Μισογεμάτο ή μισοάδειο το ποτήρι μετά την εξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια; Θα καταφέρει η Ελλάδα να αφήσει οριστικά πίσω της τα δύσκολα χρόνια και επιστρέψει στην ανάπτυξη ή θα επανέλθει σύντομα το ελληνικό ζήτημα; Στους …απαισιόδοξους ανήκουν βέβαια οι Γερμανοί Φιλελεύθεροι (FDP). Μιλώντας σήμερα στο πρώτο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) ο αντιπρόεδρος της Κ.Ο. του κόμματος, Κρίστιαν Ντυρ, καλείται να απαντήσει στο ερώτημα εάν κατανοεί το …εορταστικό κλίμα της ημέρας. Η απάντησή του: «Προσωπικά δεν έχω ιδιαίτερη διάθεση για εορτασμούς, όπως δεν έχουν άλλωστε οι ίδιοι οι Έλληνες, οι οποίοι γνωρίζουν τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Φυσικά, είναι καλό όταν μία χώρα αποχωρεί από το πρόγραμμα διάσωσης. Είναι καλό για τους πιστωτές και ελπίζουμε ότι δίνει μία προοπτική και για την ίδια την Ελλάδα. Βλέπουμε όμως ότι η Ελλάδα στην πραγματικότητα δεν έχει ξεπεράσει την οικονομική κρίση. Το βλέπουν και οι ίδιοι οι Έλληνες καθημερινά».

Ωστόσο ακόμη και οι σκεπτικιστές δεν μπορούν να αμφισβητήσουν το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουν γίνει μεταρρυθμίσεις, ότι πολλοί οικονομικοί δείκτες έχουν βελτιωθεί, ότι το κράτος δεν είναι τόσο υπερτροφικό όσο ήταν προ δεκαετίας. Θα συνέβαιναν όλα αυτά, εάν οι ευρωπαίοι εταίροι είχαν αδιαφορήσει και άφηναν την Ελλάδα να αντιμετωπίσει μόνη της την κρίση χρέους; «Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα» λέει ο Κρίστιαν Ντυρ. «Αλλά για να πω την αλήθεια έχω κάποια δυσκολία να εκφραστώ αποκλειστικά με όρους νομισματικής πολιτικής. Στην πραγματικότητα υπήρχε μία οικονομική κρίση, η οποία προηγήθηκε της κρίσης χρέους. Η Ελλάδα δεν ήταν ανταγωνιστική για αυτό βρέθηκε σε δεινή οικονομική θέση και δεν μπορούσε πλέον να αποπληρώσει τα χρέη της. Το πρόγραμμα διάσωσης βοήθησε με 260 δισεκατομμύρια ευρώ- τεράστιο ποσό για μία τόσο μικρή χώρα- προσπαθώντας να εξευμενίσει τις αγορές, πρόσφατα συμφωνήσαμε σε περαιτέρω διευκολύνσεις για το χρέος, παρ΄ όλα αυτά εξακολουθώ να έχω αμφιβολίες, δυστυχώς, για το αν η Ελλάδα θα ξεπεράσει το πρόβλημα».

Η έννοια της αλληλεγγύης

Οι Φιλελεύθεροι είχαν πάντα μία δυσπιστία αναφορικά με τα προγράμματα βοήθειας και κυρίως αναφορικά με την ικανότητα της Ελλάδας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των δανειστών αλλά και να αποπληρώσει τα χρέη της. Ποια θα ήταν όμως η εναλλακτική λύση; Και γιατί να μη δούμε το πακέτο βοήθειας θετικά, ως πράξη αλληλεγγύης για μία χώρα της ευρωζώνης που βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας; «Κι εμείς θέλουμε αλληλεγγύη, η οποία όμως προϋποθέτει μία προοπτική» τονίζει ο Κρίστιαν Ντυρ. «Γι αυτό άλλωστε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν συμμετείχε με κεφάλαια στο τελευταίο πρόγραμμα και υποστήριζε ότι έχει αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του χρέους. Είναι σαν να παίρνετε ένα στεγαστικό δάνειο, πρέπει να μπορείτε και να το αποπληρώσετε. Το Ταμείο αμφιβάλει, κι εγώ προσωπικά αμφιβάλω, η Ελλάδα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις, χρειάζεται οικονομικές επιτυχίες. Και οι ΗΠΑ είναι υπερχρεωμένες, αλλά είναι μία χώρα επιτυχημένη οικονομικά, οπότε κανείς δεν αμφιβάλει ότι θα αποπληρώσουν τα δάνεια που παίρνουν. Με την Ελλάδα είναι διαφορετικά τα πράγματα…» 

Το ελληνικό ζήτημα είχε συζητηθεί και στον προεκλογικό αγώνα στην ίδια τη Γερμανία, τόσο το 2017 όσο και στις εκλογές του 2013. Παραδοσιακά οι Φιλελεύθεροι εξέφραζαν επιφυλάξεις, μάλιστα κάποιοι από αυτούς διαμαρτύρονταν για τα χρήματα που «δίνονται» στην Ελλάδα. Απαντώντας στο ερώτημα, εάν θεωρεί ότι η Γερμανία έχει υποστεί οικονομική ζημία λόγω της δανειακής βοήθειας προς την Ελλάδα, ο Κρίστιαν Ντυρ επισημαίνει: «Άμεση ζημία δεν έχουμε. Δεν έχει χρειαστεί, ακόμη τουλάχιστον, να πληρώσουμε σε μετρητά. Αλλά έχουμε δάνεια σε εκκρεμότητα και επομένως επωμιζόμαστε κάποιον κίνδυνο. Για να αντιληφθείτε την πλήρη διάσταση του πράγματος, μόνο τα τελευταία οκτώ χρόνια η Ελλάδα έχει συσσωρεύσει επιπλέον χρέη ύψους 26.000 ευρώ κατ΄ άτομο μετά την παροχή οικονομικής βοήθειας από το ESM. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο χρέος που είχε συσσωρεύσει ο μέσος Γερμανός τα τελευταία 70 χρόνια! Εδώ βλέπετε την πραγματική διάσταση του πακέτου διάσωσης».

Έχει αποκομίσει κέρδη η Γερμανία;

Ένα άλλο ερώτημα είναι βέβαια, εάν προκύπτουν κέρδη από την παροχή βοήθειας. Κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι από τα δάνεια που έχει χορηγήσει προς την Ελλάδα, η Γερμανία έχει αποκομίσει κέρδη τριών δισεκατομμυρίων ευρώ από τοκοχρεωλύσια. Ο Κρίστιαν Ντυρ απορρίπτει κατηγορηματικά το επιχείρημα και το αιτιολογεί ως εξής: «Εντάξει, έχουμε ήδη παραιτηθεί από ένα μέρος των αξιώσεων αυτών μετά τις τελευταίες διευκολύνσεις για το χρέος διότι αν θέλετε δεν ήταν μόνο τα τρία πακέτα βοήθειας, στην ουσία υπήρξε και ένα τέταρτο πακέτο. Αλλά από εκεί και πέρα θα σας έλεγα ότι ο τόκος αντανακλά τον κίνδυνο μη αποπληρωμής και στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει αντιστοιχία, διότι με βάση τον πραγματικό κίνδυνο τα επιτόκια των δανείων προς την Ελλάδα θα έπρεπε να ήταν πολύ υψηλότερα. Κάθε πιστωτής απαιτεί τόκους από τον δανειστή. Συνεπώς δεν μπορούμε να μιλάμε για ʽκέρδηʼ από τα δάνεια προς την Ελλάδα, αν είχαμε τοποθετήσει αλλού τα χρήματα αυτά, προφανώς θα κερδίζαμε περισσότερα…»

Μάριον Τάις (ARD), Γιάννης Παπαδημητρίου