Πριγκίπισσα, ποπ σταρ ή πολιτικός, το ενδεχόμενο μία γυναίκα να δεχθεί επίθεση για την εμφάνισή της στα κοινωνικά δίκτυα υπάρχει και είναι μεγάλο. Ειδικοί εξηγούν τους λόγους.
Η εξωτερική εμφάνιση των γυναικών έχει μεγαλύτερη βαρύτητα σε σύγκριση με των ανδρώνΕικόνα: Arno Burgi/dpa/picture alliance
Διαφήμιση
Η πριγκίπισσα Κέιτ της Ουαλίας βάφει τα μαλλιά της ξανθά κι αμέσως ξεσπά καταιγίδα στα κοινωνικά δίκτυα: από «περούκα» μέχρι «ντεκαπάζ του δρόμου» και εικασίες για γκρίζες τρίχες. Ίσως αξίζει να θυμηθούμε εδώ ότι η Κέιτ ξεπέρασε μόλις πριν έναν χρόνο μια σοβαρή μάχη με τον καρκίνο – κάτι που οι haters δείχνουν να αγνοούν.
H Αναλένα Μπέρμποκ στο βήμα του ΟΗΕΕικόνα: Luiz Rampelotto/EuropaNewswire/Sipa USA/picture alliance
Ανάλογα σχόλια δέχτηκε και η ποπ τραγουδίστρια Νέλι Φουρτάδο: Ανεβαίνει στη σκηνή με στενό φόρεμα, γεμάτη αυτοπεποίθηση. Όμως στα σχόλια κάτω από τα βίντεο της τελευταίας συναυλίας της ελάχιστες αναφορές έχουν στο ίδιο το λάιβ, αλλά επικεντρώνονται στο σώμα της και στα «κιλά που έβαλε».
Είτε πρόκειται για πολιτική είτε για ποπ μουσική είτε για τους βασιλικούς θεσμούς… οι γυναίκες που κινούνται στη δημόσια σφαίρα εξακολουθούν να κρίνονται σκληρά με βάση την εξωτερική τους εμφάνιση.
«Αυτό το ονομάζουμε σεξισμό»
"Καταιγίδα" στα κοινωνικά δίκτυα για το νέο χρώμα μαλλιών της ΚέιτΕικόνα: Tayfun Salci/ZUMA/dpa/picture alliance
Η Μαργκρέτ Λύνενμποργκ, καθηγήτρια Επιστημών των ΜΜΕ στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, το λέει ξεκάθαρα στη DW: «Αυτό το ονομάζουμε σεξισμό! Οι γυναίκες βιώνουν πολύ περισσότερες επιθέσεις στα κοινωνικά δίκτυα, οι οποίες εστιάζουν στο σώμα και διασύρονται πολύ πιο συχνά σε σύγκριση με τους άντρες».
Σ’ αυτό θεωρεί ότι υπάρχει μια αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την εξωτερική εμφάνιση και στην «αυτοβελτίωση» που αυτό έχει ως επακόλουθο. Η οποία φτάνει παρεμπιπτόντως μέχρι και σε χειρουργικές επεμβάσεις.
Εξουσιαστικές δομές που ξεκινούν από πολύ νωρίς
Η Μάγια Γκετς, διευθύντρια του Διεθνούς Ινστιτούτου για τηλεοπτικά προγράμματα που απευθύνονται σε νέους και στην εκπαίδευση, τονίζει στη DW: «Ανεξάρτητα από τη θέση που έχουν οι γυναίκες, πρώτο σημείο αναφοράς είναι η εμφάνισή τους. Κι αυτό πάντα με υπονοούμενο: “Μια δυνατή γυναίκα είναι πανέμορφη”. Αυτό το μαθαίνουν τα κορίτσια ήδη από το νηπιαγωγείο, όταν τις επαινούν για ένα όμορφο φόρεμα, ενώ τα αγόρια δεν δέχονται σχόλια για τα ρούχα τους». Σύμφωνα με την Γκετς, πίσω από αυτή την εμμονή κρύβεται μια δομή εξουσίας: «Αυτό δημιουργεί μεγάλα προβλήματα σε κορίτσια και γυναίκες, ανοίγοντας το δρόμο σε κάποιους να ασκήσουν εξουσία επάνω τους».
Διαφήμιση
Τα ΜΜΕ ενισχύουν το πρόβλημα
Γυναίκα και Τέχνη: Ο "μύθος" της Femme fatale
Mια έκθεση στο Αμβούργο για την εικόνα της γοητευτικής και ερωτικής γυναίκας τα τελευταία 200 χρόνια. Από την ανδρική φαντασία στη γυναικεία χειραφέτηση.
Εικόνα: Gallery Oldham
Καρλ Γιόζεφ Μπέγκας - 'Η Λορελάι' (1835)
Στην ιστορία της Τέχνης και της Λογοτεχνίας στη Γερμανία, η Λορελάι ενσαρκώνει την ιδανική, θελκτική γυναίκα - αυτή βρέθηκε σε πρωταγωνιστικό ρόλο στον γερμανικό Ρομαντισμό, στις αρχές και μέσα του 19ου αιώνα. Ο Μπέγκας ζωγράφισε την πληθωρική Λορελάι να παίζει λαούτο.
Εικόνα: JENÖ GELLINEK art direction & photography
Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι - 'Η Ελένη της Τροίας' (1863)
Ο Ροσέτι ζωγράφισε την ερωμένη του, Άνι Μίλερ. Το πορτραίτο της είναι η επιτομή της γυναίκας για τους Προραφαηλίτες. Μούσα του ήταν η Ελένη της Τροίας, η πιο όμορφη γυναίκα του κόσμου σύμφωνα με τη μυθολογία - και ένα αγαπημένο θέμα στην αγγλική λογοτεχνία της εποχής.
Εικόνα: bpk | Hamburger Kunsthalle | Elk
Φραντς φον Στουκ - 'Σφίγγα' (1904)
Ο Φραντς φον Στουκ είναι διάσημος για τους συμβολισμούς του στην Τέχνη. Ζωγράφισε αυτή τη γυναίκα, τη Σφίγγα, με λάδι σε καμβά την αυγή του 20ού αιώνα. Πρόκειται για τη μυθική Σφίγγα, κάποτε με κεφάλι γυναίκας και σώμα λιονταριού - να ποζάρει σε μία εντελώς θηλυκή, αλλά και συγκρατημένη στάση.
Εικόνα: Wolfgang Fuhrmannek, HLMD
Λόβις Κορίντ - 'Σαλώμη' (1919)
Η ιμπρεσιονιστική τέχνη είναι συνδεδεμένη και με την ιδέα της φαμ φατάλ. Ο Γερμανός καλλιτέχνης Λόβις Κορίντ υπογραμμίζει στο συγκεκριμένο έργο του τη δύναμη της γυναίκας αναδεικνύοντας το γυμνό σώμα και τη σεξουαλικότητά της - ενώ σκύβει πάνω από το κεφάλι του Ιωάννη του Βαπτιστή.
Εικόνα: bpk | Museum der bildenden Künste, Leipzig | Ursula Gerstenberger
Σίλβια Σλέι - 'Λίλιθ' (1976)
Η Αμερικανίδα καλλιτέχνης Σίλβια Σλέι ζωγράφισε τη Λίλιθ σε μία τριλογία, φέρνοντας σε αντιδιαστολή τρεις εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους γυναίκες. Αυτή η αντισυμβατική απεικόνιση ενσωματώνει το γυναικείο και το ανδρικό σώμα σε μία φιγούρα. Η Σλέι επιχειρεί με τον τρόπο αυτό να αναδείξει τη ρευστότητα ανάμεσα στο διαχωρισμό των φύλων.
Εικόνα: Estate of Sylvia Sleigh/ Karen Mauch Photography / Rowan University Art Gallery
Μπίργκιτ Γίργκενσεν - 'Χωρίς τίτλο' (1979)
Η φεμινιστική τέχνη ήδη από την δεκαετία του 1960 επαναπροσδιόρισε τη θέση της απέναντι στη γυναικεία φύση και τις "φαμ φατάλ" αναπαραστάσεις καθώς και στην ίδια τη σεξουαλικότητα και τη θηλυκότητα. Φωτογενή πορτραίτα της ίδιας της Αυστριακής Γίργκενσεν έγιναν ένα μέσο για την ίδια να αναδείξει τη γυναίκα ως "μοντέλο" μέσα από ένα νέο πρίσμα.
Η Τόμας, καλλιτέχνις στο Μπρούκλιν, δημιούργησε ένα ύφασμα από κολάζ φωτογραφιών και σκίτσων. Χρησιμοποίησε μέχρι και ταπετσαρίες από το 1970. Και με το πολυσύνθετο έργο θέλει να υπογραμμίσει την πολυπλοκότητα της ταυτότητας της σύγχρονης γυναίκας. Η έκθεση "Femme Fatale: Βλέμμα - Εξουσία - Φύλο" θα βρίσκεται στην Πινακοθήκη του Αμβούργου μέχρι τις 10 Απριλίου 2023.
Εικόνα: Denis Y. Suspitsyn
7 εικόνες1 | 7
«Οι αλγόριθμοι προωθούν ορισμένες εικόνες σωμάτων, εξαφανίζοντας ορισμένες άλλες. Τα μέσα εντείνουν την εικόνα αυτών που θεωρούνται θελκτικά σώματα, στιγματίζοντας άλλα ως “απωθητικά” ή “άσχημα”, ώστε η ομορφιά να λάμπει ακόμη περισσότερο δίπλα τους».
Σε κάθε περίπτωση όμως, είτε πρόκειται για τις γόβες της Μπέρμποκ στο Μανχάταν, είτε για το χρώμα μαλλιών της Κέιτ, είτε για το σώμα της Φουρτάδο: Η εξωτερική εμφάνιση των γυναικών έχει μεγαλύτερη βαρύτητα σε σύγκριση με των ανδρών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και σχετική έρευνα, δεν πρόκειται απλώς για κουτσομπολιό, αλλά για εξουσία, δομές και εικόνες που διαμορφώνουν τη ζωή νεαρών κοριτσιών και γυναικών σε όλο τον κόσμο.