Το φετινό, πέμπτο κατά σειρά συνέδριο, της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης στο Βερολίνο παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα. Για πρώτη φορά δεν εκπροσωπείται η ελληνική κυβέρνηση. Όπως υποστηρίζουν ελληνικά ΜΜΕ, η Αθήνα κρατά αποστάσεις από το δίκτυο επειδή προσάπτει στον εντεταλμένο της καγκελαρίου για θέματα της ελληνογερμανικής συνεργασίας σε επίπεδο δήμων και περιφερειών, υφυπουργό Χανς Γιοάχιμ Φούχτελ, ότι «δημιουργεί δομές παράλληλες προς τις δομές του ελληνικού κράτους». Και σύμφωνα με άλλη δημοσιογραφική πηγή, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διαμηνύει ότι δεν έχει ανανεωθεί από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ η Ελληνογερμανική Εταιρική Σχέση που έχει συμφωνηθεί το 2010 μεταξύ της Άγκελα Μέρκελ και του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου. Με άλλα λόγια, η Ελληνογερμανική Συνέλευση, η λειτουργία της οποίας στηρίζεται σε αυτή τη συμφωνία, βρίσκεται στον αέρα.

Η συμμετοχή δημιουργεί γεγονότα

Σε μια προσπάθεια να μετριάσουν τη σημασία των «διαρροών» στην Αθήνα ο κ. Φούχτελ, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Πατούλης και ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Πέτρος Τατούλης, επισήμαναν στο Βερολίνο ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει πάρει επίσημα θέση στο θέμα της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης. Σε ό,τι αφορά τη γερμανική πλευρά, η στάση της δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας. Ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Γερμανικών Δήμων και Κοινοτήτων, Ρόγκερ Κέλε, είπε στη Deutsche Welle: «Εμείς θα συνεργαστούμε τώρα και μελλοντικά ανεξάρτητα από το ποιος βρίσκεται στην κυβέρνηση. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των συζητήσεων των τελευταίων εβδομάδων που είχαμε με τους Έλληνες συναδέλφους μας. Χαιρόμαστε βέβαια αν έχουμε τη στήριξη της εκάστοτε κυβέρνησης, όπως αυτό συμβαίνει με τη γερμανική. Ελπίζω και εύχομαι ότι το ίδιο θα συμβεί και με την ελληνική κυβέρνηση. Πάντως, η συνεργασία μας είναι μακράς πνοής. Έχουμε καταλάβει, ότι για να έχουμε επιτυχία θα πρέπει να συνεργαστούμε μακροπρόθεσμα.» Ανεξάρτητα πάντως από αν θα λάβει επίσημα θέση η ελληνική κυβέρνηση στο θέμα της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης, το γεγονός ότι στο συνέδριο παραβρίσκεται το ένα τρίτο των ελλήνων δημάρχων και εκπροσωπούνται οι περισσότερες περιφέρειες της χώρας μιλά από μόνο του. Η Ελληνογερμανική Συνέλευση αντιμετωπίζεται πλέον από όλο και περισσότερους δημοτικούς άρχοντες ως μια ευκαιρία να γνωρίσουν και να αποκτήσουν τεχνογνωσία, είτε για τη διαχείριση σκουπιδιών, την αποτελεσματικότερη λειτουργία της δημοτικής διοίκησης ή ακόμη για την ανάπτυξη του αστικού τουρισμού.

Ο απολογισμός

Μιλώντας στη Deutsche Welle o Χανς Γιοάχιμ Φούχτελ κάνει τον εξής απολογισμό για τη μέχρι τώρα πορεία της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης: «Τόσο το σχέδιο όσο και οι προσδοκίες επαληθεύθηκαν θετικά. Μια αρχικά μικρή σε εύρος προσπάθεια έχει μετατραπεί σε πρωτοπόρο εγχείρημα για την Ευρώπη. Αυτό προκύπτει από το ενδιαφέρον που έχουν δείξει και άλλες χώρες για μια τέτοιου είδους διμερή συνεργασία. Την τελευταία πενταετία είχαμε 440 ανταλλαγές ειδικών με την Ελλάδα που κατάφεραν πολλά.»

Συντονιστής των αποστολών γερμανών δημάρχων και εμπειρογνώμων στην Ελλάδα είναι ο δήμαρχος της πόλης Στάιναχ στη νοτιοδυτική Γερμανία, Φρανκ Έντελμαν. Όπως διευκρινίζει, σε κάθε περίπτωση, οι γερμανοί ειδήμονες έρχονται στην Ελλάδα μόνο μετά από αίτημα ελληνικού δήμου ή ελληνικής περιφέρειας. Η υλοποίηση των προγραμμάτων που έχουν ξεκινήσει παίρνουν συνήθως πολύ χρόνο. Ένα από αυτά που έχουν ήδη υλοποιηθεί αφορά τη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για τη συντόμευση της διαδικασίας που ακολουθείται για υπαίθριες εκδηλώσεις. Ο κ. Έντελμαν αναφέρει: «Όταν κάποιος πολιτιστικός σύλλογος υποβάλει αίτηση για τη διεξαγωγή μιας εκδήλωσης απευθύνεται στην αποκαλούμενη υπηρεσία μιας στάσης. Εδώ διευθετούνται όλα τα ζητήματα – προμήθεια με ηλεκτρικό ρεύμα και νερό, κλείσιμο δρόμων και άλλα πολλά. Εκεί που χρειαζόταν παλιά ως και δώδεκα υπηρεσίες σήμερα οι αρμοδιότητες έχουν συγκεντρωθεί σε μια.»

Η περίπτωση αυτή δεν έχει σίγουρα τη σημασία ενός προβλήματος, όπως είναι για παράδειγμα η διαχείριση των σκουπιδιών που πλήττει κυριολεκτικά τους ελληνικούς δήμους. Μόνον που σε αντίθεση με τη Γερμανία, οι δήμοι στην Ελλάδα μπορούν μεν να καταθέσουν προτάσεις αλλά δεν έχουν την αρμοδιότητα της διαχείρισης. Και εδώ ακριβώς εστιάζεται ένα ζήτημα που δυσκολεύει την ελληνογερμανική συνεργασία και συνεννόηση: οι γερμανικοί δήμοι είναι πράγματι αυτοδιοικούμενοι ενώ οι ελληνικοί και μηδαμινά δικά τους έσοδα έχουν και αρκετά περιορισμένες αρμοδιότητες. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Πατούλης δήλωσε στη Deutsche Welle: «Ο εγγύτερος βαθμός που αντιμετωπίζει τα προβλήματα σε μια κοινωνία είναι η αυτοδιοίκηση. Ενώ έχουμε αναλάβει τα προβλήματα, εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε αναλάβει εξουσιαστικές δυνατότητες. Αυτά είναι ζητήματα, που εφόσον έχουμε λάβει υπόψιν πως λειτουργούν σε άλλες χώρες και στη Γερμανία, θα πιέσουμε να γίνουν και στην Ελλάδα.» Οι επισκέψεις ελλήνων δημάρχων στη Γερμανία και τα ελληνογερμανικά συνέδρια για επιμέρους θέματα που άπτονται της δημοτικής αυτοδιοίκησης συνέβαλαν τα τελευταία χρόνια πάντως πολύ ώστε αυτή η αντίληψη να κερδίσει έδαφος.

Το μέλλον της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης

Ένας από τους πρωτεργάτες της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης είναι ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος συνέβαλε αποφασιστικά τόσο στη σύσταση όσο και στην εδραίωση του εγχειρήματος. Στην παρέμβασή του στο Βερολίνο εισηγήθηκε τον επαναπροσδιορισμό του σκοπού αυτής της συνεργασίας. Ενώ πρότεινε «η Ελληνογερμανική Συνέλευση να περάσει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των δήμων και περιφερειών» υποστήριξε ότι σε αντίθεση με την ως τώρα αντίληψη, η συνεργασία δεν μπορεί να συμπεριλαμβάνει όλο το εύρος των θεμάτων που απασχολούν την τοπική αυτοδιοίκηση. «Ρεαλιστικοί στόχοι και καλά επιλεγμένοι τομείς συνεργασίας νομίζω ότι θα οδηγήσουν στην παραγωγή απτών αποτελεσμάτων. Προτείνω λοιπόν, από εδώ και στο εξής να οριστεί μικρότερο εύρος θεμάτων ενασχόλησης. Επίσης, καλό θα ήταν η συνεργασία να επικεντρωθεί σε συγκεκριμένες περιοχές και συγκεκριμένους δήμους. Η επιτυχία αυτής της πιλοτικής φάσης θα μπορούσε να οδηγήσει στην επέκταση της συνεργασίας και σε άλλους δήμους.»

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο