Στη Γερμανία η Μεγάλη Παρασκευή είναι μία… αμφιλεγόμενη γιορτή. Για πολλούς αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ημέρες μνήμης του έτους προς τιμήν των παθών και της σταύρωσης του Ιησού. Για άλλους είναι μία ημέρα ξεπερασμένων περιορισμών – σήμερα εξάλλου δεν είναι χριστιανοί ούτε οι μισοί κάτοικοι της Γερμανίας.

Οι Κυριακές και οι αργίες προστατεύονται από το γερμανικό Σύνταγμα ως «ημέρες ανάπαυσης και πνευματικής ανάτασης». Γι’ αυτό και τα καταστήματα παραμένουν κλειστά. Υπάρχουν ωστόσο και οι «σιωπηλές αργίες», όπως είναι η Μεγάλη Παρασκευή, για τις οποίες υφίσταται συνήθως ένα αυστηρό πλαίσιο. Κάθε κρατίδιο καθορίζει με τον δικό του τρόπο το τι ακριβώς ισχύει για τη Μεγάλη Παρασκευή – και συχνά με πολύ διαφορετικό τρόπο.

Διαφορετικές ρυθμίσεις ανά κρατίδιο

Στη Βαυαρία, για παράδειγμα, απαγορεύονται κατά την ημέρα αυτή οι αθλητικοί αγώνες, αλλά και οι «παντός είδους μουσικές εκδηλώσεις σε χώρους όπου σερβίρονται ποτά», όπως αναφέρει το βαυαρικό Υπουργείο Εσωτερικών σε σχετική ερώτηση του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (dpa). Οι δημόσιες εκδηλώσεις διασκέδασης επιτρέπονται κατ’ αρχήν, εφ’ όσον όμως τηρείται πάντοτε «ο σοβαρός χαρακτήρας που αναλογεί σε ημέρες σαν αυτές». Διότι ουδείς επιτρέπεται να διαταράξει την ησυχία της εορταστικής αυτής ημέρας, ιδίως κοντά στους ναούς.

Οι γενικές προβλέψεις είναι παρόμοιες στα περισσότερα κρατίδια. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν συχνά διακριτές διαφορές στις λεπτομέρειες. Έτσι, εάν κάποιος παραβιάσει το ισχύον πλαίσιο μπορεί να τιμωρηθεί στη Βαυαρία με πρόστιμο έως και 10.000 ευρώ. Στο Βερολίνο αντιθέτως τα πρόστιμα έχουν ανώτατο όριο τα 1.000 ευρώ – και στις περισσότερες περιπτώσεις επιβάλλονται πολύ χαμηλότερα.

Σημαντικές διαφοροποιήσεις υπάρχουν και όσον αφορά την απαγόρευση του χορού. Στη Βαυαρία υπάρχει σχετική απαγόρευση από τη Μεγάλη Πέμπτη ως το Μεγάλο Σάββατο, ενώ τα πράγματα είναι και πάλι πιο χαλαρά στο Βερολίνο: η σχετική απαγόρευση επιβάλλεται μονάχα μεταξύ 04:00 και 21:00 ανήμερα τη Μεγάλη Παρασκευή.

Οι απαγορεύσεις πλήττουν τα γερμανικά κλαμπ

Πολλά κλαμπ ζημιώνονται από τις απαγορεύσεις χορού. Η Ένωση Γερμανικών Ντισκοτέκ (BDT) είναι κατά τέτοιου είδους απαγορεύσεων: «Οι απαγορεύσεις των χορών παραβιάζουν την επιχειρηματική ελευθερία του κλάδου των ντισκοτέκ, εξαναγκάζοντάς τες να περιορίσουν τη λειτουργία τους ή και να κλείσουν εντελώς, παρά το γεγονός ότι η ζήτηση εξακολουθεί να υφίσταται», δηλώνει η Ένωση στο dpa. «Η BDT και ο κλάδος των κλαμπ και των ντισκοτέκ τάσσονται ξεκάθαρα κατά των απαγορεύσεων χορών ανήμερα τη Μεγάλη Παρασκευή».

Επιπλέον, είναι άδικο που υπάρχουν διαφορετικές ρυθμίσεις αναλόγως το κρατίδιο: «Δεν γίνεται ορισμένες επιχειρήσεις να υφίστανται σημαντικές απώλειες εσόδων λόγω των απαγορεύσεων αυτών και άλλες να επωφελούνται». Η Επιτροπή Κλαμπ Βερολίνου χαρακτηρίζει και αυτή τις απαγορεύσεις των χορών ως έναν «δυσανάλογο περιορισμό της ελευθερίας των πολιτιστικών ιδρυμάτων».

Όπως λέει η BDT, οι αρχές διενεργούν ελέγχους για την επιβολή των απαγορεύσεων. Ακόμη, παρ’ ότι οι εορτασμοί σε ιδιωτικό κύκλο δεν απαγορεύονται κατ’ αρχήν, ενδέχεται να θεωρηθούν ως παραβιάσεις αναλόγως με την ένταση του ήχου – όπως και με βάση το ισχύον πλαίσιο στο εκάστοτε κρατίδιο.

Περιορισμοί και για τους κινηματογράφους;

Κατά τις σιωπηλές αργίες επιβάλλονται περιορισμοί και στους κινηματογράφους, αναφορικά με τις ταινίες που επιτρέπεται να προβάλουν. Αντιθέτως δεν υφίστανται περιορισμοί για την τηλεόραση και τις υπηρεσίες streaming. Οι ρυθμίσεις αυτές χρονολογούνται από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης – από μία εποχή δηλαδή που οι ταινίες μπορούσαν να προβληθούν αποκλειστικά στους κινηματογράφους.

Από τότε όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ. Κατά τις δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ’70 περισσότερες από τις μισές ταινίες απαγορευόταν να προβληθούν τέτοιες μέρες. Μέχρι τη δεκαετία του ’90 όμως το ποσοστό αυτό μειωνόταν διαρκώς, φτάνοντας μόλις στο 3,8%, και από το 2000 και έπειτα αντιστοιχεί σε λιγότερο από 1% των ταινιών – για το 2024 δεν προβλέπεται καμία απαγόρευση.

Ρυθμίσεις με σεβασμό στην παράδοση ή απλώς ξεπερασμένες;

Είναι λοιπόν ξεπερασμένες όλες αυτές οι περίπλοκες και διαφοροποιούμενες ρυθμίσεις, δεδομένου κιόλας ότι τα μέλη της Εκκλησίας μειώνονται;

Για τη Γερουσία του Βερολίνου που ασχολείται με θέματα εσωτερικής διοίκησης, φαίνεται πως ναι: οι κανονισμοί αυτοί έχουν έντονα χριστιανικό χαρακτήρα. Επιπλέον, ο περιορισμός των απαγορεύσεων με την πάροδο του χρόνου έγινε χάριν της προστασίας των συμφερόντων των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων.

Το Υπουργείο Εσωτερικών της Βαυαρίας, ενός κρατιδίου όπου το χριστιανικό στοιχείο είναι έντονο και η παρουσία του σταυρού είναι υποχρεωτική σε όλα τα δημόσια κτήρια, υπογραμμίζει από την πλευρά του πόσο σημαντικοί είναι τέτοιοι κανονισμοί. «Το να προστατεύονται οι Κυριακές και οι αργίες αποτελεί μία ιδιαιτέρως σημαντική επιδίωξη της βαυαρικής κυβέρνησης», αναφέρει το Υπουργείο, εκτιμώντας πως οι περιορισμοί που ισχύουν κατά τις σιωπηλές αργίες είναι αναλογικοί.

Η Ένωση Ντισκοτέκ βέβαια διαφωνεί, χαρακτηρίζοντας τους περιορισμούς ως «ξεπερασμένους και άδικους». Το ίδιο ισχύει και για την αρχή που είναι αρμόδια για την απαγόρευση συγκεκριμένων κινηματογραφικών προβολών κατά τις ημέρες αυτές: «Σήμερα οι νομοθετικοί περιορισμοί για τις κινηματογραφικές προβολές κατά τις σιωπηλές αργίες είναι μάλλον ακατανόητοι».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς