Οι ραγδαίες εξελίξεις μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τάραξαν τα νερά και κίνησαν ιστορικές εξελίξεις τόσο στη Γερμανία όσο και την ΕΕ -όπου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, άμυνας και ασφάλειας η μετακίνηση από πάγιες γραμμές δεκαετιών ήταν μέχρι πρότινος κάτι δύσκολο αν όχι ανέφικτο. Οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας των 27 κρατών-μελών συμφώνησαν ήδη στο βασικό κείμενο για τη «Στρατηγική Πυξίδα» της ΕΕ, σύμφωνα με την οποία τίθενται μακροπρόθεσμες βάσεις για μια κοινή γραμμή άμυνας και ασφάλειας. Αναμένεται η έγκρισή του στο τέλος της εβδομάδας και από τους ευρωπαίους ηγέτες στις Βρυξέλλες.

Υπό την ομπρέλα της «Στρατηγικής Πυξίδας» συγκροτείται μεταξύ άλλων ευρωπαϊκή δύναμη ταχείας αντίδρασης μέχρι το 2025 με τη συμμετοχή 5.000 στρατιωτών από διάφορα κράτη-μέλη. Κομβικό ρόλο στη νέα μονάδα προτίθεται να παίξει καταρχάς η Γερμανία, όπως φάνηκε από την ανακοίνωση της Γερμανίδας υπ. Άμυνας Κριστίνε Λάμπρεχτ και μάλιστα χωρίς καθυστερήσεις. Η Γερμανία θέλει να κινηθεί γρήγορα υπό το βάρος του πολέμου στην Ουκρανία, παρέχοντας στη διάθεση της ΕΕ τον πρώτο «πυρήνα» της μονάδας -όχι όμως συνολικά και των 5.000 στρατιωτών, όπως έσπευσε να δηλώσει ατυχώς η υπ. Άμυνας για να προχωρήσει έπειτα σε αναγκαία διευκρίνηση.

Αμυντική ετοιμότητα για τα επόμενα χρόνια

Για τη Γερμανίδα υπ. Άμυνας αυτό που προέχει τη δεδομένη στιγμή είναι να σταλεί το μήνυμα ότι ο ένας ευρωπαίος εταίρος στέκεται στο πλευρό του άλλου. Εξίσου σημαντική είναι για τη Γερμανία η συζήτηση για τον συνδυασμό των δυνατοτήτων συνεργασίας με το ΝΑΤΟ. Για την Κριστίνε Λάμπρεχτ η επίδειξη ενότητας και αποφασιστικότητας εντός της ΕΕ θεωρείται κρίσιμη, όχι μόνο για τις προσεχείς εβδομάδες και μήνες αλλά πιθανότατα για τα επόμενα χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ιδέα σχετικά με τη σύσταση μονάδας ταχείας αντίδρασης δεν είναι νέα. Η προηγούμενη εκδοχή προέβλεπε τη σύσταση ευρωπαϊκής δύναμης 1.500 στρατιωτών, η οποία θα εναλλασσόταν ανά εξάμηνο και θα στελεχωνόταν έτσι από διαφορετικά κράτη-μέλη κάθε φορά. Ωστόσο, ήδη πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ήταν εμφανή τα προβλήματα συγκέντρωσης επαρκών στρατευμάτων.

H Λάμπρεχτ και οι στρατηγοί

Ενδιαφέρον έχει πάντως και το παρασκήνιο των ανακοινώσεων Λάμπρεχτ τη Δευτέρα, σύμφωνα με αποκαλύψεις του περιοδικού Der Spiegel. Όταν η Κριστίνε Λάμπρεχτ έσπευσε ατυχώς να κάνει λόγο για «5.000 Γερμανούς στρατιώτες» προκλήθηκε αμέσως αναστάτωση στους κόλπους του γερμανικού στρατού, με πυρετώδεις έκτακτες διαβουλεύσεις και διαδοχικά τηλεφωνήματα.

Σύμφωνα με το Spiegel κανείς εκ των στρατηγών δεν γνώριζε τίποτα για τη συγκεκριμένη ανακοίνωση. Μιάμιση ώρα όμως μετά, ήρθε το διευκρινιστικό tweet από πλευράς Λάμπρεχτ, ότι δηλαδή οι συνολικά 5.000 στρατιώτες δεν θα προέλθουν από τη Γερμανία, η οποία θα στελεχώσει μόνο τον «πυρήνα» της συγκεκριμένης δύναμης.

Στο ύψος των περιστάσεων η υπουργός;

Σε κάθε περίπτωση, όπως παρατηρεί το γερμανικό περιοδικό, το συγκεκριμένο περιστατικό και η βιασύνη της Λάμπρεχτ να δώσει το «παρών» με λανθασμένους αριθμούς αποδεικνύουν για δεύτερη φορά «ότι δεν έχει βρει ακόμη τον βηματισμό της στην εξουσία».  Αντίστοιχα επικριτικά σχόλια είχαν προκαλέσει και οι δηλώσεις της περί «ένδειξη αλληλεγγύης» προς την Ουκρανία με την παράδοση μόλις 5.000 γερμανικών κρανών.

Γεγονός είναι πάντως ένα: με ή χωρίς ατυχείς δηλώσεις  η Γερμανία βρίσκεται σε φάση  ιστορικής στροφής στο πεδίο της πολιτικής άμυνας και ασφάλειας, η οποία έρχεται σε αντίθεση με την παλαιά, γερμανική Οστπολιτίκ και τις κόκκινες γραμμές πολλών, διαδοχικών γερμανικών κυβερνήσεων.

Η στροφή αυτή εγκαινιάστηκε στις 27 Φεβρουαρίου από τον ίδιο τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς στο γερμανικό κοινοβούλιο, όπου εξήγγειλε την παροχή όπλων στην Ουκρανία -αν και εμπόλεμη ζώνη- εξοπλιστικό πακέτο 100 δις για την ανανέωση του γερμανικού στρατού, όπως και αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 2% του γερμανικού ΑΕΠ.

 

Δήμητρα Κυρανούδη, Βερολίνο