Εγκαίνια στο Στρασβούργο χθες το μεσημέρι Στους χώρους του Συμβουλίου της Ευρώπης άνοιξε η έκθεση του Υπουργείου Πολιτισμού με τίτλο «Η επανένωση των μαρμάρων του Παρθενώνα» και επικοινωνιακό υπότιτλο «Μια πολιτιστική επιταγή» και όχι, ας πούμε, εθνική, όπως ευχάριστα θα έλεγε η πολιτεία λίγο παλιότερα. Ναι, η συντονισμένη κρατική προσπάθεια για την επιστροφή των Ελγινείων από το Λονδίνο στην Αθήνα υπό την επίβλεψη της διεθνούς εταιρείας δημοσίων σχέσεων Β-Μ δίνει έμφαση στην αποκατάσταση της ενότητας των μνημείων του Παρθενώνα ως καλλιτεχνικών έργων. Η έκθεση αυτή που έχει παρουσιαστεί ήδη στο Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα, στην έδρα της Ουνέσκο στο Παρίσι, αλλά και στο ευρωκοινοβούλιο αποκαθιστά φωτογραφικά διαμελισμένα γλυπτά, που είχαν την κακή μοίρα ένα τους τμήμα να βρίσκεται στην Αθήνα και το υπόλοιπο στο Βρεταννικό Μουσείο. Παρών στο Στρασβούργο εκ μέρους του «Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη» ο αδελφός της Σπύρος:

«Μα είναι δυνατόν να αφαιρεθούν αυτά τα μάρμαρα και να διαμελισθούν και να μην καταλαβαίνουν ότι αυτοί οι θησαυροί, που σήμερα συμβολίζουν τη δημοκρατία, πρέπει να ενοποιηθούν ξανά; Γι’ αυτό κι εμείς κάναμε αυτή την έκθεση, την οποία περιφέρουμε όπου μπορούμε σε μεγάλες πόλεις, για να πάρουμε την κοινή γνώμη με το μέρος μας. Και την παίρνουμε. Ακόμη και στη Μ. Βρεταννία το 80% του αγγλικού πληθυσμού είναι υπέρ της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.»

Καμιά φορά οι συντονισμένες προσπάθειες και οι μεγάλες επιταγές, πολιτιστικές ή εθνικές ή και τα δύο, συρρικνώνουν την αλήθεια, όχι μόνο χάριν συντομίας, αλλά και για να προβληθεί μια συγκεκριμένη προτεραιότητα. Τί ήταν εντέλει ο λόρδος Έλτζιν, ο καθ ημάς Ελγίνος, ένας άρπαγας ή ένας εξαιρετικά καλλιεργημένος κύριος της εποχής του και λάτρις του ελληνικού πολιτισμού; Αφήρεσε τα γλυπτά του Παρθενώνα από έναν καλά φυλασσόμενο αρχαιολογικό χώρο ή έκοψε, έστω και αδέξια, μερικά ωραία τσαμπιά από ένα ξέφραγο αμπέλι εν έτει 1802; Καλό είναι να διατηρούμε την ψυχραιμία μας έναντι της ιστορίας, έστω και αν αναμφίβολα η επανένωση των μαρμάρων του Παρθενώνα από τη σημερινή σκοπιά είναι ένα καθ’ όλα νόμιμο πολιτιστικό αίτημα. Που ξεκίνησε σαν όραμα, μας υπενθύμισε τελειώνοντας ο Σπύρος Μερκούρης:

«Οταν η Μελίνα έθεσε αυτό το θέμα στην ΟΥΝΕΣΚΟ και πήρε μια μεγάλη πλειοψηφία από κράτη, που ψήφισαν υπέρ της επιστροφής των μαρμάρων, ξέραμε ότι ήταν ένα όραμα, ξέραμε ότι ήταν ένα όνειρο. Σήμερα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει, διότι όσο και να μην την λογαριάζουμε, η κοινή γνώμη είναι δυνατή.»

Απομένει να δούμε, αν η δύναμη της κοινής γνώμης μεταστρέψει τελικά και τις βουλές του Βρεταννικού Μουσείου.

Σπύρος Μοσκόβου