Η κρίση στην οποία μπήκε η Τουρκία με την διαδικασία της εκλογής προέδρου θα έχει έμμεσα επιπτώσεις και στο κυπριακό. Αυτή ήταν η κοινή εκτίμηση στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης για τα τρία χρόνια από την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, που διοργάνωσε την Πέμπτη (03.05.07) η «Ελληνική Ακαδημία Μονάχου» σε συνεργασία με την «Εταιρία Νοτιοανατολικής Ευρώπης» στο «Φόρουμ» της εφημερίδας Süddeutsche Zeitung.

Προσκεκλημμένοι ήταν ο Χάιντς Γιούργκεν Αξτ καθηγητής ευρωπαϊκής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Ντούισμπουργκ, ο Μάρκους Φέρμπερ επικεφαλής των ευρωβουλευτών της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU), ο Μιχάλης Κουμίδης ακόλουθος τύπου της κυπριακής πρεσβείας στο Βερολίνο, και ο Πέτερ Αλτχάμερ ανταποκριτής του ARD στην Κωνσταντινούπολη, με συντονιστή της συζήτησης το δημοσιογράφο της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας ΒR Κλάους Μέλοου.

Για τις επιπτώσεις της τουρκικής προεδρικής κρίσης στο κυπριακό ο καθ. Χάιντς Γιούργκεν Αξτ επισημαίνει στη Ντόιτσε Βέλε ότι «μπορεί κανείς να διαβλέψει πως ο Ερντογάν και το κόμμα του ΑΚΡ θα κάνει παραχωρήσεις στους στρατιωτικούς, θα τους δώσει τρόπον τινά ελευηθερία κινήσεων σε σχέση με το κυπριακό, προκειμένου να περιορίσει την πίεση των στρατηγών στο εσωτερικό».

Και ο ευρωβουλευτής της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης Μάρκους Φέρμπερ θεωρεί σημαντικές τις επιπτώσεις της κρίσης τόσο στο κυπριακό όσο και την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. «Βεβαίως η τουρκική στρατιωτική ηγεσία έχει σχετικά με το Κυπριακό μια ξεκάθαρη θέση, που ακολούθησε μέχρι τώρα και η τουρκική κυβέρνηση», λέει ο κ. Φέρμπερ, γι΄ αυτό και δεν επικύρωσε το πρωτόκολλο της Άγκυρας, για την αναγνώριση της Κύπρου και το άνοιγμα των λιμανιών και αερολιμένων. Και αυτό είναι «απαράβατος όρος για την εφαρμογή της Τελωνειακής Ένωσης». Αυτό δείχνει «πόσο μεγάλη είναι η επιρροή που συνεχίζει να διατηρεί ο στρατός και στο κυπριακό και δείχνει επίσης πόσο μακρυά είμαστε ακόμη από λύσεις που αφορούν είτε την Κύπρο, είτε την ευρωπαϊκή ενταξιμότητα της Τουρκίας», εκτιμά ο γερμανός ευρωβουλευτής της CSU.

Για την περεταίρω πορεία αναφορικά με τη λύση του κυπριακού τρία χρόνια μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, ο καθηγητής Χανς Γιούργκεν Άξτ είναι απαισιόδοξος, «ιστορικές ευκαιρίες όπως του 2004 δεν παρουσιάζονται συνέχεια». Εκτιμά δε ότι «η ΕΕ με την ένταξη της δημοκρατίας της Κύπρου περιήλθε σε μια δύσκολη θέση. Δεν μπορεί να αναλάβει το ρόλο μεσολαβητή, διότι αποφασίζουν μόνον οι Ελληνοκύπριοι, ενώ οι Τουρκοκύπριοι μένουν εκτός διαδικασίας ενσωμάτωσης. Ως εκ τούτου λοιπόν έχω την αίσθηση ότι ουδείς αυτή τη στιγμή στην ΕΕ έχει την πραγματική βούληση ή το θάρρος να εμπλακεί ενεργά στη διένεξη του Κυπριακού», λέει ο καθ. Αξτ.

