Αλκοόλ, σκουτεράκι για βόλτες, αγορά κινητού χωρίς παρουσία κηδεμόνα. Πολλά επιτρέπεται να κάνουν οι νέοι από την ηλικία των 16 ετών. Η ψήφος, με εξαίρεση τις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση ή ένα τοπικό κοινοβούλιο, δεν περιλαμβάνεται ανάμεσα σε αυτά. Όμως αυτό αλλάζει από φέτος. Στις επικείμενες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δικαίωμα ψήφου θα έχουν για πρώτη φορά 16χρονοι και 17χρονοι.

Η Γερμανία ήδη από τον Νοέμβριο του 2022 αποφάσισε να μειώσει την ελάχιστη ηλικία ψήφου για τις ευρωεκλογές, μετά από μακρές συζητήσεις. Οι νέοι αυτής της ηλικίας μπορούν επίσης να ψηφίσουν φέτος στο Βέλγιο, την Αυστρία, την Ελλάδα και τη Μάλτα. Για να προετοιμάσουν τους νέους για τις ευρωεκλογές πολλά πολιτικά ιδρύματα και εκπαιδευτικοί φορείς ξεκίνησαν ενημερωτικές εκδηλώσεις, όπως γράφει στην ιστοσελίδα του το ίδρυμα Φρίντριχ Έμπερτ που πρόσκειται στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD). Ένας κατανοητός στόχος, γιατί πολλοί νέοι πιθανώς δεν είναι σίγουροι ποιον μπορούν να ψηφίσουν και τί αντίκτυπο θα έχει ο σταυρός στο ψηφοδέλτιο για τη ζωή τους.

"Οι αληθινοί άνδρες είναι δεξιοί"

Για τους περισσότερους νέους, ωστόσο, μια εντελώς διαφορετική πηγή πληροφόρησης φαίνεται να είναι σημαντική. Πρόκειται για την κοινωνική πλατφόρμα βίντεο TikTok. Εκεί το δεξιό λαϊκιστικό και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακροδεξιό κόμμα AfD, η Εναλλακτική Για τη Γερμανία, έχει ξεκινήσει μια επιθετική προεκλογική εκστρατεία για νέους. Ο επικεφαλής υποψήφιος για τις ευρωεκλογές, ο Μαξιμίλιαν Κρα, δεν εμφανίζεται μόνο ως πολιτικός, αλλά και ως ειδικός σε θέματα γνωριμιών για νέους άνδρες. "Οι αληθινοί άνδρες είναι δεξιοί, οι αληθινοί άνδρες έχουν ιδανικά, οι αληθινοί άνδρες είναι πατριώτες, τότε θα τα πάνε καλά με τη φίλη τους", λέει σε ένα βίντεο που έχει πλέον προσελκύσει εκατομμύρια κλικ. Σε άλλα βίντεο προειδοποιεί ότι "η μαμά σου θα είναι φτωχή στα γεράματα" ή ότι "η γερμανική κυβέρνηση σε μισεί". Τα μηνύματα έχουν απήχηση. Ανάλυση του πολιτικού συμβούλου Γιοχάνες Χίλγιε, η οποία τέθηκε στη διάθεση του ραδιοτηλεοπτικού φορέα ZDF, δείχνει ότι τα TikToks της κοινοβουλευτικής ομάδας της AfD πέτυχαν περίπου δέκα φορές περισσότερες προβολές από εκείνα των άλλων κομμάτων. Σε αυτό προστίθενται οι λογαριασμοί βουλευτών της AfD, τοπικών πολιτικών και δεξιών ινφλουένσερ που διαδίδουν παρόμοιο περιεχόμενο.

