"Αποτελεί σημάδι πολιτικής εγγύτητας σε περίοδο ψυχικής απόστασης" σχολίασε ο Γερμανός υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μίχαελ Ροτ. Όπως όλοι πήρε κι αυτός μαζί με τους συναδέλφους του στην ΕΕ σημαντικές πολιτικές αποφάσεις μέσω τηλεδιάσκεψης. Μετά από τρεις αποτυχημένες προσπάθειες τώρα δίνεται το πράσινο φως στη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία για έναρξη προενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Είναι κάτι που αξίζει να το αναδείξει κανείς ακόμη περισσότερο σε περίοδο απομόνωσης λόγω κορωνοϊού.

Θρίλερ με τη διεύρυνση

"Τα Δυτικά Βαλκάνια είναι η εσωτερική αυλή της ΕΕ, που θέλουμε να τα σταθεροποιήσουμε με εργαλεία την ειρήνη και το κράτος δικαίου" τονίζει ο Μίχαελ Ροτ, ο οποίος ευχαρίστησε τη Βόρεια Μακεδονία γιατί κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών επιλύθηκε η ιστορική διαμάχη για την ονομασία αποκαθιστώντας φιλικές σχέσεις με την γειτονική Ελλάδα. Έσπευσε ωστόσο να διευκρινίσει ότι ξεκινά ένας μακρύς και δύσκολος δρόμος, αλλά εάν η ΕΕ αφήσει να δημιουργηθεί στην περιοχή πολιτικό κενό, τότε θα σπεύσει να το γεμίσει κάποια άλλη δύναμη. Ο ομόλογός του Μπουγιάρ Οζμανί από τη Βόρεια Μακεδονία είχε πει τον περασμένο Φεβρουάριο ότι η πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ έχει μετατραπεί σε θρίλερ μετά τις τρεις συνεχόμενες παρατάσεις της διαδικασίας, που μπλόκαραν τελευταία, τον Οκτώβριο του 2019, κυρίως η Γαλλία, η Δανία και η Ολλανδία.

Η οργή των υπολοίπων κρατών - μελών ήταν μεγάλη και η γερμανική κυβέρνηση φοβήθηκε ότι θα καταστρεφόταν μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο. "Aλλά αντελήφθησαν ότι διέπραξαν ιστορικό λάθος" είπε ο Οζμανί μιλώντας στη DW. Όπως αναφέρει, μετά την απόρριψη, βίωσε κύμα αλληλεγγύης, διότι πολλές χώρες της ΕΕ διαισθάνθηκαν ότι η "Βόρεια Μακεδονία δεν έτυχε δίκαιης μεταχείρισης, ενώ η χώρα είχε ικανοποιήσει όλες τις προϋποθέσεις".

Ο χριστιανοδημοκράτης ευρωβουλευτής Μίχαελ Γκάλερ διατύπωσε το αίσθημα αδικίας με πιο δραστικό τρόπο. "Επί 25 χρόνια η χώρα μας έτεινε το χέρι και την αφήσαμε να ‘πεινάσει’, γι αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό να αφήσουμε τις διαπραγματεύσεις να ξεκινήσουν με τη Βόρεια Μακεδονία. Εκεί διακυβεύεται η αξιοπιστία της ενταξιακής διαδικασίας, επειδή ιδιαίτερα η κυβέρνηση των Σκοπίων έκανε ό,τι ακριβώς της ζητήθηκε". Για να καμφθούν οι αντιστάσεις της Γαλλίας και των άλλων χωρών η Κομισιόν πρότεινε αλλαγές σε θέματα διαδικασίας και συμπεριέλαβε την πρόβλεψη ότι σε περίπτωση πισωγυρίσματος θα μπορεί να διακοπεί η διαδικασία του προενταξιακού διαλόγου και ότι οι μεταρρυθμίσεις θα εξετάζονται όχι μόνο στα χαρτιά αλλά και κατά την εφαρμογή τους.

Όλα εξαρτώνται από τον κορωνοϊό

"Διδαχθήκαμε πολλά από την ίδια διαδικασία με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία" σημειώνει ο Γκάλερ. 2Ήδη η Κροατία δυσκολεύτηκε και κλήθηκε να δώσει περισσότερα δείγματα έμπρακτης πίστης κατά τη μεταρρυθμιστική της πορεία". Από εκεί και μετά ο Γερμανός ευρωβουλευτής πιστεύει ότι οι δρόμοι της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας κατά τη διάρκεια του προενταξιακού διαλόγου θα πρέπει να χωρίσουν. Το 2019 η Ολλανδία ήγειρε ενστάσεις στην επιθυμία της Αλβανίας να γίνει κράτος - μέλος της ΕΕ διότι είχε κακή εμπειρία με το οργανωμένο έγκλημα και τις σπείρες διακίνησης ναρκωτικών από τη χώρα. Οι αξιώσεις για μεταρρύθμιση της αλβανικής δικαιοσύνης και καταπολέμηση των εγκληματικότητας είναι ιδιαίτερα υψηλές.

Η Μάιντα Ρούγκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Εξωτερικές Σχέσεις θεωρεί το εναρκτήριο λάκτισμα των προενταξιακών διαπραγματεύσεων ιδιαίτερα την περίοδο του κορωνοϊού μια καλή είδηση. Διότι η Σερβία μπήκε στην κορυφή εκείνων που θεωρούν την ΕΕ ανίκανη και εξέφρασε τους στενούς δεσμούς της με την Κίνα. "Γι αυτό είναι σημαντικό για τους Ευρωπαίους να δείξουν ενεργητικά στους κατοίκους της περιοχής ότι το μέλλον τους βρίσκεται στην Ευρώπη και όχι στην Άπω Ανατολή ή τη Ρωσία". Ιδιαίτερα για τη Βόρεια Μακεδονία επισημαίνει η Ρούγκε ότι "δίνεται το μήνυμα στους μεταρρυθμιστές στη χώρα ότι η ΕΕ μετά από χρόνια αναμονής τηρεί τις υποσχέσεις της. Βέβαια οι εκλογές αναβλήθηκαν αλλά σε περίπτωση επανεκλογής του Ζόραν Ζάεφ η χώρα θα παραμείνει σε μεταρρυθμιστική ρότα".

Η συνέχιση της διαδικασίας ένταξης εξαρτάται ωστόσο από τις εξελίξεις στην κορωνοκρίση, υποστηρίζει η Μάιντα Ρούγκε. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα είναι η ΕΕ πολιτικά και οικονομικά. Αποφασιστικής σημασίας θα είναι εάν παραμείνουν οι Ευρωπαίοι ενεργοί στα Δυτικά Βαλκάνια ή εάν ασχοληθούν μόνο με τα προβλήματά τους. Και βέβαια σημαντικός παραμένει ο ρόλος των ΗΠΑ και μένει να φανεί ποιες θα είναι οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Τα μηνύματα από το Βελιγράδι αφήνουν την εντύπωση ότι διεξάγεται αγώνας "πολιτικού αφηγήματος",  δηλαδή μια διαμάχη για το ποιος θα κυριαρχήσει στην περιοχή και πώς θα διαμορφώσει το μέλλον της. "Γι αυτό κανείς δεν πρέπει να υποτιμήσει τη σημασία του πολιτικού μηνύματος που δίνεται με την έναρξη του προενταξιακού διαλόγου για τις δύο βαλκανικές χώρες". 

Μπάρμπαρα Βέζελ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου