«Η απάντηση της Γερμανίας προκαλεί έκπληξη σε εμάς, στο Πολωνικό Υπουργείο Εξωτερικών και το πολωνικό κράτος, επειδή το γερμανικό κράτος δεν μπορεί να θέτει τέλος σε ένα ζήτημα που δεν έχει τεθεί ποτέ.Δεν έχουν γίνει ούτε διαπραγματεύσεις, ούτε συνομιλίες διαμεσολάβησης», δήλωσε ο Πολωνός υφυπουργός Εξωτερικών Αρκάντιους Μουλάρτσικ από τη Βαρσοβία. «Δεν αναγνωρίζουμε τη γερμανική θέση. Την απορρίπτουμε συλλήβδην ως απολύτως αβάσιμη και εσφαλμένη. Θα δράσουμε πλέον διεθνώς αλλά και στη Γερμανία ώστε να πείσουμε τη διεθνή και τη γερμανική κοινή γνώμη να αλλάξει στάση» ανέφεραν Πολωνοί πολιτικοί.

Η είδηση που πυροδότησε την οργή της Βαρσοβίας ήταν απλώς η εξής: ««Σύμφωνα με τη γερμανική κυβέρνηση το ζήτημα των επανορθώσεων και αποζημιώσεων για πολεμικές απώλειες έχει κλείσει και η Γερμανία δεν σκοπεύει να ξεκινήσει σχετικές διαπραγματεύσεις». Το πολωνικό υπουργείο Εξωτερικών απάντησε αμέσως:  «Η κυβέρνηση της Πολωνίας θα συνεχίσει τις προσπάθειες για διευθέτηση του ζητήματος των οφειλών που προέκυψαν από τη γερμανική επιθετικότητα και τη γερμανική κατοχή την περίοδο 1939-1945».

Η Γερμανία δεν αλλάζει στάση

Κανείς πραγματικά στο στρατόπεδο της ενωμένης δεξιάς που κυβερνά την Πολωνία από το 2015 ανέμενε από τη Γερμανία αλλαγή στάσης. Η Γερμανίδα υπ. Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ είχε ήδη παρουσιάσει ξεκάθαρα τη γερμανική θέση στις 4 Οκτωβρίου 2022, όταν η πολωνική κυβέρνηση, μια μέρα νωρίτερα, είχε αποστείλει διπλωματική νότα στο Βερολίνο κοινοποιώντας επίσημα στο Βερολίνο τις πολωνικές αξιώσεις.

 «Η Γερμανία εμμένει στην ιστορική της ευθύνη χωρίς ναι μεν αλλά. Παραμένει αιώνιο καθήκον μας να μνημονεύουμε τα εκατομμύρια των δεινών που προκάλεσε η Γερμανία στην Πολωνία αγγίζοντας ένα επίπεδο βαρβαρότητας που έχει προκαλέσει περισσότερο πόνο στην Πολωνία από ό,τι σε άλλα μέρη» ανέφερε τον περασμένο Οκτώβριο η Αναλένα Μπέρμποκ. «Ταυτόχρονα από τη σκοπιά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης γνωρίζετε ότι το ζήτημα των αποζημιώσεων έχει κλείσει» πρόσθεσε αναφερόμενη στον Πολωνό ομόλογό της της Ζμπίγκνιεφ Ράου.

ΟΗΕ και ΗΠΑ θα στηρίξουν τις πολωνικές προσπάθειες;

Η Πολωνία διεκδικεί πολεμικές επανορθώσεις από τη Γερμανία συνολικού ύψους 1,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ ή 6,2 τρισεκατομμυρίων ζλότι . Η πολωνική βουλή παρουσίασε το ύψος των αξιώσεων την 1η Σεπτεμβρίου του 2022, ημέρα της 73ης επετείου από τη ναζιστική εισβολή στη χώρα.Προκειμένου να αυξήσει την πίεση στο Βερολίνο, η Βαρσοβία απευθύνθηκε στον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες για στήριξη. Επιπλέον η ΓΓ της UNESCO Όντρεϊ Αζουλάι προσκλήθηκε στη Βαρσοβία, ενώ ο Αρκάντιους Μουλάρτσικ έχει κάνει γνωστό ότι θα μεταβεί στις ΗΠΑ με την ελπίδα να αποκτήσει νέους συμμάχους στο Αμερικανικό Κογκρέσο.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Ipsos για λογαριασμό πολωνικών ΜΜΕ στις αρχές Ιανουαρίου του 2023, το 75% των Γερμανών ερωτηθέντων απορρίπτει την ικανοποίηση των πολωνικών διεκδικήσεων. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά δεν εμπόδισαν τον Mουλάρτσικ να ανακοινώσει ότι επίκειται νέα εκστρατεία ενημέρωσης για το ζήτημα στη Γερμανία: «Ελπίζουμε ότι με τον καιρό θα πείσουμε τους Γερμανούς ότι το ζήτημα αυτό πρέπει να διευθετηθεί» ανέφερε ο πολιτικός του κυβερνώντος ΡIS. 

Κεντρικό θέμα ενόψει βουλευτικών εκλογών (αλλά και μετά)

Σε κάθε περίπτωση η κριτική στη στάση της Γερμανίας αναμένεται να βρεθεί στην κορυφή της προεκλογικής αντζέντας της πολωνικής δεξιάς ενόψει των βουλευτικών εκλογών το φθινόπωρο του 2023. Το μεγαλύτερο κόμμα της πολωνικής αντιπολίτευσης, η Civic Platform, με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό και πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, δυσφημείται από την κυβέρνηση ως «δεκανίνι» του Βερολίνου.

Ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει στις κοινοβουλευτικές εκλογές, το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων θα απασχολήσει και την επόμενη πολωνική κυβέρνηση. Σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση το 66% των Πολωνών ερωτηθέντων τάσσεται υπέρ της καταβολής πολεμικών επανορθώσεων από τη Γερμανία. Την ίδια ώρα με ψήφισμά του το πολωνικό κοινοβούλιο διατυπώνει την θέση ότι α) η Πολωνία δεν είχε λάβει ποτέ αποζημίωση για τις απώλειες που υπέστη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και β) δεν έχει παραιτηθεί ποτέ από τις αξιώσεις της.

Γιάρεκ Λέπιαρτς, Βαρσοβία
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη