωκεανό.

Ένας μεγάλος Ευρωπαίος

Στο στρατόπεδο των σοσιαλδημοκρατών (SPD) την αποχώρησή του έχει εξαγγείλει ο Μάρτιν Σουλτς, πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δεν πρόκειται πάντως να συνταξιοδοτηθεί καθώς, από πέρσι, έχει αναλάβει τη διεύθυνση του πολιτικού ιδρύματος «Φρίντριχ Έμπερτ», που πρόσκειται στο SPD. Όπως και άλλοι γερμανοί πολιτικοί, ο Σουλτς είχε μάλλον ταπεινή καταγωγή. Στα νεανικά του χρόνια αφοσιώθηκε στο ποδόσφαιρο, αλλά γρήγορα το εγκατέλειψε λόγω τραυματισμών. Αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα εθισμού στο αλκοόλ και διέκοψε το σχολείο. Αργότερα εργάστηκε ως βιβλιοπώλης. Η υπέρβαση του εθισμού και η ενασχόληση με την πολιτική άλλαξαν τη ζωή του. Το 1987 βγήκε δήμαρχος στην πόλη Βίρσελεν, αργότερα εξελέγη ευρωβουλευτής, επικεφαλής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και τελικά, το 2012, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Από αυτή τη θέση διεκδίκησε έναν πιο ισχυρό ρόλο του Κοινοβουλίου στη λήψη αποφάσεων. Προσκαλούσε αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στο Στρασβούργο. Σε αυτό το πλαίσιο βρέθηκε επανειλημμένα στην Ευρωβουλή ως πρωθυπουργός και ο Αλέξης Τσίπρας, επιχειρώντας να αναθερμάνει συμμαχίες. Καθώς το SPD διερχόταν την πιο σοβαρή κρίση της μεταπολεμικής ιστορίας του, αναζήτησε σανίδα σωτηρίας στον Σουλτς, ο οποίος ανακηρύχθηκε πρόεδρος του κόμματος με ποσοστό 100% (!) και υποψήφιος για την καγκελαρία στις εκλογές του 2017.

Στις πρώτες δημοσκοπήσεις κλείνει την ψαλίδα με την Άνγκελα Μέρκελ, αλλά η συνέχεια είναι καταστροφική. Στις εκλογές o Σουλτς συγκεντρώνει το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του κόμματος, αρνείται να συνεργαστεί με την Άνγκελα Μέρκελ για να ανακαλέσει αργότερα, μπλέκει σε αντιφάσεις και τελικά αναγκάζεται να παραιτηθεί από την ηγεσία του SPD. «Ήταν μία από τις πιο αλλόκοτες πολιτικές σταδιοδρομίες» θα γράψει αργότερα η ελβετική Neue Zürcher Zeitung (NZZ).

Στις  εξοχές της  Βαυαρίας

Ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζέεχοφερ είναι από τους πιο έμπειρους υπουργούς της κυβέρνησης Μέρκελ, αν και δεν είναι πλέον βουλευτής. Στα 70 του χρόνια αποχωρεί και αυτός από την ενεργό δράση. Γιος οικοδόμου, εντάχθηκε από τα νεανικά χρόνια στους Χριστιανοκοινωνιστές (CSU), το «αδερφό κόμμα» της Χριστιανοδημοκρατίας στη Βαυαρία. Υπουργοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1992 επί Χέλμουτ Κολ, αργότερα διετέλεσε πρωθυπουργός της Βαυαρίας, ενώ το 2017 ανέλαβε το ομοσπονδιακό υπουργείο Εσωτερικών με διευρυμένες αρμοδιότητες. Αναλώθηκε όμως σε πολιτικές συγκρούσεις κορυφής, είτε με την Άνγκελα Μέρκελ για το προσφυγικό, είτε με τον πληθωρικό Βαυαρό Μάρκους Ζέντερ για την ηγεσία της CSU, είτε με ευρωπαίους ομολόγους για τον διαμοιρασμό προσφύγων στην ΕΕ.

Η οικονομική επιθεώρηση Handsleblatt θυμίζει ένα περιστασιακό «φλερτ» με τον Ματέο Σαλβίνι για τη διαμόρφωση κοινής γραμμής στο προσφυγικό το 2018, που έλαβε άδοξο μόλις ο Σαλβίνι χτύπησε την πόρτα των εθνολαϊκιστών της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD). Τα τελευταία χρόνια ο Ζέεχοφερ αξιοποιεί κάθε ευκαιρία για μια βόλτα στο πατρικό του, στο χωριό Σάμχαουπτεν της Βαυαρίας. «Εδώ είναι ο παράδεισος επί γης», έλεγε πριν χρόνια στην εφημερίδα Merkur. «Όταν δεν θα έχω άλλες υποχρεώσεις, φαντάζομαι ότι εδώ θα έρθω να ζήσω…»

Από την ενεργό δράση αποχωρεί και ο προκάτοχος του Ζέεχοφερ στο υπουργείο Εσωτερικών, ο χριστιανοδημοκράτης Τόμας ντε Μεζιέρ. Πολλές φορές βρέθηκε και αυτός «στο μάτι του κυκλώνα» για το προσφυγικό, ενίοτε ασκούσε κριτική στην Ελλάδα και κάθε τόσο επέμενε στην εφαρμογή της Συνθήκης του Δουβλίνου. Άρχισε την πολιτική του σταδιοδρομία ως …λογογράφος για τον δήμαρχο του Δυτικού Βερολίνου (και μετέπειτα πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Γερμανίας) Ρίχαρντ φον Βάιτσεκερ, ανέλαβε πολιτικά αξιώματα στην ανατολική Γερμανία και εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο στενούς συνεργάτες της Άνγκελα Μέρκελ. «Έχω κλείσει τα 67, αρκετά έκανα» έλεγε πρόσφατα, μιλώντας στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA). «Νομίζω ότι σε αυτή την ηλικία είναι καλό οι παλαιότεροι να κάνουν χώρο για τους νεότερους, ειδικά σε περιόδους κρίσης».

…Και αυτός που ΔΕΝ φεύγει

Στον αντίποδα, ένας πολιτικός με κοινοβουλευτική και υπουργική εμπειρία σχεδόν 50 ετών συνεχίζει ακάθεκτος: Πρόκειται φυσικά για τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος, σε ηλικία 77 ετών, θα είναι και πάλι υποψήφιος για τους Χριστιανοδημοκράτες στην περιφέρεια του Όφενμπουργκ, στη Βάδη-Βυρτεμβέργη. «Αιώνιο βουλευτή» τον χαρακτηρίζει ο τοπικός τηλεοπτικός σταθμός SWR. Είναι ο πολιτικός με τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική εμπειρία τα τελευταία …170 χρόνια στη Γερμανία.Από το 2017 είναι και πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής. Κατά γενική ομολογία έχει ανταποκριθεί στα καθήκοντά του σε δύσκολες συζητήσεις, με τους «θερμόαιμους» εθνολαϊκιστές της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) παρόντες στα έδρανα. Οι επικριτές του πάντως του καταλογίζουν ότι δεν κατάφερε να προωθήσει τις απαραίτητες αλλαγές στη νομοθεσία και τον κανονισμό της Βουλής, ώστε να περιοριστεί ο αριθμός των βουλευτών. Για λόγους που άπτονται του εκλογικού νόμου η επόμενη «Μπούντεσταγκ» δεν αποκλείεται να έχει πάνω από …900 βουλευτές, εάν δεν γίνουν άμεσες αλλαγές.

Γιάννης Παπαδημητρίου