Χρειάστηκαν 20 χρόνια ώστε να επισκεφτεί Έλληνας υπουργός Άμυνας τον Βρετανό ομόλογό του. Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία επίσκεψη ήταν εκείνη του Γιάννου Παπαντωνίου με τον τότε ομόλογό του επί κυβέρνησης Μπλερ, Τζέφρι Χουν.

Η χθεσινή, σύντομη, επίσκεψη του Νίκου Παναγιωτόπουλου λοιπόν με τον Μπεν Γούαλας, αν μη τι άλλο, χαρακτηρίζεται ως σημαντική και βέβαια δείχνει τη διάθεση των δύο πλευρών για στενότερη συνεργασία. Σε αυτό το κλίμα, ο Βρετανός υπουργός Άμυνας θέλησε να ξεκαθαρίσει ότι «θεωρεί αδιανόητο το ό,τι δεν υπήρξε κάποια επίσκεψη μεταξύ των υπουργών Άμυνας των δύο πλευρών από το 2003».

Ο Έλληνας υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος ήρθε αντιμέτωπος με μία θερμή και συμβολικής σημασίας υποδοχή. Το μεσημέρι της Τρίτης, ο Μπεν Γούαλας υποδέχτηκε τον Έλληνα ομόλογό του με το ελληνικό εμβατήριο του πολεμικού ναυτικού από την τιμητική φρουρά (Guard of Honour) του Ηνωμένου Βασιλείου, στον χώρο όπου γίνονται οι στρατιωτικές τελετές (Horse Guards Parade).

Αργότερα, οι δυο άντρες μεταφέρθηκαν στην κεντρική ναυτική βάση του βρετανικού στόλου στο Πόρτσμουθ. Μάλιστα Γούαλας και Παναγιωτόπουλος είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν σε προσωπικό επίπεδο σχεδόν δύο ώρες καθώς η ομίχλη απαγόρευσε την μεταφορά τους με ελικόπτερο και μεταφέρθηκαν οδικώς με το ίδιο αυτοκίνητο. Στο λιμάνι του Πόρτσμουθ, ο Έλληνας υπουργός Άμυνας περιηγήθηκε και στο υψίστης σημασίας για το Βασιλικό Ναυτικό, HMS Diamond.

Ποιο το περιεχόμενο της Διακήρυξης Κοινού Οράματος;

Το πιο σημαντικό όμως για τη σύσφιξη των σχέσεων των δυο χωρών, όσον αφορά τουλάχιστον τον τομέα της άμυνας, είναι ότι οι υπουργοί υπέγραψαν τη Διακήρυξη Κοινού Οράματος (Joint Vision Statement).

Όπως δημοσιεύθηκε και στην επίσημη ιστοσελίδα της βρετανικής κυβέρνησης και δια στόματος του Μπεν Γούαλας «αυτή η διμερής συμφωνία στην άμυνα και την ασφάλεια θα προωθήσει μια ευρύτερη βρετανοελληνική συνεργασία αλλά και αμυντική, η οποία θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε κοινές απειλές στην ασφάλεια και προκλήσεις στην Ευρω – Ατλαντική περιοχή».

Παράλληλα, ο κ. Παναγιωτόπουλος και ο κ. Γούαλας τόνισαν την προσήλωση των δύο χωρών στο κράτος δικαίου, το οποίο και λειτουργεί ως βάση για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε πρόκλησης ενώ αναφέρθηκαν στις κοινές αρχές και αξίες των δύο κρατών.

Επιπρόσθετα, στη Διακήρυξη προβλέπεται και μία ετήσια «ώσμωση» μεταξύ των δύο πλευρών επισφραγίζοντας τη διατήρηση των διμερών σχέσεων. Όπως συμφωνήθηκε, κάθε χρόνο, θα υπάρχει μια επικαιροποίηση ενός Οδικού Χάρτη (Roadmap) που θα αφορά την ασφάλεια και την άμυνα. Στόχος είναι η διερεύνηση πρωτοβουλιών και η στενότερη συνεργασία στους τομείς αυτούς.

