«Αν τα ποιήματά σου δεν μεταφράζονται, καταλαβαίνεις τα όρια της ποίησής σου», δήλωσε χθες η Μυρσίνη Γκανά, η Ελληνίδα ποιήτρια η οποία έχει εκφράσει ότι παρά τα πολυάριθμα χρόνια της στο εξωτερικό, επέστρεψε στην Ελλάδα γιατί μόνο η ελληνική γλώσσα την «κυριεύει», καθώς είναι η μητρική της.

Η δήλωση αυτή ήταν απόρροια του γενικότερου προβληματισμού που επικρατεί στη μετάφραση των ποιημάτων, που αναπόφευκτα προέκυψε στη συζήτηση που είχαν οι πέντε Ελληνίδες με τις δύο Βρετανίδες ποιήτριες. Όλες τους μεταφράστριες και οι ίδιες, ανέφεραν τις προκλήσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι ποιητές και μεταφραστές των ποιημάτων, καθώς καλούνται να γράψουν ξανά το ίδιο ποίημα, σε διαφορετική γλώσσα.

Οι λέξεις «ακροβατούν» σε ένα λεπτό σκοινί, στην προσπάθειά τους να αποδώσουν το μέγιστο στην έκφραση του κάθε ποιητή. Όμως είναι και μια ευκαιρία μέσω αυτού – της μετάφρασης – «δύο πολιτισμοί να μπουν σε έναν ευρύτερο διάλογο», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά στην ομιλία της η Ελένη Δουνδουλάκη, Γενική Γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού στο ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού.

Η θέση της Ελλάδας στη διεθνή λογοτεχνική κοινότητα

Σε αυτό το κλίμα και με αυτόν τον σκοπό τονίζεται η συμμετοχή της Ελλάδας στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου του Λονδίνου, που πραγματοποιείται από τις 12 έως τις 14 Μαρτίου. Είναι μια προσπάθεια ενίσχυσης των Ελλήνων εκδοτών παγκοσμίως, αλλά και η δημιουργία ενός καινούργιου δρόμου ευρύτερης συνεργασίας Ελλάδας – Βρετανίας στη Λογοτεχνία.

Συγκεκριμένα, σχεδόν 40 Έλληνες εκδότες και πολιτιστικοί φορείς βρέθηκαν στο εκθεσιακό κέντρο Olympia, όπου και διοργανώνεται η έκθεση. Περισσότερες από 700 εκδόσεις σε ελληνικά και άλλες γλώσσες έχουν προβληθεί, αλλά και μεταφρασμένα βιβλία που έχουν εκδοθεί με την υποστήριξη του προγράμματος GreekLit.

Η νέα αυτή πλατφόρμα του Υπουργείου Πολιτισμού πρόκειται ουσιαστικά για ένα πρόγραμμα επιδότησης μεταφράσεων τίτλων κάθε κατηγορίας της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής. Όμως η χθεσινή εκδήλωση στόχευε σε κάτι επιπλέον: στην προβολή της γυναικείας σκέψης, ενσυναίσθησης και ευαισθησίας, λίγες μόλις ημέρες μετά τη Γιορτή της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου.

Εκδήλωση για τις γυναίκες στην ποίηση

Στη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο Ελληνικό Κέντρο του Λονδίνου συμμετείχαν από την πλευρά της Ελλάδας οι ποιήτριες Φοίβη Γιαννίση, Μυρσίνη Γκανά, Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, Άννα Γρίβα και Λένα Καλλέργη, ενώ από την πλευρά της Βρετανίας οι ποιήτριες Σάσα Ντάγκντεϊλ και Τζένιφερ Γουόνγκ.

Στη «συνεργασία» αυτή δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί η έμπνευση των Βρετανών ποιητών από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και ποιητές, και αντίστοιχα των Ελλήνων από Βρετανούς «κλασικούς». Οι απόψεις συγκρούστηκαν, αλλά κατέληξαν στην έκφραση της ποιήτριας Λένας Καλλέργη: «Τα πάντα μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης (…) η γενικότερη γνώση μας για τα αγγλικά (αφού ακούγονται παντού) μας επηρεάζει, ακούμε τη μουσική της γλώσσας», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Επισημαίνεται ότι η φετινή – πρώτη – ελληνική αποστολή έχει ενεργή συμμετοχή στα επαγγελματικά σεμινάρια και εργαστήρια που οργανώνει η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου, ενώ έλαβε μέρος σε προγραμματισμένες συναντήσεις εργασίας με άλλες εθνικές αποστολές, λογοτεχνικούς πράκτορες και εκπροσώπους διεθνών εκδοτικών οίκων με σκοπό βέβαια την προώθηση και δικτύωση της Ελλάδας στην παγκόσμια εκδοτική κοινότητα.