Λόγω της πανδημίας οι τιμές πετρελαίου βρίσκονταν τις τελευταίες εβδομάδες σχεδόν σε ελεύθερη πτώση. Και σαν να μην έφθανε αυτό συνεχίζεται η διένεξη του καρτέλ του ΟΠΕΚ και άλλων πετρελαιοπαραγωγών χωρών. Στις αρχές της εβδομάδας έληξαν ορισμένα προθεσμιακά συμβόλαια για την παράδοση πετρελαίου. Επειδή όμως οι αποθηκευτικοί χώροι είναι γεμάτοι λόγω της χαμηλής ζήτησης, δεν υπάρχει στην ουσία αγοραστής. Ως αποτέλεσμα η τιμή του αργού πετρελαίου WTI έπεσε κάτω του μηδενός.

Πώς ορίζεται η τιμή;

Η τιμή του πετρελαίου διαμορφώνεται από την προσφορά και τη ζήτηση. Λόγω της κρίσης του κορωνοϊού η ζήτηση για πετρέλαιο διεθνώς έχει καταρρεύσει και μαζί της οι τιμές. Μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις παραγγέλνουν λιγότερο πετρέλαιο, οι στόλοι των αεροπορικών εταιριών παραμένουν καθηλωμένοι στο έδαφος και οι καταναλωτές μένουν στο σπίτι και δεν χρησιμοποιούν τα οχήματά τους.

Ποια συμβόλαια προκάλεσαν το σοκ στις πετρελαϊκές τιμές;

Πρόκειται για τα λεγόμενα προθεσμιακά συμβόλαια του Μαΐου, τα οποία έληξαν στις 21 Απριλίου. Που σημαίνει ότι όποιος έχει στη κατοχή του εκείνη τη μέρα ένα τέτοιο συμβόλαιο, του ανήκε και η ποσότητα πετρελαίου που συμφωνήθηκε. Οι αποθηκευτικοί χώρα πετρελαίου είναι ωστόσο γεμάτοι και έτσι το κόστος για επιπλέον αποθηκευτικούς χώρους αυξάνεται. Για το λόγο αυτό οι επενδυτές γύρισαν τη πλάτη σε προθεσμιακά συμβόλαια, τα οποία όχι μόνο έχασαν την αξία τους, αλλά οι τιμές τους έπεσαν σε αρνητικά επίπεδα.

Έργο κερδοσκόπων η ελεύθερη πτώση των τιμών;

Ναι και όχι. Οι κερδοσκόποι ενδέχεται να δείξουν ενδιαφέρον για προθεσμιακά συμβόλαια διότι στην ουσία στοιχηματίζουν στη μελλοντική διαμόρφωση τιμών. Μπορούν συνεπώς να κερδίσουν ή να χάσουν χρήματα. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι κερδοσκόποι που βγήκαν χαμένοι αυτές τις μέρες. Πολλές εταιρίες θέλουν να διασφαλίσουν τις συναλλαγές τους στην αγορά ορυκτών καυσίμων, έτσι ώστε να γνωρίζουν εκ των προτέρων με τι κόστη θα πρέπει να υπολογίσουν. Μόνο που σε αυτή την περίοδο κανείς δεν θέλει πετρελαίου, του οποίου την παράδοση εγγυώνται τα προθεσμιακά συμβόλαια.

Η κατάρρευση τιμών αφορά μόνο το αμερικανικό WTI. Γιατί;

Το αργό πετρέλαιο WTI (West Texas Intermediate) έχει περιορισμένες δυνατότητες αποθήκευσης, μιας και οι αγωγοί καταλήγουν στην Οκλαχόμα, όπου στην πόλη Κούσινγκ βρίσκεται ο μεγαλύτερος αποθηκευτικός χώρος στο κόσμο. Όμως εκεί οι χώροι είναι ήδη γεμάτοι και επιπλέον χώροι κοστίζουν περίπου δέκα δολάρια ανά βαρέλι. Και δεν αποκλείεται η τιμή τους να αυξηθεί περαιτέρω. Ας σημειωθεί ότι για τον ευρωπαϊκό τύπο πετρελαίου Brent υπάρχουν περισσότερες δυνατότητες αποθήκευσης.

Γιατί δεν περιορίζεται η ποσότητα παραγωγής;

Όταν ξεκινήσει μια φορά η εξόρυξη πετρελαίου στις πετρελαιοπηγές δεν σταματά εύκολα. Σχεδόν αδύνατος θεωρείται ένας τερματισμό και της σχιστολιθικής παραγωγής στις ΗΠΑ. Για αυτό το λόγο χρησιμοποιούνται αυτό το διάστημα τα τάνκερ ως πλωτοί αποθηκευτικοί χώροι.

Ποιες οι επιπτώσεις για τις εταιρίες πετρελαιοειδών;

Οι εταιρίες πετρελαιοειδών θα αντιμετωπίσουν προβλήματα αν οι τιμές μείνουν σε τόσο χαμηλά επίπεδα. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στηνν εξυπηρέτηση δανείων, αλλά και την απασχόληση. Οι χαμηλές τιμές φέρνουν τον τομέα της σχιστολιθικής παραγωγής στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Παρατηρητές υπολογίζουν ότι για να καλύψουν τα κόστη τους οι εν λόγω εταιρίες χρειάζονται μια τιμή 50 δολαρίων το βαρέλι.

Γιατί ο Τραμπ αγοράζει τώρα πετρέλαιο;

Η ανακοίνωση του αμερικανού πρόεδρου για αγορά 75 εκατομμυρίων βαρελιών έχει ως στόχο τη στήριξη των τιμών αλλά και την ενίσχυση των αμερικανικών αποθεμάτων πετρελαίου για ώρα ανάγκης. Επειδή όμως η καθημερινή παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο βρίσκεται πάνω κάτω στο ίδιο επίπεδο η κίνηση του Ντ. Τραμπ θεωρείται μια τρύπα στο νερό. Περισσότερο νόημα έχει η συμφωνία του ΟΠΕΚ και άλλων πετρελαιοπαραγωγών χωρών για περιορισμό της καθημερινής ποσότητας άντλησης πετρελαίου κατά 10 εκατομμύρια βαρέλια. Ειδικοί ωστόσο εκτιμούν ότι η μείωση αυτή δεν αρκεί για να εξισορροπήσει την κατάρρευση της διεθνούς ζήτησης. Η δραματική πτώση τιμών φέρνει σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση πετρελαιοπαραγωγές χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία, οι οποίες χρηματοδοτούν μεγάλο τμήμα του προϋπολογισμού τους από τα έσοδα εξαγωγής πετρελαίου.

Επηρεάζονται οι τιμές βενζίνης και πετρελαίου θέρμανσης;

Όχι ιδιαίτερα. Στη Γερμανία το ποσοστό φόρων και εισφορών στα καύσιμα ξεπερνά κατά πολύ το 50%. Η τιμή του Μπρεντ συνέχισε να πέφτει αυτή την εβδομάδα, παραμένει ωστόσο γύρω στα 21 δολάρια το βαρέλι. Υπολογίζεται ότι ίσως οι τιμές στα πρατήρια βενζίνης να μειωθούν με καθυστέρηση το επόμενο διάστημα.

Μίσα Έρχαρντ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος