Η εμπορικότερη έκθεση του είδους της στον κόσμο απειλεί σαν αδηφάγο θηρίο με τους δυσθεώρητους αριθμούς της: 7.500 εκδότες, 150 χώρες, μέχρι και 285.000 επισκέπτες. Στο στόμα του λύκου, μέσα στη μάχη για την αγοραπωλησία πνευματικών δικαιωμάτων δηλαδή, και η Ελλάδα με το εθνικό της περίπτερο που οργανώθηκε όπως κάθε χρόνο από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και προσφέρει θαλπωρή σε είκοσι εκδότες, όπως εξάλλου φιλοξενεί και εκδήλωση με τον Νίκο Χρυσό και το βιβλίο του «Καινούργια μέρα», έναν εκ των 14 τιμηθέντων με το Λογοτεχνικό Βραβείο της ΕΕ το 2019. Στην αντάρα, εκτός εθνικού περιβόλου, με δικό του περίπτερο ο οίκος MM Publications που δραστηριοποιείται διεθνώς στον τομέα του εκπαιδευτικού βιβλίου.

Ο ενιαύσιος Μάρκαρης

Υπάρχει όμως ελληνικό βιβλίο μεταφρασμένο στα γερμανικά το 2019; Υπάρχει ο φετινός Μάρκαρης από τον ελβετικό οίκο Diogenes, «Το ημερολόγιο μιας αιωνιότητας» για τη συνεργασία του συγγραφέα με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Νέος Μάρκαρης εκδίδεται εδώ και πολλά χρόνια κάθε χρόνο στα γερμανικά, τα αστυνομικά του έπιασαν εμπορικά και η υπεύθυνη επιμελήτρια του οίκου του Silvia Zanovello ομνύει στο όνομα του Μάρκαρη.

Αν στο έδαφος αυτό μπορούν να ευδοκιμήσουν και άλλα ελληνικά αστυνομικά, ίσως το δείξει η ανθολογία του Κώστα Καλφόπουλου «Hellas Noir» που μόλις εκδόθηκε στα γερμανικά από τις πανεπιστημιακές στο μεταξύ εκδόσεις Romiosini, όνομα μάλλον δυσοίωνο για σοβαρές πωλήσεις στη Γερμανία.

Προσοχή στην ποίηση

Από δω και πέρα και χωρίς την αφόρητη πίεση του κέρδους, υπάρχει μια σειρά ωραίες προσπάθειες. Για παράδειγμα το έργο της Μαρίας Στεφανοπούλου «Άθος, ο δασονόμος» που έχει ως αφορμή τη Σφαγή των Καλαβρύτων και τη διαχείριση της επώδυνης μνήμης, μεταφρασμένο από την ακάματη Michaela Prinzinger για τη «Μικρή Ελληνική Βιβλιοθήκη» του οίκου Elfenbein. Ή τα τέσσερα δοκίμια του Ελύτη που μετά κόπων και βασάνων εξέδωσε στον μικρό οίκο Aphaia ο μεταφραστής του Γιώργης Φωτόπουλος. Υπάρχουν επίσης και ωραίες χειρονομίες, όπως για παράδειγμα η παρουσία Ελλήνων και Κυπρίων ποιητών στην ανθολογία του σημαντικού οίκου Hanser „Grand Tour" που επιμελήθηκαν δυο ποιητές, ο Γερμανός Jan Wagner και ο Ιταλός Federico Italiano. Αλλά και ποιητικές συλλογές του Θανάση Λάμπρου, της Άννας Γρίβα και της Δανάης Σιώζιου που κυκλοφόρησαν φέτος στα γερμανικά.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Θρίαμβος της ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό ή εκπόρθηση της γερμανόφωνης αγοράς; Όχι. Απλά η ελληνική γλώσσα, με τη μικρή συμμετοχή της στον διεθνή καταμερισμό λογοτεχνικής παραγωγής, λαμβάνεται κάθε τόσο υπ’ όψιν. Λιγότερο βάσει επιλογών των μεγάλων οίκων και περισσότερο από το μεράκι αυτών που αγαπούν το βιβλίο ως πνευματικό δημιούργημα. Ένα παράξενο μεράκι που θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε λατρεία του γλίσχρου.

Σπύρος Μοσκόβου