Στο επίκεντρο το Δίκαιο της Θάλασσας

Οι πυλώνες της Διακήρυξης του Κοινού Οράματος θεμελιώθηκαν γύρω από την επιχειρησιακή εκπαίδευση, τις κοινές ασκήσεις αλλά και στην προοπτική αμυντικής βιομηχανίας.

Σε ερώτηση της Deutsche Welle για το πόσο άμεση θα ήταν μια συνεργασία αμυντικής βιομηχανίας μεταξύ Βρετανίας και Ελλάδας, κυβερνητικές πηγές επέμειναν στην «προσέγγιση συνεργασίας στο επίπεδο της θάλασσας καθώς η Βρετανία είναι θαλασσοκράτειρα».

Άλλωστε και οι δυο πλευρές υπογράμμισαν τη δέσμευσή τους «να αντιμετωπίσουν από κοινού τις απειλές και να διατηρήσουν την ειρήνη και την ασφάλεια στη Μεσόγειο με το Δίκαιο της Θάλασσας και ειδικότερα της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών, γνωστή και ως UNCLOS» με συνεργασία του ελληνικού πολεμικού ναυτικού με το βασιλικό ναυτικό (Royal Navy).

Το κοινό ενδιαφέρον για τη θάλασσα έγινε μάλιστα η αφορμή ώστε να πραγματοποιηθεί στο λιμάνι του Πόρτσμουθ επίδειξη ενός νέου σκάφους με χαρακτηριστικά stealth. Πρόκειται για σκάφος ειδικών επιχειρήσεων το οποίο πλέει αλλά και βυθίζεται ενώ χωράει συνολικά 8 άτομα.

Στο «κάδρο» και η Τουρκία

Στη συζήτηση δεν έμεινε εκτός και η Ουκρανία όπου οι δυο υπουργοί Άμυνας συμφώνησαν στην προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και ανεξαρτησίας κάθε χώρας. Μάλιστα στάθηκαν απέναντι στο ρωσικό αναθεωρητισμό κάτι που έδωσε την ευκαιρία στον Νίκο Παναγιωτόπουλο να θίξει για ακόμα μία φορά τις αναθεωρητικές τάσεις της Τουρκίας προς την Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον Έλληνα υπουργό Άμυνας «η έντονη ρητορική της γείτονας και οι υπερπτήσεις πάνω από το Αιγαίο απειλούν την ασφάλεια και την σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής».

Η βρετανική πλευρά διατήρησε τη σταθερή, διπλωματική της θέση με τον Μπεν Γούαλας να επιμένει ότι «οποιαδήποτε προβλήματα με την Τουρκία θα πρέπει να επιλυθούν μέσω του ΝΑΤΟ». Ο Βρετανός υπουργός Άμυνας όμως αναγνώρισε την σημασία που έχουν για την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ οι στρατιωτικές βάσεις σε Σούδα και Αλεξανδρούπολη.

Το «βαρύ» πρόγραμμα συνεχίζεται καθώς ο υπουργός Νίκος Παναγιωτόπουλος αναχώρησε άρον άρον για την Αθήνα και το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ) ενώ σε λιγότερο από μία εβδομάδα πραγματοποιείται η Σύνοδος Υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες (14 – 15 Φεβρουαρίου) και η Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια (17 – 19 Φεβρουαρίου).

Τόσο στη Σύνοδο όσο και στη Διάσκεψη αναμένεται να τεθούν θέματα όπως η κατάσταση στην Ουκρανία αλλά και άλλα σημεία αποσταθεροποίησης, όπως η Ανατολική Μεσόγειος, η Συρία και ευρύτερη Εγγύς Ανατολή.

Ζωή Κατζαγιαννάκη, Λονδίνο