Μετά από ένα Σαββατοκύριακο καταιγιστικών εξελίξεων στους κόλπους του γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος με την αιφνίδια παραίτηση του αρχηγού της παράταξης Κουρτ Μπεκ η ηγεσία του SPD συνέρχεται το μεσημέρι στο Βερολίνο για να δρομολογήσει και τυπικά τα επόμενα βήματα, δηλαδή τον καθορισμό ημερομηνίας για τη διεξαγωγή έκτακτου συνεδρίου προκειμένου να εκλεγεί ο νέος πρόεδρος με το χρίσμα δοσμένο ήδη στον Φραντς Μυντερφέρινγκ, στενό συνεργάτη του πρώην καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρεντερ. Τον ασκό του Αιόλου για τις χθεσινές εξελίξεις άνοιξε η δημοσιοποίηση ότι ο Φρανκ Βάλτερ Σταινμάιερ, υπουργός εξωτερικών της χώρας θα είναι ο υποψήφιος καγκελάριος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος για τις βουλευτικές εκλογές του 2009. Οι εξελίξεις θα απελευθερώσουν άραγε το κόμμα από τη μακρά διαπάλη μεταξύ της δεξιάς και της αριστερής πτέρυγας ή θα βυθίσουν τη παράταξη στην εσωστρέφεια και μάλιστα σε μια προεκλογική χρονιά;

«Σοκαριστήκαμε»

«Η ημέρα σήμερα είχε άλλη τροπή. Ήταν μια δύσκολη μέρα για όλους μας. Ο Κουρτ Μπερκ ανακοίνωσε στη συνεδρίαση, ότι δεν βρίσκεται άλλο στη διάθεση του κόμματος για το αξίωμα του προέδρου. Ξαφνιαστήκαμε και σοκαριστήκαμε».Με αυτή τις φράσεις περιέγραψε στους δημοσιογράφους ο υπουργός εξωτερικών και υποψήφιος καγκελάριος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Φρανκ Βάλτερ Σταινμάιερ τα όσα έγιναν στην κεκλεισμένη των θυρών ημερίδα των οργάνων της παράταξης. Τίποτα δεν προμήνυε αυτή την τροπή. Η συνάντηση είχε για στόχο να συνταχθούν τα βασικά σημεία του προεκλογικού προγράμματος του SPD για τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2009. Βέβαια από το πρωί οι γνωρίζοντες είχαν κάποια προμηνύματα, επειδή μετά από την ημερίδα θα ανακοινώνονταν το όνομα του Σταινμάιερ ως υποψηφίου καγκελάριου, μια υποψηφιότητα όμως που εθεωρείτο σίγουρη από καιρό και που δεν δικαιολογούσε την παραίτηση Μπεκ.

Λύση ανάγκης

«Ο Κουρτ Μπεκ», είπε ο Σταινμάιερ, «δήλωσε στους συνέδρους, ότι εδώ και πολλούς μήνες του είναι σαφές ότι εγώ θα αναλάμβανα το χρίσμα του υποψηφίου καγκελάριου. Είχαμε εμπιστευτικές και μακριές συζητήσεις το τελευταίο διάστημα. Και είχαμε συμφωνήσει ότι ήταν καιρός να πάρουμε αποφάσεις». Το στίγμα του αποτυχημένου δεν μπόρεσε να ξεπεράσει ο Κουρτ Μπεκ. Γιατί, όπως είπε στη συνεδρίαση, θεωρεί τον εαυτό του θύμα αρνητικής καμπάνιας των ΜΜΕ. Η αλήθεια είναι ότι η επιλογή Κουρτ Μπεκ στην ηγεσία του κόμματος ήταν λύση ανάγκης, όταν ο προκάτοχός του, Ματίας Πλάτσεκ παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Τότε ο Μπεκ είχε κερδίσει καθαρά τις τοπικές εκλογές στο κρατίδιο Ρηνανία Παλατινάτο, αλλά δεν μπόρεσε να φτιάξει ηγετικό προφίλ και εξ αιτίας λανθασμένων χειρισμών του. Ούτε μπόρεσε να σταματήσει τη φθορά του SPD στα μάτια των ψηφοφόρων του.

Θα νικήσουν οι εκσυγχρονιστές και στις εκλογές;

«Κράτησε ενωμένο το κόμμα σε δύσκολες στιγμές», τονίζει ο Κλας Χύμπνερ, στέλεχος της παράταξης. «Συγκέντρωσε πάνω του πολλά βέλη. Εμφανίστηκε ως ασπίδα του κόμματος. Τα ΜΜΕ δεν ήταν και τόσο φιλικά μαζί του. Και κάπου κανείς αντιδρά συναισθηματικά και λέει, τέλος. Κυρίως όταν βλέπει ότι δεν είναι πια χρήσιμος για το κόμμα». Διάδοχος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος θα γίνει ο Φραντς Μίντερφερινγκ, ο οποίος επανακάμπτει δριμύτερος μετά από απουσία ολίγων μηνών εξ αιτίας βαριάς ασθένειας της συζύγου του. Θα μπορέσει άραγε στο πλευρό του υποψήφιου καγκελάριου Σταινμάιερ να ανακόψει την πτωτική πορεία στις δημοσκοπήσεις; Τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων δίνουν διαφοροποιημένες απαντήσεις. Αλλά θεωρούν ότι οι εξελίξεις δίνουν ελπίδες στο κόμμα για τις βουλευτικές εκλογές, άλλα πάλι θεωρούν ότι παρά τα υψηλά ποσοστά συμπάθειας ο Σταινμάιερ και ο Μιντερφέρινγκ ξεκινούν με αρνητικό πρόσημο απέναντι στην Άγκελα Μέρκελ.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘ. ΒΕΡΝΕΡ ΠΑΤΖΕΛΤ