"Μου είναι πραγματικά μυστήριο γιατί τα άλλα κόμματα κάνουν συγκριτικά τόσο λίγα", λέει ο Κλάους Χούρελμαν, ερευνητής σε θέματα νεολαίας σε συνέντευξη στην DW. "Επειδή η νέα γενιά έχει μεγαλώσει ψηφιακά, επικοινωνεί μόνο σε αυτό το κανάλι και ουσιαστικά αντιλαμβάνεται την πολιτική ενημέρωση μόνο μέσω ψηφιακών καναλιών". Το γεγονός ότι η AfD είναι τόσο επιτυχημένη στο TikTok οφείλεται επίσης στον τρόπο λειτουργίας των αλγορίθμων. Όσο πιο κραυγαλέο είναι το περιεχόμενο, τόσο μεγαλύτερη προσοχή προσελκύει. Δεν είναι βέβαιο αν τα άλλα κόμματα θα μπορέσουν να κερδίσουν την απόσταση. Γιατί πολλές πλατφόρμες "ανταμείβουν τους πρώτους με απήχηση", γράφει το socialmediawatchblog. Αυτό σημαίνει ότι όποιος είναι πρώτος, είναι πιθανό να προτείνεται ως περιεχόμενο συχνότερα από τους λογαριασμούς με λιγότερη απήχηση. "Τα μηνύματά τους είναι αν μη τι άλλο απλοϊκά, συναισθηματικά, μαζικά συντομευμένα και παραπλανητικά. Με άλλα λόγια, ταιριάζουν απόλυτα με τη λειτουργική λογική των μέσων κοινωνικής δικτύωσης", αναφέρει το socialmediawatchblog σχετικά με τον αντίκτυπο των βίντεο της AfD.

Πανδημία, κλιματική κρίση, βαθιά ανασφάλεια

Ο Κλάους Χούρελμαν δεν εκπλήσσεται που η AfD έχει τόση απήχησηστους νέους. Όπως υποστηρίζει, οι νέοι που ψηφίζουν για πρώτη φορά είναι κυρίως ένα πράγμα, βαθιά ανασφαλείς. Η πανδημία με το κλείσιμο των σχολείων και με τις απαγορεύσεις κοινωνικών επαφών δεν τους έχει ακόμη αφήσει, ως αίσθηση. "Ήταν ένα βαθύ ρήγμα για τους νέους να συνειδητοποιήσουν αμέσως μετά την εφηβεία, στην ηλικία των 12 ή 13 ετών, ότι δεν μπορούσαν να  έχουν τον έλεγχο στη ζωή τους", λέει. Η κλιματική κρίση, ο πληθωρισμός, η έλλειψη σπιτιών και η φτώχεια στην τρίτη ηλικία τρομάζουν πολλούς νέους. "Κι αυτό είναι ιδανικό για ένα κόμμα όπως η AfD", συνεχίζει ο Χούρελμαν. "Ξέρει να επικρίνει τις κυβερνήσεις ότι απέτυχαν να αποτρέψουν αυτές τις αβεβαιότητες και ξέρει να υπόσχεται". Ένα αποτέλεσμα αυτών των υποσχέσεων φάνηκε στις φθινοπωρινές εκλογές στο κρατίδιο της Έσσης,όπου η AfD ήρθε δεύτερο μεταξύ των νέων ψηφοφόρων ηλικίας 18 έως 24 ετών.

Ένα αποτέλεσμα που πιθανώς οφείλεται κυρίως στους νέους άνδρες. "Αν κοιτάξετε την AfD, η υπόθεση είναι πολύ ξεκάθαρη. Είναι ένα κόμμα που κυριαρχείται από άνδρες και τείνει να ψηφίζεται και να υποστηρίζεται από άνδρες. Και αυτό ισχύει και για νεότερους σε ηλικία άνδρες", λέει ο ερευνητής σε θέματα νεολαίας Χούρελμαν. Η έλξη των δεξιών κομμάτων στους νέους άνδρες δεν είναι μόνο γερμανικό φαινόμενο.

Μελέτες δείχνουν ότι οι άνδρες και οι γυναίκες της λεγόμενης γενιάς Z απομακρύνονται πολιτικά όλο και περισσότερο οι μεν από τους δε, παγκοσμίως. Αυτό σημαίνει ότι οι νεαροί άνδρες δεν κατευθύνονται από πολιτικά κίνητρα ή γίνονται πιο συντηρητικοί, ενώ οι νεαρές γυναίκες γίνονται πιο προοδευτικές, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times. Ο Χούρελμαν πιστεύει ότι στις ευρωεκλογές αρχές Ιουνίου το AfD έχει καλές πιθανότητες: "Οι νέοι είναι ψηφοφόροι που ψηφίζουν με βάση συγκεκριμένα θέματα. Και εδώ ένα κόμμα όπως το AfD έχει καλές πιθανότητες. Οι νέοι δεν δίνουν τόση σημασία στο αν τα θέματα αυτά έχουν πράγματι σχέση με την Ευρώπη..."

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου