Οι πίνακες δεν έχουν ολοκληρωθεί, στην καλύτερη περίπτωση μοιάζουν κάπως παρατημένοι ενώ καλύπτονται από φανταχτερά χρώματα. Τα σπίτια ξαφνικά γίνονται καταπράσινα, τα δέντρα κατακόκκινα, οι άνθρωποι στο κίτρινο του κρόκου και τα άλογα βαθύ μπλε. Πρωτάκουστα πράγματα αυτά, σύμφωνα με την τρέχουσα άποψη του κοινού για το νέο στυλ ζωγραφικής στις αρχές του 20ου αιώνα, το οποίο αργότερα θα έμενε στην ιστορία ως Εξπρεσιονισμός. Μία από τις πρώτες εκθέσεις αυτού του στυλ ζωγραφικής διοργανώθηκε το 1905 στο Σαλόνι του Παρισιού. Τα έργα που εξέθεσε ο Ανρί Ματίς και άλλοι καλλιτέχνες σόκαραν τους συγχρόνους τους. Ένας κριτικός τέχνης τους έδωσε το όνομα «les fauves», τα άγρια ​​ζώα.

Οι «Φωβιστές», οι πρόδρομοι των Εξπρεσιονιστών, αντιστάθηκαν στις τότε συμβάσεις της τέχνης. Εκείνη την εποχή κυριαρχούσε μια αυστηρά ακαδημαϊκή αναπαραστατική ζωγραφική.

Ο εξπρεσιονισμός ως απάντηση στις κοινωνικές αλλαγές

Η εξπρεσιονιστική τέχνη επαναστάτησε ενάντια σε αδιέξοδες παραδόσεις και ενδιαφέρθηκε για τις κοινωνικές αναταραχές που προκαλούσε η εκβιομηχάνηση.  Η τέχνη ήταν ένα μέσο για τους ζωγράφους να εκφράσουν τα βαθύτερα συναισθήματά τους για τον σύγχρονο κόσμο. Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του Εξπρεσιονισμού ήταν οι Ανρί Ματίς, Εμίλ Νόλντε, Φραντς Μαρκ, Έριχ Χέγκελ, Άουγκουστ Μάκε και Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ.

Η εξπρεσιονιστική τέχνη καταδικάστηκε ως «εκφυλισμένη» πολύ πριν οι Ναζί την χαρακτηρίσουν έτσι. Ωστόσο δεν ήταν όλοι αντίθετοι απέναντι στο νέο καλλιτεχνικό κίνημα. Όπως για παράδειγμα ο Καρλ Ερνστ Οστχάους, ο οποίος ίδρυσε το Μουσείο Φόλκβανγκ στο Χάγκεν το καλοκαίρι του 1902. Ο Φραντς Μαρκ και η πρώτη έκθεση της ομάδας «Ο Γαλάζιος Καβαλάρης», το 1911, ήταν επίσης ευπρόσδεκτοι.

Ο Οστχάους όχι μόνο εξέθετε τα έργα τέχνης, αλλά και τα αγόραζε. Απέκτησε πίνακες των Βιεννέζων καλλιτεχνών Όσκαρ Κοκόσκα και Έγκον Σίλε, οι οποίοι έτσι εξέθεσαν σε μουσείο για πρώτη φορά. Οι πρωτοπόροι καλλιτέχνες ήταν τόσο ευγνώμονες στον διευθυντή του μουσείου που του δώρισαν ένα δερμάτινο κουτί με σχέδια και ακουαρέλες για να τιμήσουν τη δέκατη επέτειο του Φόλκβανγκ. Συμμετείχαν περίπου 50 καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων τρανταχτά ονόματα σήμερα όπως ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Άουγκουστ Μάκε κι ο Έμιλ Νόλντε

Η πρωτοπορία στο Έσσεν

Ευτυχώς για τους Εξπρεσιονιστές, ο Καρλ Ερνστ Οστχάους δεν ήταν ο μόνος που αντιλαμβανόταν τη σύγχρονη τέχνη. Στο δημοτικό Μουσείο Τέχνης του Έσσεν, ο διευθυντής Ερνστ Γκόζεμπρουχ είχε πρόμοια άποψη.

Όταν ο Καρλ Ερνστ Οστχάους πέθανε την άνοιξη του 1921 από φυματίωση, από την οποία είχε προσβληθεί στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο  Ερνστ Γκόζεμπρουχ μετέφερε τη συλλογή του στο Έσσεν. Τα δυο μουσεία του Χάγκεν και του Έσσεν συγχωνεύτηκαν κι έτσι το 1922 γεννήθηκε το νέο Μουσείο Φόλκβανγκ.

Όμως μετά από έντεκα χρόνια, όταν οι Ναζί ήρθαν στην εξουσία, ο  Ερνστ Γκόζεμπρουχ αντικαταστάθηκε το 1933. Τα εξπρεσιονιστικά έργα τέχνης χαρακτηρίστηκαν ως «εκφυλισμένα», κατασχέθηκαν και το κτίριο του μουσείου βομβαρδίστηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Σήμερα, η ανακατασκευή της συλλογής έχει ξεκινήσει και 100 χρόνια αφότου άνοιξε το μουσείο, πολλά αριστουργήματα εξπρεσιονιστικής τέχνης παρουσιάζονται από τις 20 Αυγούστου 2022 έως τις 8 Ιανουαρίου 2023.

Σούζαν Κορντς

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου