Η Άγια Αμό Ντάχερ τελειώνει φέτος το γυμνάσιο στην πόλη Νίμποργκ της Δανίας. Μαζί με τις φίλες της ετοιμαζόταν να διοργανώσει το πάρτι της αποφοίτησης. Αλλά μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο οι αρχές την ειδοποίησαν, μέσω E-Mail, ότι πρέπει να ετοιμάσει τις βαλίτσες της και να γυρίσει στη Συρία, καθώς δεν πρόκειται να ανανεωθεί η άδεια παραμονής της. «Ήμουν τόσο λυπημένη, αισθάνθηκα πάλι εντελώς ξένη, σαν να μου έχουν πάρει τα πάντα στη Δανία, έκλαιγα συνεχώς», λέει η 20χρονη μαθήτρια. «Τα μεσάνυχτα μια φίλη μου με πήγε στους γονείς μου, γιατί δεν μπορούσα να ηρεμήσω και να κοιμηθώ». Εκεί η νεαρή διαπίστωσε ότι και οι γονείς της έλαβαν την ίδια ειδοποίηση, όπως και πολλοί άλλοι πρόσφυγες που κατάγονται από τη Δαμασκό ή τα περίχωρα της συριακής πρωτεύουσας.

«Η Δαμασκός δεν είναι ασφαλής πόλη»

Από το περασμένο καλοκαίρι οι αρμόδιες δανικές αρχές χαρακτηρίζουν «σίγουρη και ασφαλή» πόλη τη Δαμασκό. Αυτό σημαίνει ότι εκατοντάδες άδειες παραμονής για Σύρους πρόσφυγες, οι οποίοι προέρχονται από τη συγκεκριμένη περιοχή ανακαλούνται ή δεν ανανεώνονται. «Ο πόλεμος στη Συρία δεν έχει τελειώσει, ούτε έχει ξεχαστεί, ωστόσο η κυβέρνηση της Κοπεγχάγης θεωρεί ότι η κατάσταση στη Δαμασκό έχει βελτιωθεί τόσο θεαματικά, ώστε οι πρόσφυγες μπορούν να επιστρέψουν», λέει η Σαρλότ Σλέντε, γενική γραμματέας του Δανικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (DRC). Η Δανία είναι η μόνη χώρα σε όλη την Ευρώπη που εφαρμόζει αυτή την τακτική.

Η Σλέντε χαρακτηρίζει «ανεύθυνη» την απόφαση της δανικής κυβέρνησης και υποστηρίζει ότι οι Σύροι που επιστρέφουν στην πατρίδα τους κινδυνεύουν να δεχθούν επιθέσεις ή και συστηματική καταδίωξη. «Το ότι αυτή τη στιγμή δεν γίνονται εχθροπραξίες στη Δαμασκό δεν σημαίνει ότι η πόλη μετατρέπεται σε ασφαλές καταφύγιο για τους πρόσφυγες που επιστρέφουν», τονίζει. Η προσφυγική πολιτική της Δανίας έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία.

Καμία συνεργασία μεταξύ Δανίας και Συρίας

Τη διαμαρτυρία τους εκφράζουν και τα αριστερά κόμματα στο Κοινοβούλιο της Δανίας, τα οποία πάντως συνεργάζονται κατά περίπτωση σε άλλα ζητήματα με τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση μειοψηφίας της πρωθυπουργού Μέτε Φρέντρικσεν. Για «άκαρδη και ανόητη» απόφαση κάνει λόγο ο εκπρόσωπος του κεντρώου φιλελεύθερου Venstre Κρίστιαν Χέγκααρντ. «Πώς είναι δυνατόν να χαρακτηρίζει η Δανία τη Συρία ‘ασφαλή χώρα' όταν η ίδια έχει κλείσει την πρεσβεία της στη Δαμασκό λόγω της έκρυθμης κατάστασης;» διερωτάται ο Χέγκααρντ σε ανάρτησή του στο Facebook. Επιπλέον, υπενθυμίζουν τα αριστερά κόμματα της αντιπολίτευσης, η Δανία δεν συνεργάζεται με το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Αυτό σημαίνει ότι επί του παρόντος δεν μπορούν να γίνουν απελάσεις. Όσοι πρόσφυγες δεν διαθέτουν άδεια παραμονής και δεν εγκαταλείπουν οικειοθελώς τη χώρα, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να «φιλοξενηθούν» σε ειδικά «κέντρα απελάσεων». Όπως επισημαίνει ο φιλελεύθερος πολιτικός «μπορεί να παραμείνουν χρόνια εκεί, μπορεί και να τρελαθούν περιμένοντας να αλλάξει κάποτε η κατάσταση στη Συρία. Καλύτερα θα ήταν να ζήσουν κανονικά, να εκπαιδευθούν, να βρουν δουλειά, άλλωστε αυτό θα ωφελούσε περισσότερο και την ίδια τη Δανία».

Με ανοιχτή επιστολή προς τον Ματίας Τεσφάγιε, υπουργό για την ενσωμάτωση των αλλοδαπών, οι συμμαθητές της Άγια στο γυμνάσιο του Νίμποργκ απευθύνουν έκκληση να μην απελαθεί η συμμαθήτριά τους που μιλάει πλέον άψογα τη δανική γλώσσα και έχει ενσωματωθεί στη δανική κοινωνία. Ο υπουργός δηλώνει ότι εμπιστεύεται την κρίση των αρμοδίων υπηρεσιών και δεν πρόκειται να κάνει εξαίρεση, μόνο και μόνο επειδή κάποιος εμφανίστηκε στην τηλεόραση… Στην υπόθεση παρεμβαίνει και ο διευθυντής του σχολείου, Χένρικ Βέστεργκααρντ Στόκχολμ, ο οποίος επαινεί τη μαθήτριά του για την «επιμέλεια και τη φιλομάθεια» που τη διακρίνει και εκτιμά ότι το κορίτσι θα αντιμετωπίσει κινδύνους σε περίπτωση επιστροφής στη Συρία. Οι δύο αδερφοί της Άγια είχαν διαφύγει πριν από εκείνη στη Δανία, για να αποφύγουν τη στράτευση σε εποχές εμφυλίου πολέμου. Προς το παρόν δεν κινδυνεύουν με απέλαση, γιατί απολαμβάνουν πιο ισχυρό καθεστώς νομικής προστασίας. Η ίδια η κοπέλα λέει ότι «μία απέλαση θα διαιρούσε για μία ακόμη φορά την οικογένειά μας, ενώ μόλις καταφέραμε να ξαναφτιάξουμε τη ζωή μας. Μπορεί να κατάγομαι από τη Δαμασκό, αλλά έχω ζήσει πολύ άσχημα πράγματα σε αυτή την πόλη. Πώς μπορεί να με στέλνουν πίσω, σε μια πόλη που ξέρουν ότι είναι επικίνδυνη για μένα;»

Δανία, ένα θλιβερό παράδειγμα για όλους

«Όταν έφυγαν τα αδέρφια της, οι αρχές στη Συρία ήθελαν να μάθουν από την Άγια πού πήγαν» λέει ο Χένρικ Βέεστεργκαρντ Στόκχολμ. «Όταν μοίραζαν δελτίο για τρόφιμα, έλεγαν στους συγγενείς ότι εκείνοι δεν θα πάρουν, παρά μόνον αν γυρίσουν πίσω τα δύο αδέρφια. Η Άγια είχε συμμετάσχει και σε διαδηλώσεις. Καμία άλλη χώρα στην Ευρώπη δεν έχει σκεφτεί να στείλει πίσω στη Συρία, υπό αυτές τις συνθήκες, ανθρώπους σαν την Άγια. Πραγματικά η Δανία αποτελεί θλιβερό παράδειγμα…», συμπληρώνει.

Η νομική βάση για την περιοριστική πολιτική της Κοπεγχάγης είχε σμιλευθεί το 2019, όταν οι σοσιαλδημοκράτες συμμάχησαν με τους εθνολαϊκιστές-ακροδεξιούς για την υλοποίηση της σχετικής νομοθεσίας. Έκτοτε η κυβέρνηση παραχωρεί άδεια παραμονής ορισμένου χρόνου. Μόλις βελτιώνεται η κατάσταση στην χώρα καταγωγής των προσφύγων η άδεια ανακαλείται ή δεν ανανεώνεται. Στόχος της πρωθυπουργού Φρέντρικσεν, η οποία ακολουθεί αριστερή κοινωνική πολιτική, αλλά ακραία δεξιά προσφυγική πολιτική, είναι να μην μείνει ούτε ένας πρόσφυγας στη χώρα. Η Άγια ελπίζει τουλάχιστον να τελειώσει το σχολείο και να προλάβει να γιορτάσει την αποφοίτηση με τις συμμαθήτριές της. «Πάντα ήθελα να αποφοιτήσω, το όνειρό μου είναι να σπουδάσω Οδοντιατρική», λέει. Αναγκάστηκε να κινηθεί νομικά εναντίον της διαταγής για απέλαση. «Μπορεί να χρειαστούν μήνες μέχρι την τελεσίδικη απόφαση. Ελπίζω ότι σε αυτό το διάστημα θα καταφέρει να πάρει το απολυτήριο», λέει ο διευθυντής του σχολείου.

Ντιάνα Χονταλί

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου