Ένα σύντομο τραγούδι της Βίκυς Λέανδρος στο αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης ήταν μια από τις λίγες ανάλαφρες στιγμές κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ στην Ελλάδα. Η διάσημη τραγουδίστρια συνόδευσε την αποστολή του γερμανού προέδρου στη χώρα. Ήταν μια ιδιαίτερη επίσκεψη, η οποία ξεκίνησε από τη θορυβώδη Αθήνα και ολοκληρώθηκε στη γαλήνια ατμόσφαιρα της Πελοποννήσου. Ο γερμανός πρόεδρος συνάντησε εκπροσώπους μιας περήφανης χώρας που έχει εξέλθει πια από τα προγράμματα στήριξης. Ο Φ. Β. Σταϊνμάιερ τόνισε ότι αξίζει αναγνώριση και σεβασμός στον ελληνικό λαό για όσα κατάφερε. Λόγια που ήχησαν ευχάριστα στα αυτιά όσων τον υποδέχθηκαν στην Αθήνα.

Δεν έχει λησμονηθεί εξάλλου το πόσο επιβαρύνθηκαν οι διμερείς σχέσεις στο απόγειο της κρίσης. Το προσβλητικό εξώφυλλο του περιοδικού Focus με την Αφροδίτη της Μήλου με υψωμένο το μεσαίο δάχτυλο και η γελοιογραφία της εφημερίδας Αυγή με τον πρώην υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με στολή των SS είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα συμβάντων που προκάλεσαν αλγεινή εντύπωση μεταξύ των δύο πλευρών. Κοινή επιθυμία είναι σήμερα η επιστροφή στην ομαλότητα. Μόλις πριν από μερικά χρόνια, σε μια παλαιότερη επίσκεψή του στην Αθήνα, ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ είχε γίνει μάρτυρας σφοδρών διαδηλώσεων στην Πλατεία Συντάγματος κατά της λιτότητας, των περικοπών, εναντίον της μισητής τρόικας και των κακών Γερμανών. Κάτι που δεν εκπλήσσει, δεδομένου ότι το Βερολίνο επέμενε στη διατήρηση της σκληρής γραμμής απέναντι στην Αθήνα απαιτώντας επώδυνες μέτρα από τους πολίτες στην Ελλάδα.

Η Γερμανία δεν θα ξεχάσει τις ναζιστικές θηριωδίες

Σήμερα η κατάσταση έχει ηρεμήσει στο Σύνταγμα, η ανεργία έχει μειωθεί αισθητά και το κράτος μπορεί να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις του για τα επόμενα δύο χρόνια χωρίς νέο δανεισμό. Ωστόσο, τα χρόνια της κρίσης δεν έχουν ξεχαστεί. Οι συνταξιούχοι βλέπουν μέχρι και σήμερα τις συντάξεις τους να ψαλιδίζονται ολοένα και περισσότερο. Ακόμη και σήμερα απειλούνται με νέες περικοπές. Εκτός του κεφαλαίου της κρίσης όμως υπάρχει και ένα άλλο, παλαιότερο. Η επίσκεψη Σταϊνμάιερ συνέπεσε με τη συμπλήρωση 74 χρόνων από την αποχώρηση των γερμανικών κατοχικών στρατευμάτων από την Αθήνα. Οι μνήμες της ναζιστικής θηριωδίας στην Ελλάδα παραμένουν ζωντανές και η κρίση τις έφερε ξανά στο προσκήνιο. Έτσι η προσπάθεια του γερμανού προέδρου να αναδείξει τη στενότητα των ελληνογερμανικών σχέσεων δεν ήταν απλή υπόθεση.

Ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ έπραξε αυτό που έπρεπε να πράξει ένας γερμανός πρόεδρος – επισήμανε την ιστορική ευθύνη της χώρας του για τα ναζιστικά εγκλήματα και –όπως και ο προκάτοχός του, Γιόαχιμ Γκάουκ- ζήτησε συγγνώμη.

«Η Γερμανία δεν θα ξεχάσει τις θηριωδίες των ναζί», διαβεβαίωσε ο γερμανός πρόεδρος κατά την επίσκεψή του στο άλλοτε ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι, όπου τα SS βασάνισαν δεκάδες χιλιάδες και εκτέλεσαν χιλιάδες. Σημαντικά λόγια, που όμως δεν επαρκούν. Το ζήτημα της καταβολής πολεμικών αποζημιώσεων ετέθη επανειλημμένα στον Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, τόσο σε πολιτικές συνομιλίες όσο και στο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του ο έλληνας ομόλογός του, Προκόπης Παυλόπουλος.

Όσες φορές ήρθε αντιμέτωπος με αιτήματα για καταβολή αποζημιώσεων, αντέδρασε με ηρεμία διαβεβαιώνοντας ότι η Γερμανία έχει επίγνωση της ιστορικής ηθικής ευθύνης της, υπενθυμίζοντας ωστόσο παράλληλα την πάγια θέση ότι η χώρα του θεωρεί το ζήτημα λήξαν πολιτικά και νομικά.

Επικράτησαν συμφιλιωτικοί τόνοι

Το θέμα των αποζημιώσεων μπορεί να ετέθη τόσο από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα όσο και από τον πρόεδρο Προκόπη Παυλόπουλο, ωστόσο με τρόπο προσεκτικό, ώστε να μην επισκιάσει τη διάθεση προσέγγισης. Και αυτός είναι ένας λόγος που η επίσκεψη Σταϊνμάιερ ολοκληρώθηκε μακριά από την Αθήνα, στις αρχαιολογικές ομορφιές της Πελοποννήσου. Οι δύο πρόεδροι μαζί με τις συζύγους τους επισκέφθηκαν την αρχαία Μεσσήνη. Με τη βοήθεια του σαγηνευτικού τοπίου με θέα τη θάλασσα οι Παυλόπουλος και Σταϊνμάιερ μπόρεσαν να ταξιδέψουν νοερά σε ένα παρελθόν τόσο μακρινό που τους επιτρέπει να έρθουν κοντά. Ο γερμανός πρόεδρος δεν έκρυψε τον θαυμασμό του και συμφώνησε με την επισήμανση του οικοδεσπότη του ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να θυμούνται τις ρίζες του πολιτισμού τους και να τον προστατεύουν.

Μετά την περιήγηση στους θησαυρούς του αρχαιολογικού χώρου της Μεσσήνης οι δύο πρόεδροι κάθισαν στα σκαλοπάτια του μικρού αρχαίου θεάτρου ακούγοντας απλά το τραγούδι της Βίκυς Λέανδρος.

Αποστολή: Ροζάλια Ρομάνιετς