Ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη

 

Μετά το χθεσινό υπουργικό συμβούλιο, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν έκανε δηλώσεις προς το έθνος που μεταδόθηκαν απευθείας από το τουρκικά ΜΜΕ. Κύριο θέμα, οι εξελίξεις στη Συρία για το οποίο αφιέρωσε σχεδόν το σύνολο της ομιλίας του. Ο τούρκος πρόεδρος επαίνεσε στο έπακρο την επικράτηση των δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης, λέγοντας ότι άρχισε μια λαμπερή περίοδος για τη Συρία. Τόνισε ότι πρέπει να προστατευτεί η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και ανακοίνωσε ότι θα ανοίξει άμεσα η συνοριακή διάβαση Χατάι Γιαϊλαντάϊ για να επιστρέψει όποιος θέλει. Έκανε έκκληση για μια νέα Συρία «όλων των εθνοτήτων και θρησκειών» και επανέλαβε τη δέσμευσή του να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της χώρας. Είπε ότι δεν υπάρχουν σύνορα στην καρδιά, και επικαλούμενος στίχο του μεγάλου τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, προσαρμοσμένο για την περίπτωση, είπε: «Αν η μισή μου καρδιά είναι στο Γκαζιάντεπ (Τουρκία) η άλλη μισή είναι στο Χαλέπι και τη Δαμασκό».

Χιλιάδες Σύροι επιστρέφουν

Πράγματι σήμερα, άνοιξε και πάλι η συνοριακή πύλη του Γκαζιεντέπ Γιαϊλαντάϊ στα τουρκο-συριακά σύνορα και από νωρίς δεκάδες Σύροι έχουν συγκεντρωθεί στην είσοδο της πύλης, για να περάσουν τα σύνορα. Ο υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια δήλωσε ότι χθες υπήρχαν 300-400 Σύριοι που ήθελαν να περάσουν στη Συρία, αλλά από σήμερα «αυξήσαμε την χωρητικότητα σε 15-20 χιλιάδες διελεύσεις την ημέρα».

Ένας από τους διακηρυγμένους στόχους του προέδρου Ερντογάν για το προσφυγικό ήταν ο επαναπατρισμός των περίπου τριών εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων, η μακρά παραμονή των οποίων είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στην τουρκική κοινωνία και μείωση της δημοτικότητας του τούρκου προέδρου. Υπό αυτή την έννοια οι τζιχαντιστές του HTS πρόσφεραν μια γρήγορη λύση στον τούρκο πρόεδρο.

Το Συριακό όμως έχει και την προβληματική του πλευρά για την Άγκυρα. Μπορεί το καθεστώς Άσαντ να κατέρρευσε, όμως οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF)  όπου κυριαρχούν οι Κούρδοι και υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, ενισχύουν την παρουσία τους. Από την περασμένη Παρασκευή απέκτησαν τον πλήρη έλεγχο της περιοχής Deir el-Zor στην ανατολική Συρία, στα σύνορα με το Ιράκ\, όπου υπάρχουν και οι πετρελαιοπηγές της Συρίας. Μάλιστα, σε μια εξέλιξη- έκπληξη, αν και οι τζιχαντιστές του Αλ Τζολάνι κατέλαβαν την βόρεια πόλη Μάμπιτς που κατείχαν πριν οι Κούρδοι, ΗΠΑ και Τουρκία κατέληξαν σε συμφωνία για την ασφαλή αποχώρηση των Κούρδων από το Μάμπιτς.

Το κουρδικό «πρόβλημα»

Μπορεί ο τούρκος πρόεδρος κατά τη χθεσινή ομιλία του να ξεκαθάρισε ότι «ούτε το PKK και οι προεκτάσεις του στη Συρία, ούτε το Ισλαμικό Κράτοςείναι συνομιλητές μας», αλλά το Κουρδικό αναδύθηκε ως σοβαρό πρόβλημα κατά τη χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία με τους δυο υπουργούς Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν με Χακάν Φιντάν.

Σύμφωνα με το κείμενο που δημοσιοποίησε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και αποδίδεται στον εκπρόσωπο Μάθιου Μίλλερ, ο Αμερικανός ΥΠ.ΕΞ. αναφέρθηκε στην ανάγκη για μια ειρηνική μετάβαση εξουσίας στη Συρία μέσω μιας «περιεκτικής διαδικασίας», στο πνεύμα της απόφασης 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τόνισε δε την ανάγκη να συνεχιστεί η αποστολή του Παγκόσμιου Συνασπισμού για την Ήττα  του ISIS (D-ISIS) στη Συρία και να διασφαλιστεί η προστασία των αμάχων και των πολιτικών υποδομών σε ολόκληρη τη χώρα. Η συνέχιση της αποστολής κατά του ISIS στη Συρία αυτόματα επιβεβαιώνει και τη συνέχιση της συνεργασίας των Αμερικανών με τις Κουρδικές Συριακές δυνάμεις, προς μεγάλη δυσαρέσκεια της Άγκυρας. Στο κείμενο που δημοσιοποίησε η τουρκική πλευρά, ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν τόνισε στον Αμερικανό ομόλογό του ότι η Τουρκία «δεν θα επιτρέψει ποτέ σε τρομοκρατικές οργανώσεις να εκμεταλλευτούν την κατάσταση στη Συρία», υπονοώντας σαφώς τις Κουρδικές οργανώσεις YPG/PYD τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί προεκτάσεις του τουρκικού ΡΚΚ. Η διάσταση απόψεων ήταν προφανής.

Πάντως η Άγκυρα θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη διπλωματία για να προωθήσει τη θέση της, ότι παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση στη Συρία αλλά δεν παρεμβαίνει. Στο πλαίσιο αυτό, ο τούρκος πρόεδρος είχε σήμερα τηλεφωνική επικοινωνία με τον νέο Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, κατά την οποία δήλωσε ότι η Τουρκία υποστηρίζει την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και σταθερότητας της Συρίας από την πρώτη μέρα του εμφυλίου πολέμου, ότι η Συρία πρέπει να κυβερνάται από τον συριακό λαό και ότι η Τουρκία θα κάνει ό,τι μπορεί για μια ενιαία Συρία απαλλαγμένη από την τρομοκρατία.