Παραδοσιακά η Ισπανία θεωρείται μία ισχυρή «φωνή» της νότιας Ευρώπης, με την οποία συχνά ταυτίζονται τα συμφέροντα χωρών όπως η Ελλάδα και η Κύπρος- για παράδειγμα στην αγροτική πολιτική, στην κοινωνική συνοχή, σε θέματα προϋπολογισμού. Αίσθηση προκάλεσε η πρόσφατη αλλαγή φρουράς στην πρωθυπουργία με τον κεντροδεξιό Μαριάνο Ραχόι να δίνει τη θέση του μετά από πρόταση μομφής στον σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος όμως δεν έχει εδραιωθεί στην εξουσία, καθώς ηγείται κυβέρνησης μειοψηφίας. Μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο Σάντσεθ έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην πολιτική ατζέντα της Ευρώπης, σε θεσμικές αλλαγές, αλλά και δύσκολες μεταρρυθμίσεις, όπως η απλοποίηση της λήψης αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο με την κατάργηση της ομοφωνίας. 

Ο Νικος Ανδρουλάκης, ευρωβουλευτής του Κινήματος Αλλαγής (ΚΙΝ.ΑΛ.) υποστηρίζει ότι η ατζέντα Σάντσεθ, όπως παρουσιάστηκε στο Στρασβούργο, είναι πιο κοντά στα ελληνικά συμφέροντα από την αντίστοιχη του Μαριάνο Ραχόι. «Είδαμε την πρόταση να καταργηθούν διάφορα ζητήματα, όπως ο κανόνας της ομοφωνίας. Είδαμε θέματα που αφορούν την οικονομική ένωση, όπως είναι θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον εκβιασμό που κάνει στην ΕΕ ο κ.Όρμπαν (για το προσφυγικό)» λέει ο Έλληνας ευρωβουλευτής. «Για μένα είναι πολύ θετικά. Επίσης η μετατροπή του ESM σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο για να φύγει το ΔΝΤ από ενδεχόμενα προγράμματα στο μέλλον και να μη ζήσουν άλλες χώρες της ΕΕ αυτά που έζησε η Ελλάδα. Όλα αυτά είναι ένα θετικό πακέτο και για το μέλλον της Ευρώπης, αλλά και για το μέλλον του ελληνικού λαού».

Ευχή ή κατάρα η... ομοφωνία;

Η προσπάθεια για καλύτερο συντονισμό στην πολιτική ασφάλειας και άμυνας επαναφέρει το αίτημα για κατάργηση της ομοφωνίας στη λήψη αποφάσεων, για παράδειγμα στην εξωτερική πολιτική. Ωστόσο πολλές από τις μικρότερες χώρες εκφράζουν αντιρρήσεις. Τελευταίο παράδειγμα η Ιρλανδία, που διστάζει να απεμπολήσει την ομοφωνία σε μία εποχή που καλείται να αντιμετωπίσει την αβεβαιότητα του Brexit. Δεν θα είχε λόγους και η Ελλάδα να επιμείνει στην ομόφωνη λήψη αποφάσεων;

«Ίσα ίσα, πρέπει η Ελλάδα που θέλει περισσότερη ασφάλεια και περισσότερη αλληλεγγύη, να καταλάβει ότι αυτό είναι προς το συμφέρον της» λέει ο Νίκος Ανδρουλάκης στην Deutsche Welle. «Διότι δεν μπορεί μεγάλα κράτη ή κράτη της Ανατολικής Ευρώπης να εκβιάζουν για θέματα πολιτικής ή οικονομικής ενοποίησης, ευρωστρατού και ασφάλειας γιατί απλά δεν θέλουν να πληρώσουν. Την Ελλάδα τη συμφέρει η περισσότερη αλληλεγγύη, για να αντιμετωπίσουμε και τα γεωπολιτικά θέματα. Διότι εμείς είμαστε σε μία κρίσιμη περιοχή, δεν είμαστε στη Δανία...»

«Άτυπη» συμμαχία στο προσφυγικό

Μία άτυπη συμμαχία ή τουλάχιστον κοινή αντίληψη φαίνεται να συνδέει Ελλάδα και Ισπανία στην αντιμετώπιση του προσφυγικού. Καθώς περιορίζεται πλέον η πρόσβαση προσφύγων από την Αφρική στην κεντρική Ευρώπη μέσω Ιταλίας, η Ισπανία θεωρείται σήμερα η ευρωπαϊκή  χώρα που δέχεται τις μεγαλύτερες ροές προσφύγων και μεταναστών. Ωστόσο, δεν κλείνει ερμητικά τα σύνορα, επισημαίνει ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με Το Ποτάμι. «Η κυβέρνηση Σάντσεθ έδειξε ένα πολύ σωστό πρόσωπο, δεχόμενη στο έδαφός της πρόσφυγες που βρίσκονταν να πλέουν στη Μεσόγειο, έξω από τη Μάλτα ή την Ιταλία» λέει ο Έλληνας ευρωβουλευτής. «Έδειξε πραγματικά το πρόσωπο της αλληλεγγύης, όπως πρέπει να δείχνουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά δεν το κάνουν, γι' αυτό ξεχωρίζουμε την Ισπανία».

Φαίνεται όμως ότι όλα αυτά μπορεί να έχουν και ανεπιθύμητες συνέπειες. Στις τοπικές εκλογές της Ανδαλουσίας, τον Δεκέμβριο, το ακροδεξιό κόμμα Vox όχι μόνο πήρε το 11%, αλλά αναδείχθηκε σε ρυθμιστή, παρέχοντας στήριξη ή τουλάχιστον ανοχή στην τοπική κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος. Ο Μίλτος Κύρκος πιστεύει ότι αν εδραιωθεί η ακροδεξιά στην κεντρική πολιτική σκηνή, αν η Ισπανία επιστρέψει στη «φρανκική» της παράδοση, τότε η Ελλάδα και οι άλλες χώρες του μεσογειακού Νότου θα έχουν χάσει έναν πολύτιμο σύμμαχο. «Τα αποτελέσματα της Ανδαλουσίας έδειξαν πως η είσοδος ενός ακροδεξιού κόμματος με πολύ σκληρές θέσεις στην κεντρική πολιτική σκηνή μπορεί να ανατρέψει εντελώς το σκηνικό και να έχουμε μία διαφορετική Ισπανία» λέει ο Μίλτος Κύρκος στην Deutsche Welle. «Μία Ισπανία η οποία θα κλείνει το μάτι στην ακροδεξιά δεν θα μπορέσει να αποτελέσει στήριξη των χωρών του Νότου, οι οποίες, αυτό που επιζητούν από τις χώρες του Βορρά, είναι η ολοκλήρωση της νομισματικής και οικονομικής ένωσης, η διασφάλιση των καταθέσεων, η προώθηση ενός μοντέλου που δεν επιτρέπει διαφορετική διαχείριση των επενδύσεων».

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο