Από την προσάρτηση της Κριμαίας οι φαντασιώσεις για πόλεμους και κατακτήσεις έχουν γίνει σχεδόν καθημερινότητα στη Ρωσία. Το δημοφιλές ροκ συγκρότημα Va-Bank παρουσίασε την Τετάρτη μια διασκευή του τραγουδιού «First we take Manhattan» του καναδού τραγουδοποιού Λέοναρντ Κοέν με καινούργιους όμως ρωσικούς στίχους, με αναφορές στις κυρώσεις της Δύσης, την Κριμαία και τον Ιωσήφ Στάλιν.

Την ίδια στιγμή όλο και συχνότερες είναι οι απειλές για χρήση ατομικών όπλων, ενώ μέχρι πρόσφατα οι ρώσοι ιθύνοντες απέφευγαν κάτι τέτοιο. Η 16η Μαρτίου του 2014 θεωρείται η μέρα στην οποία ο δημοσιογράφος Ντμίτρι Κισελγιόφ έσπασε το ταμπού δηλώνοντας στην δημόσια τηλεόραση με αφορμή την διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Κριμαία: «Η Ρωσία είναι η μόνη χώρα του κόσμου που είναι σε θέση να μετατρέψει τις ΗΠΑ σε πυρηνική στάχτη». Από τότε τέτοιου είδους απειλές είναι συχνές. Μόλις την περασμένη Τρίτη ο λαϊκιστής και αναπληρωτής πρόεδρος της ρωσικής βουλής Βλαντίμιρ Σιρινόφσκι έλεγε στην Ντούμα ότι μια πυρηνική βόμβα ανοιχτά της Κων/πολης θα έσβηνε από το χάρτη την τουρκική μητρόπολη. Μια δήλωση που δείχνει, αν μη τι άλλο, ότι η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από την Τουρκία ενισχύει ακόμα περισσότερο της ρωσικές εθνικιστικές κορώνες.

Η πλειοψηφία των Ρώσων κατά του πολέμου

Υπάρχει όμως και αντίλογος. Η έγκυρη ρωσική εφημερίδα Nowaja Gazeta προειδοποιεί για τους αυξημένους κινδύνους μιας πυρηνικής σύρραξης, αποκαλώντας «εγκληματίες» εκείνους που ζητούν την χρήση πυρηνικών ως αντίποινα και όχι ως μέσο αποτροπής. Κάλεσε μάλιστα τους αναγνώστες της να υπογράψουν διαδικτυακή αναφορά για ένα νόμο που θα προβλέπει ποινές για δημόσιες απειλές με πυρηνικά. Για να τεθεί το ζήτημα στο τραπέζι της ρωσικής κυβέρνησης θα πρέπει να συλλεχθούν τουλάχιστον 100.000 υπογραφές.

Ενδιαφέρον έχει ωστόσο ότι η ρωσική κοινή γνώμη δείχνει να διαφοροποιείται από αυτή την πολεμική ρητορική. Πρόσφατο γκάλοπ του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Lewada δείχνει ότι το 59% των ερωτηθέντων αναμένει ένα πόλεμο με το Ισλαμικό Κράτος μέσα στην επόμενη δεκαετία, ενώ το 28% «βλέπει» στρατιωτική αντιπαράθεση Ρωσίας-Νάτο. «Οι περισσότεροι πάντως δεν θέλουν έναν πόλεμο», λέει ο ρώσος κοινωνιολόγος Ντένις Βολκόφ και προσθέτει: «Μόλις ένα 20% των αποκαλούμενων γερακιών τάσσονται υπέρ επιθετικών κινήσεων έναντι της Ουκρανίας, της Δύσης, των ΗΠΑ και της Τουρκίας». Από την πλευρά του ο επικεφαλής του γερμανικού ιδρύματος Heinrich Böll στη Μόσχα Γιενς Ζίγκερτ εκτιμά τέλος ότι οι πολεμικές φαντασιώσεις δεν είναι ευρέως διαδεδομένες στην Ρωσία. «Αν ρωτήσετε τον πληθυσμό οι περισσότεροι θα πουν ότι δεν θέλουν πόλεμο, αλλά ότι τους επιβάλλεται από το εξωτερικό», τονίζει ο γερμανός πολιτικός επιστήμονας.

Ρόμαν Γκοντσαρένκο / Στέφανος Γεωργακόπουλος