Ένα από τα προβλήματα που ανέκυψαν στο μεταξύ και απασχολούν έντονα την Κύπρο και την ΕΕ το ζήτημα της λαθρομετανάστευσης και της μετακίνησης από το τουρκοκυπριακό τμήμα στο ελληνοκυπριακό, αποκτώντας ελευθερία κινήσεων στην ΕΕ, καθώς η Κύπρος πρόκειται να ενταχθεί το 2008 στη συνθήκη του Σέγκεν. «Βεβαίως, λέει ο ευρωβουλευτής της CSU Μάρκους Φέρμπερ, «έχουμε ήδη το πρόβλημα ότι μέσω της Κύπρου, Τούρκοι υπήκοοι έχουν τη δυνατότητα, μέσω μιας περίπλοκης αλλά υπαρκτής διαδικασίας να γίνονται μέλη της ΕΕ. Εγκαθίστανται για παράδειγμα στη βόρεια Κύπρο, κάνουν αίτηση στο νότιο τμήμα της Κύπρου για διαβατήριο και αυτόματα είναι πολίτες της ΕΕ. Αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα, αλλά η δυνατότητα θεωρητικά υπάρχει. Δεύτερον έχουμε το πρόβλημα, ότι εξαιτίας της θέσης της, η Κύπρος δέχεται μια τεράστια πίεση από κύματα φυγάδων. Αυτό τροφοδοτεί την ανησυχία ότι μέσω της Κύπρου λαθρομετανάστες μπορούν να φτάσουν στην ΕΕ, η συνθήκη του Σέγκεν πρόκειται να ισχύσει από τον Ιανουάριο του οχτώ και για την Κύπρο. Αυτό σημαίνει ότι χωρίς ελέγχους διαβατηρίων θα μπορούν μετά να ταξιδεύουν στην ΕΕ. Οι υπεύθυνοι της Κύπρου επωμίζονται ως εκ τούτου ένα πολύ μεγάλο βάρος για τον καλύτερο έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, που είναι εν προκειμένω οι ακτές».

Ο γερμανός ευρωβουλευτής αντικρούει την εκτίμηση ότι η Πράσινη Γραμμή στην Κύπρο κινδυνεύει να εξελιχτεί ντε φάκτο εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. «Η πράσινη γραμμή δεν είναι σύνορα του Σένγκεν, τα σύνορα είναι οι ακτές. Οι ρυθμίσεις είναι σαφείς, η Κύπρος εντάχθηκε ολόκληρη στην ΕΕ μολονότι το κοινοτικό δίκαιο εφαρμόζεται σήμερα μόνο στο νότιο τμήμα, γι΄ αυτό και η πράσινη γραμμή δεν είναι εξωτερικά σύνορα του Σένγκεν, αλλά οι ακτές, και βεβαίως τα αεροδρόμια και τα λιμάνια», σημειώνει στη Ντόιτσε Βέλε ο κ. Φέρμπερ.

Ο Μιχάλης Κουμίδης ακόλουθος τύπου της κυπριακής πρεσβείας στο Βερολίνο, επισήμανε ότι η ΕΕ προσφέρει σημαντική βοήθεια για την προστασία των ακτών της Κύπρου και παρουσίασε αριθμούς, που δίνουν μια πολύ καθαρή εικόνα της πίεσης που δέχεται η Κύπρος από το κύμα των φυγάδων: Η Γερμανία δέχεται ετησίως 85.000 αιτήσεις για χορήγηση ασύλου, η αναλογία με τον πληθυσμό της είναι μία αίτηση προς 8.000 κατοίκους περίπου. Στην Κύπρο οι αιτήσεις ασύλου φτάνουν τις 10.000, και η αναλογία είναι μία αίτηση προς μόλις 70 περίπου κατοίκους.

Ρεπορτάζ: Γιώργος Παππάς