Σε κρίση η γερμανική Σοσιαλδημοκρατία

Δεν είναι εύκολη η «ανάγνωση» των τελευταίων δραματικών εξελίξεων στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας. Η αιφνίδια παραίτηση του Κουρτ Μπεκ από την ηγεσία του κόμματος και η επιστροφή των «παιδιών του Σρέντερ» στα ηνία σηματοδοτεί κατ` αρχήν μια νέα αρχή και παράλληλα ένα νέο άνοιγμα στον «μεσαίο χώρο». Συνταγές που όμως δεν συνιστούν -απριόρι- εχέγγυα επιτυχίας, εκτιμά ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο πανεπιστήμιο της Δρέσδης, Βέρνερ Πάτζελτ και διευκρινίζει: «Το SPD πληρώνει τα σφάλματα του παρελθόντος, δηλαδή το γεγονός ότι το 1998 όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας δεν ακολούθησε μια παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατική πολιτική. Αυτό από μόνο του δεν είναι κατά ανάγκη κακό, αλλά δεν είχε προηγηθεί ένα προπαρασκευαστικό συνέδριο, στο οποίο θα χαρασσόταν η νέα αυτή κυβερνητική γραμμή, θα δίνονταν οι δέουσες εξηγήσεις και το κόμμα θα υλοποιούσε ενωμένο τη νέα πολιτική. Το είχε κάνει το 1959 με το συνέδριο του Bad Godesberg, οπότε εγκατέλειψε τον μαρξισμό για να ανοιχθεί στα μεσαία στρώματα. Δεν το έκανε όμως το 1998 με αποτέλεσμα όταν η ηγεσία αποφάσισε να υλοποιήσει αργότερα την πραγματιστική στροφή με την Ατζέντα 2010 να υποστεί η Σοσιαλδημοκρατία ισχυρό πλήγμα».

Στο μεταξύ δίπλα της υπάρχει σήμερα και το Κόμμα της Αριστεράς, το οποίο εκφράζει μια σοσιαλδημοκρατική πολιτική, επί της ουσίας την ίδια με αυτή που εξέφραζε το SPD μέχρι την Ατζέντα 2010, υποστηρίζει ο γερμανός καθηγητής.

Η κατάσταση στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα εξελίχθηκε δραματικά. Αυτό σημαίνει ότι

«εάν δεν προκύψει προγραμματική σύγκλιση εντός του κόμματος, και δέκα φορές να αλλάξει αρχηγό το SPD δεν πρόκειται να βγει από την κρίση», λέει ο Βέρνερ Πάτζελτ.

«Θύμα του διχασμού και των ΜΜΕ»

Όσον αφορά την άτακτη υποχώρηση του Κουρτ Μπεκ που υπέβαλε την παραίτηση του χθες, ο γερμανός πολιτικός επιστήμονας την αποδίδει στις ισχυρές πιέσεις που δέχθηκε τους τελευταίους μήνες και εξηγεί: «Ο Μπεκ αντελήφθη ότι το κόμμα δεν το ακολουθούσε πλέον. Και γιατί δεν το ακολουθούσε το κόμμα; Από την μία πλευρά επειδή δεν είχε χαράξει μια σαφή πορεία –και αυτό μάλλον επειδή το κόμμα το ίδιο είναι διχασμένο- και από την άλλη πλευρά επειδή τα ΜΜΕ τον παρουσίαζαν ως αποτυχημένο ηγέτη χωρίς την παραμικρή πιθανότητα επιτυχίας στις επόμενες εκλογές. Κάτω από τέτοιες συνθήκες δεν έχει κανένα νόημα να παραμείνει κάποιος στην ηγεσία του κόμματός του».

«Η αλλαγή στην ηγεσία δεν λύνει το πρόβλημα της στρατηγικής»

Οι πιθανότητες να επιστρέψει η ομαλότητα και η ενότητα στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα μετά την αλλαγή και την ανάληψη της ηγεσίας από τον Φραντς Μιντεφέρινγκ, δεν είναι πολλές, επισημαίνει ο Βέρνερ Πάτζελτ και προσθέτει: «Ο Μιντεφέρινγκ είναι ένας από εκείνους που προσπάθησαν να επιβάλουν «με το ζόρι» στο κόμμα την Ατζέντα 2010 και την πολιτική του περιορισμού του κοινωνικού κράτους. Η επιστροφή του συνοδεύεται απλώς από την ελπίδα των στελεχών του κόμματος ότι αυτή η έκλαμψη θα οδηγήσει στην επίλυση των στρατηγικών προβλημάτων, με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Σοσιαλδημοκρατία. Η ηγετική ομάδα της Σοσιαλδημοκρατίας επιχειρεί την φυγή προς τα μπροστά όχι όμως με νέα πρόσωπα».

Ο Μιντεφέρινγκ θα είναι για κάμποσες εβδομάδες ο ισχυρός άνδρας του κόμματος, αλλά όλα θα εξαρτηθούν από τις προτεραιότητες που θα θέσει. «Εάν ακολουθήσει αριστερή πορεία, θα χάσει τις εκλογές και θα πάει στην αντιπολίτευση όπου θα ανασυνταχθεί. Εάν απορρίψει την αριστερή στροφή, θα έλθει σε κόντρα με την πορεία των πραγμάτων και θα χάσει το πιθανότατα το κύρος του. Οι καλές στιγμές δεν θα διαρκέσουν πολύ», καταλήγει ο πολιτικός επιστήμονας.