Στο κείμενο της έκθεσης που επεξεργάσθηκαν οκτώ καθηγητές, διεθνολόγοι και συνταγματολόγοι από 6 χώρες του κόσμου δίνεται έμφαση στην αναζήτηση μια δίκαιης διευθέτησης του κυπριακού, η οποία θα προσφέρει ένα ειρηνικό μέλλον για τους κατοίκους του νησιού. Οι οκτώ εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι η επίτευξη αυτού του σκοπού προϋποθέτει την εφαρμογή των πρωταρχικών αρχών του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου.

Και όπως είπε στον σταθμό μας ένας από τους συντάκτες της μελέτης, ο ελβετός συνταγματολόγος Αντρέας Άουερ: «Η λύση ξεκινά από την απλή τοποθέτηση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έτσι το κυπριακό έγινε ευρωπαϊκό πρόβλημα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται σε τέσσερις θεμελιώδεις αρχές, στην Ελευθερία, τη Δημοκρατία, στην προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και στο κράτος Δικαίου. Λαμβάνοντας λοιπόν όλα αυτά υπόψη, διαπιστώνουμε ότι το σχέδιο Ανάν, το οποίο απέρριψαν με μεγάλη πλειοψηφία οι Ελληνοκύπριοι, δεν είναι συμβατό με τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ. Και αυτό δεν θα άλλαζε ακόμη και εάν το αποδέχονταν οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Πέραν των ανεπαρκειών του σχεδίου Ανάν στα ζητούμενα μιας σταθερής κυβέρνησης, μιας κυρίαρχης και ανεξάρτητης χώρας, οι προτάσεις του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών νομιμοποιούν στην ουσία τις πράξεις της λεγόμενης Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου και επέτρεπαν μεταξύ άλλων στους εποίκους να ψηφίσουν στο τουρκοκυπριακό δημοψήφισμα, υπογραμμίζει ο ελβετός καθηγητής προσθέτοντας: «Δεν μπορεί να επιβάλει κανείς απέξω σε μια χώρα ένα κείμενο εννέα χιλιάδων σελίδων που περιλαμβάνει συμφωνίες, συντάγματα και νόμους και παράλληλα να θέλει να καθορίσει και τον παραμικρό κανονισμό που θα ισχύσει στο υπό ίδρυση κράτος. Το σχέδιο αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές της αυτοδιάθεσης και της Δημοκρατίας. Και αυτό παρά το γεγονός ότι εμπλέκονται σε αυτό και οι δύο κυπριακές πλευρές. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να επιβληθούν τέτοια πράγματα απέξω και είναι βέβαιο ότι δεν θα λειτουργούσαν».

Μπορούν κάποιες βελτιώσεις του σχεδίου Ανάν να συμβάλουν στην επανένωση της νήσου, ρωτούμε τον ελβετό συνταγματολόγο:

«Το πρόβλημα δεν είναι οι λεπτομέρειες. Δεν είναι δυνατόν να βελτιώσουμε εκ των υστέρων το σχέδιο Ανάν. Δεν μπορούμε να πούμε εντάξει θα αφαιρέσουμε το Αλφα και θα προσθέσουμε το Βήτα. Το πρόβλημα είναι ότι το σχέδιο αυτό είναι κατά βάση εσφαλμένο», εκτιμά ο Αντρέας Άουερ.

Η επιτροπή των εμπειρογνωμόνων προτείνει έναν οδικό χάρτη για την επανένωση της Κύπρου και αποφεύγει να εισέλθει σε συνταγματικές λεπτομέρειες. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης ο δρόμος προς τα εμπρός αρχίζει από μια συντακτική συνέλευση για την Κύπρο με μέλη που θα έχουν απόλυτη ελευθερία και ευθύνη ως προς την επιλογή του πολιτεύματος.

«Ορμώμενοι από τις τέσσερις θεμελιώδεις αρχές στις οποίες αναφερθήκαμε, δεν επιδιώκουμε να επιβάλουμε κάτι από τα πάνω, αλλά θέλουμε να δώσουμε το έναυσμα για μια διαδικασία, η οποία θα δίνει τη δυνατότητα στους Κυπρίους να συντάξουν για πρώτη τους φορά ένα σύνταγμα για τη χώρα τους, μέσω μιας συντακτικής συνέλευσης. Τα μέλη της συνέλευσης θα προέρχονται και από τις δύο περιοχές της Κύπρου αλλά και από τις τέσσερις κυπριακές κοινότητες. Η μοναδική της αποστολή θα είναι να επεξεργασθεί ένα σύνταγμα. Με λίγα λόγια οι Κύπριοι είναι εκείνοι που θα πρέπει να λύσουν το κυπριακό. Προτείνουμε λοιπόν έναν οδικό χάρτη και όχι μια τελική λύση με όλες τις πιθανές λεπτομέρειες για τον χαρακτήρα του κράτους. Η βασική μας ιδέα είναι να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία», καταλήγει ο καθηγητής Αντρέας Άουερ.

Συνέντευξη, ρεπορτάζ: Σταμάτης Ασημένιος