Οι Γερμανοί ασθενείς ανησυχούν ολοένα και περισσότερο ότι οι γιατροί τους πείθουν για περιττές θεραπείες, καθώς ξένοι επενδυτικοί όμιλοι εξαγοράζουν όλο και περισσότερα ιατρεία. Μία ανησυχία που αφορά ιδίως τις ακριβές, πρόσθετες υπηρεσίες στις οφθαλμολογικές κλινικές, τις ακτινολογικές κλινικές και τους οδοντιάτρους, που δεν καλύπτονται από την ασφάλεια.

Μια μελέτη του οικονομικού ερευνητικού κέντρου Finanzwende διαπίστωσε ότι ιδιωτικές εταιρείες αγόρασαν 174 γερμανικά ιατρεία το 2022, από 140 το 2021 και μόλις 2 το 2010. Σύμφωνα με έρευνα του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα NDR, οι επιχειρήσεις αυτές κατέχουν πλέον εκατοντάδες ιατρεία σε όλη τη Γερμανία, σε βαθμό που μεμονωμένες αλυσίδες έχουν μονοπώλιο σε ορισμένες περιοχές και πόλεις. Η NDR μπόρεσε να εντοπίσει συνολικά 500 κλινικές που ανήκουν σε επενδυτές, όμως ο πραγματικός αριθμός παραμένει άγνωστος, διότι δεν υπάρχει υποχρέωση να δημοσιεύεται ο ιδιοκτήτης - κάτι που πολλοί θέλουν να αλλάξει.

Το ζήτημα απασχόλησε και τη γερμανική κυβέρνηση πέρυσι. «Βάζω τέλος στους επενδυτές που εξαγοράζουν ιατρεία με απόλυτη απληστία για κέρδος», είχε δηλώσει ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ τον Δεκέμβριο.

Σκοπός η επίτευξη κέρδους

Ο Χορστ Χέλμπιγκ, εκπρόσωπος της Γερμανικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας (DOG) και διευθυντής οφθαλμολογικής κλινικής στο Ρέγκενσμπουργκ, εξηγεί ότι οι κλινικές που ανήκουν σε επενδυτές επικεντρώνονται στην επίτευξη κερδών. «Ο σκοπός ενός επενδυτικού ομίλου είναι 100% η επίτευξη κέρδους - δεν θέλουν τίποτα άλλο και, στο τέλος της ημέρας, δεν επιτρέπεται να κάνουν τίποτα άλλο», είπε. «Φυσικά, μια κλινική που ανήκει σε έναν μόνο γιατρό πρέπει επίσης να βγάζει χρήματα, αλλά ο πρωταρχικός της σκοπός είναι να παρέχειιατρική περίθαλψη».

Μια μελέτη από το ερευνητικό ινστιτούτο IGES διαπίστωσε ότι οι κλινικές που ανήκουν σε επενδυτές εισέπραξαν 10,4% περισσότερες αμοιβές από τις κλινικές που ανήκουν σε μεμονωμένους γιατρούς. Ωστόσο, ορισμένες ενώσεις ιατρικής περίθαλψης, όπως η BBMV, η οποία εκπροσωπεί τους φορείς εκμετάλλευσης των κέντρων ιατρικών υπηρεσιών (MVZ), αμφισβητεί το συμπέρασμα ότι τα MVZ δεν είναι ιατρικά ανεξάρτητα.

Η Γερμανία διαθέτει ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης δύο ταχυτήτων, που χρηματοδοτείται από τις εισφορές των εργαζομένων και των εργοδοτών προς τους ασφαλιστές υγείας. Η ασφάλιση υγείας είναι υποχρεωτική για το σύνολο του πληθυσμού και οι ασφαλιστές, οι οποίοι καλύπτουν περίπου το 90% του πληθυσμού, δεν επιτρέπεται να αρνηθούν σε κανέναν την ασφάλιση. Περίπου το 10% του πληθυσμού επιλέγει την ιδιωτική ασφάλιση, η οποία συχνά προσφέρει μεγαλύτερη κάλυψη. Συνολικά, το γερμανικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης κοστίζει αρκετές εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Ο Χέλμπιγκ δήλωσε ότι είχε παρατηρήσει μια τάση των νέων ιατρείων που ανήκουν σε επενδυτές να απομακρύνουν τους δημόσια ασφαλισμένους ασθενείς για να επικεντρωθούν σε εκείνους που θα αποφέρουν κέρδος. «Ορισμένοι ασθενείς είναι κερδοφόροι, άλλοι κοστίζουν χρήματα, και αυτό που έχουμε παρατηρήσει είναι ότι πολλοί ασθενείς που δεν μπορούν να αποφέρουν κέρδος μεταφέρονται σε δημόσια νοσοκομεία», δήλωσε στην DW.

Αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό σε οφθαλμολογικές κλινικές όπως αυτή του Χέλμπιγκ, όπου υπάρχουν μεγάλες διαφορές στις τιμές μεταξύ των θεραπειών, ορισμένες από τις οποίες δεν καλύπτονται από την ασφάλιση. «Αυτό που πληρώνεται καλά είναι οι επεμβάσεις καταρράκτη, ενώ κάθε είδους επείγουσα επέμβαση δεν αμοίβεται καλά». Επιπλέον, οι επεμβάσεις καταρράκτη που είναι πιο πολύπλοκες και χρονοβόρες, φαίνεται πως προωθούνται επίσης στα δημόσια νοσοκομεία.

Ένα ριψοκίνδυνο επιχειρηματικό μοντέλο

Τα κίνητρα για τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια είναι προφανή: η Finanzwende υπολόγισε ότι μπορούν να αναμένουν κέρδη έως και 20% από τις επενδύσεις τους - αλλά μόνο αν αγοράσουν αρκετά ιατρεία. Η ερευνήτρια της Finanzwende, Ορόρα Λι, δήλωσε ότι το επιχειρηματικό μοντέλο των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων εξαρτάται από την ομαδοποίηση διαφόρων ιατρείων και την πραγματοποίηση λειτουργικών αναδιαρθρώσεων σε αυτές - εν μέρει μέσω δανείων - ώστε να μπορούν να πωληθούν αργότερα αποφέροντας κέρδος.

«Είναι εξαιρετικά ανησυχητικό όταν οι ασθενείς δεν είναι σίγουροι ότι η θεραπεία τους δεν επηρεάζεται από την προσδοκία κέρδους», λέει η Λι. «Ένας άλλος κίνδυνος είναι ότι το επιχειρηματικό μοντέλο που επιβάλλεται σε αυτά τα ιατρεία είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο και μπορεί να οδηγήσει σε χρεοκοπία, ιδίως όταν τα υψηλότερα επιτόκια οδηγούν σε αυξημένο κόστος για τα δάνεια που μπορεί να έχουν λάβει».

Το νομοσχέδιο του υπουργού Υγείας Λάουτερμπαχ δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί, αλλά ορισμένοι ιατρικοί σύλλογοι έχουν ήδη καταφερθεί εναντίον του. Η BBMV δήλωσε ότι τα κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπάρχουν στατιστικές μετρήσεις που να αποδεικνύουν ότι η ιατρική περίθαλψη στις κλινικές που ανήκουν σε επενδυτικά κεφάλαια είναι χειρότερη. Οι γιατροί που απασχολούνται σε κέντρα ιατρικών υπηρεσιών δημοσίευσαν μια επιστολή, με την οποία απέρριπταν οργισμένοι τον υπαινιγμό του Λάουτερμπαχ ότι η ανεξαρτησία τους μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Το κίνητρο του κέρδους

Πράγματι, επισημαίνει η BBMV, οι κλινικές που ανήκουν σε μεμονωμένους γιατρούς έχουν το ίδιο κίνητρο να αποκομίσουν κέρδος, ίσως και περισσότερο, επειδή οι εργαζόμενοι γιατροί είναι ακριβώς αυτό: εργαζόμενοι, όχι επιχειρηματίες. Ο Ρόλαντ Σταλ, εκπρόσωπος του Εθνικού Ιατρικού Συλλόγου Υγειονομικών Ασφαλίσεων, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των Γερμανών υγειονομικών, τονίζει πως δεν είναι όλοι οι επενδυτές εξίσου κακοί, όμως είναι διαφορετικό, όταν επενδυτικοί όμιλοι αγοράζουν ιατρεία σε μεμονωμένους τομείς για να δημιουργήσουν μονοπώλια. «Φυσικά πρέπει να υπάρχει εποπτεία, αλλά οι επενδύσεις μπορούν να είναι θετικές, επειδή μερικές φορές διευκολύνεται η προμήθεια ιατρικού εξοπλισμού».

Ο Χέλμπιγκ προσθέτει από την πλευρά του ότι τα μεμονωμένα ιατρεία δέχονται τόσες διαφορετικές οικονομικές πιέσεις που το σύστημα δεν είναι λειτουργικό στη σημερινή του μορφή. «Φυσικά μπορεί κανείς να ζητήσει να μειωθεί η γραφειοκρατία – στην οποία πραγματικά "πνίγεται" ένα ιατρείο - αλλά ξέρω ότι είναι λίγο αφελές να περιμένουμε να μειωθεί η γραφειοκρατία στη Γερμανία», δήλωσε.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς