Ο γερμανός ιατροδικαστής Μαρσέλ Φέρχοφ έμεινε έκπληκτος όταν είδε ένα τραύμα από αιχμηρό αντικείμενο τραβώντας το έμπλαστρο από το στήθος ενός νεκρού. Στο πιστοποιητικό θανάτου είχε σημειωθεί ότι ο θάνατος προήλθε από φυσικά αίτια. Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ιατροδικαστικής του Πανεπιστημίου Γκαίτε στη Φραγκφούρτη παραδέχεται βεβαίως ότι η συγκεκριμένη περίπτωση ήταν «ιδιαίτερα ακραία». Ωστόσο η λανθασμένη συμπλήρωση των πιστοποιητικών θανάτου και η επιφανειακές νεκροψίες είναι στη Γερμανία μάλλον κανόνας παρά εξαίρεση.

Το Ινστιτούτο Ιατροδικαστικής του Πανεπιστημίου του Ρόστοκ έχει εξετάσει 10.000 πιστοποιητικά θανάτου από την πόλη και την ευρύτερη περιοχή που συντάχθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια. Όπως διαπιστώθηκε μόλις 223 εξ' αυτών δεν περιείχαν λάθη! Στα πιστοποιητικά που εξετάστηκαν εντοπίστηκαν πάνω από 3.000 σοβαρά λάθη και περισσότερα από 35.000 λάθη δευτερεύουσας σημασίας. Σε 44 περιπτώσεις πιστοποιήθηκε λανθασμένα θάνατος από φυσικά αίτια. «Δεν περιμέναμε στο ξεκίνημα της έρευνας τέτοιας έκτασης λάθη», ομολόγησε ο ιατροδικαστής Φραντ Τσακ κατά την παρουσίαση των συμπερασμάτων τον προηγούμενο Σεπτέμβριο.

Το γεγονός ότι οι νεκροψίες στη Γερμανία είναι ελλιπείς δεν είναι ιδιαίτερα καινούργια διαπίστωση. Ήδη τη δεκαετία του 1990 έρευνα του Ιατροδικαστικού Ινστιτούτου του Μύνστερ είχε εκτιμήσει ότι κάθε χρόνο δεν καταγράφονται πάνω από 10.000 θάνατοι που δεν έχουν επέλθει από φυσικά αίτια, μεταξύ αυτών τουλάχιστον 1200 θανατηφόρα εγκλήματα. Ο Σύνδεσμος Γερμανών Εγκληματολόγων της γερμανικής αστυνομίας ζητά εδώ και χρόνια τη θέσπιση νεκροψίας από εξειδικευμένους γιατρούς. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει ελάχιστα.

Έλλειψη εξειδικευμένων γιατρών

Η Κάτω Σαξονία θέσπισε αυστηρότερες διατάξεις σε ό,τι αφορά την ταφή των σορών με αφορμή την σκανδαλώδη υπόθεση του πρώην νοσηλευτή Νιλς Χέγκελ, που -όπως έχει διαπιστωθεί μέχρι σήμερα- προκάλεσε τον θάνατο 106 ασθενών. Το 2015 είχε καταδικαστεί αρχικά για τον θάνατο πέντε ασθενών, ωστόσο έπειτα από τοξικολογικές εξετάσεις που διενεργήθηκαν αργότερα διαπιστώθηκε η πραγματική διάσταση της εγκληματικής του δράσης. Από τον προηγούμενο Αύγουστο στη Βρέμη κάθε νεκρός εξετάζεται πλέον από εξειδικευμένους σε νεκροψίες γιατρούς.

Στα μεγάλα γερμανικά κρατίδια, όπως αυτό της Έσσης, «δεν είναι υλοποιήσιμο» ένα μοντέλο αντίστοιχο του μικρού κρατιδίου της Βρέμης, εκτιμά ο Μαρσέλ Φέρχοφ, εξηγώντας ότι σε όλη τη Γερμανία υπάρχουν μόλις 200 επαρκώς καταρτισμένοι για τον συγκεκριμένο σκοπό ιατροδικαστές και γιατροί. Ο γερμανός ιατροδικαστής εκτιμά ότι δεν υπάρχουν αρκετοί ενδιαφερόμενοι να εξειδικευθούν στον συγκεκριμένο τομέα και ως εκ τούτου και στο μέλλον οι νεκροψίες θα πρέπει να διενεργούνται από όλους τους γιατρούς.

Οι επιλογές στα γερμανικά πιστοποιητικά θανάτου είναι τρεις: «φυσικός θάνατος», «μη φυσικός θάνατος» και «θάνατος από αδιευκρίνιστα αίτια». Αν ένας γιατρός δηλώσει θάνατο από μη φυσικά ή αδιευκρίνιστα αίτια, τότε αναγκαστικά πρέπει να ενημερώσει την αστυνομία. Όπως επισημαίνει ο Μαρσέλ Φέρχοφ, η διεύθυνση ενός θεραπευτηρίου δεν χαίρεται όταν κάποιος γιατρός συνηθίζει να ειδοποιεί την αστυνομία στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να διαπιστώσει μια σαφή αιτία θανάτου.

Πάντως οι δυνατότητες της νεκροψίας είναι περιορισμένες. Η εξέταση της σορού γίνεται εξωτερικά. «Όμως μπορεί κανείς να διαπιστώσει πολλά πράγματα αν κοιτάξει με προσοχή», εκτιμά ο Φέρχοφ. Περισσότερα συμπεράσματα μπορούν να βγουν με τη βοήθεια της νεκροτομής, κατά την οποία γίνεται διάνοιξη του νεκρού σώματος.

Ο Μαρσέλ Φέρχοφ τάσσεται υπέρ υποχρεωτικών και επαναλαμβανόμενων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για όλους του γιατρούς που διενεργούν νεκροψίες, ενώ θεωρεί ότι θα πρέπει να γίνονται περισσότερες νεκροτομές βάσει μιας λίστας με «αυστηρότατα κριτήρια».

Σάντρα Τράουνερ, Αντρέας Άρνολντ (dpa) / Άρης Καλτιριμτζής