Ήταν η απαγόρευση ενός κλασσικού κόμικ για το Ολοκαύτωμα στα σχολεία που έκανε πάταγο διεθνώς. Maus είναι το όνομά του κόμικ, δημιουργός του ο Αμερικανός καλλιτέχνης Αρτ Σπίγκελμαν. Μια σχολική επιτροπή το αφαίρεσε από το πρόγραμμα σπουδών. Ο Σπίγκελμαν απεικόνιζε τους Ναζί ως γάτες και τους Εβραίους ως ποντίκια στο έργο του, το οποίο παρουσίαζε έντονα τις θηριωδίες των Ναζί. Το 1992 βραβεύτηκε με το Πούλιτζερ. Πολλές βωμολοχίες και πολύ γυμνό, αποφάνθηκε όμως μια σχολική επιτροπή στην πολιτεία Τένεσι. Και έτσι απαγορεύτηκε. Είναι απλά η πιο πρόσφατη απόφαση τοπικής σχολικής επιτροπής που έγινε πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες.

Είτε κορωνοϊός,είτε ρατσισμός, είτε σεξουαλική διαπαιδαγώγηση: οι σχολικές επιτροπές, οι λεγόμενες School Boards, έχουν έρθει στο επίκεντρο των πολιτικών συζητήσεων της χώρας. Τα μέλη των School Boardsκανονικά εκλέγονται από τους κατοίκους μιας σχολικής περιφέρειας, μπορούν όμως και να διοριστούν. Διαθέτουν ευρείες εξουσίες, ελέγχουν τη λειτουργία των σχολείων και διαμορφώνουν την εκπαιδευτική πολιτική σε τοπικό επίπεδο. Με άλλα λόγια, διαθέτουν μεγάλη ισχύ.

 Σημείο καμπής η επίθεση στο Καιπτώλιο

 Όπως φαίνεται το έχουν διαπιστώσει και οι δεξιοί λαϊκιστές, όπως ο Στηβ Μπάνον, και κινητοποιούνται όλο και περισσότερο για να επιβάλουν τις δικές τους αξίες. Στο podcast War Room, τον Μάιο του 2021, ο πρώην επικεφαλής στρατηγικής του τέως προέδρου Τραμπ, ζήτησε να "να ανακαταληφθούν" οι σχολικές αρχές. Χαρακτήρισε το όλον «λαϊκίστικη εξέγερση» και απευθύνθηκε στους γονείς λέγοντας ότι «εξαρτάται από εσάς, είναι στα δικά σας χέρια». Αλλά δεν είναι μόνο μερικές αποφάσεις των σχολικών αρχών που προκαλούν σάλο. Είναι και η τεταμένη ατμόσφαιρα που έχει γίνει αισθητή ήδη από πέρυσι. Έχουν γίνει αναφορές για φωνές, σωματικές επιθέσεις, ακόμη και θανατικές απειλές. Όμως γιατί παρατηρείται τέτοια κλιμάκωση αυτήν την εποχή;

Ο πολιτικός επιστήμων Κένεθ Γουόνγκ από το φημισμένο πανεπιστήμιο Μπράουν στο Providence θεωρεί ως σημείο καμπής την επίθεση στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου του 2021. "Άνοιξε ένα πολύ ευρύτερο φάσμα δράσεων για όσους έχουν σκοπό να διαταράξουν ή να αποσταθεροποιήσουν τους κρατικούς θεσμούς", υποστηρίζει ο ειδικός σε θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής. Αλλά τί ακριβώς εννοεί; "Πάντα υπήρχαν διαφορετικές απόψεις, ακόμη και συζητήσεις, είναι απόλυτα θεμιτό, αλλά από τις 6 Ιανουαρίου του 21 η κοινωνία πολώθηκε, το κλίμα στα σχολεία άλλαξε και τα όρια του αποδεκτού μετακινήθηκαν". Ο Γουόνγκ υποθέτει ότι αυτή η εξέλιξη είναι αποτέλεσμα οργάνωσης μέσα στις σχολικές επιτροπές. "Είναι κάτι σαν ένα πανεθνικό κίνημα" λέει. Δεν είναι απλώς μεμονωμένοι γονείς που εκφράζουν τις ανησυχίες τους.

Πίσω από όλα αυτά βρίσκεται ένα ολόκληρο δίκτυο αλλαγής ιδεών. "Σκοπός είναι η αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών και του τρόπου που λειτουργούν" προσθέτει ο Γουόνγκ κάνοντας αναφορά στις απειλές και την επιθετική στάση ορισμένων. Ο συγγραφέας Σπίγκελμαν, σε τηλεοπτική συνέντευξη, υποστήριξε ότι η απόφαση απαγόρευσης του βιβλίου του ήταν η "απόλυτη έκπληξη", ήταν κοντόφθαλμη και είχε την "πινελιά του αυταρχισμού και του φασισμού". Η σχολική επιτροπή υπερασπίστηκε τον εαυτό της, "το βιβλίο είναι για ενήλικες".

Δομικός ρατσισμός

Στις ΗΠΑ επαναλαμβάνεται συνεχώς το φαινόμενο να μπαίνουν τα βιβλία των σχολικών βιβλιοθηκών στις λεγόμενες "τοξικές λίστες". Για παράδειγμα, τα "Γαλάζια Μάτια" της βραβευμένης με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Τόνι Μόρισον γίνεται συνεχώς στόχος. Στο βιβλίο της, που εκδόθηκε το 1970, περιγράφει πώς ήταν να μεγαλώνεις ως μαύρος. Τελευταία στόχος έγινε και το βιβλίου του Τζορτζ Μάθιου Τζόνσον με τον τίτλο "Δεν είναι όλα τα αγόρια μπλε", που απευθύνεται ειδικά  στους queer μαύρους νέους. Οι queer δεν ταυτίζονται με κοινωνικούς κανόνες σχετικά με το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Από τα παραδείγματα αυτά αντιλαμβάνεται κανείς και τα θέματα που κινητοποιούν τις σχολικές επιτροπές. Από τη μια είναι η σεξουαλική διαφώτιση, η οποία διδάσκει και την αντισύλληψη και τη σεξουαλικότητα πέρα από την ετεροφυλοφιλία. Από την άλλη υπάρχει και ο ρατσισμός, οι αναφορές στον οποίο εξοργίζουν πολλούς γονείς. Κόκκινο πανί είναι η λεγόμενη Critical Race Theory, μια πανεπιστημιακή θεωρία με στόχο την αποκάλυψη δομών ρατσισμού στην κοινωνία.

Ο Ρεπουμπλικανός Γκλεν Γιάνγκιν πέτυχε μαζική κινητοποίηση στις εκλογές για την ανάδειξη γερουσιαστή το 2021 στην πολιτεία Βιρτζίνια με την απόρριψη αυτής της θεωρίας, όταν ένα χρόνο πριν στις προεδρικές εκλογές του 2020 το προβάδισμα είχε στη Βιρτζίνια ο Τζο Μπάιντεν. Τελικά ο συντηρητικός Γιάνγκιν επικράτησε και υλοποίησε την προεκλογική του υπόσχεση. "Τα παιδιά μας αξίζουν κάτι καλύτερο από το να τους υπαγορεύουν πώς να σκέφτονται" αναφέρεται σε διάταγμά του που απαγορεύει την κριτική θεωρία των φυλών στα σχολεία της συγκεκριμένης πολιτείας. Ο Γιάνγκιν αντιτάχθηκε επίσης και στους κανονισμούς για τις μάσκες στα σχολεία. Η πολιτική που αφορά στην πανδημία προκαλεί μεγάλη αναστάτωση. Κανόνες απόστασης, μάσκες, εμβολιασμός, όλα αυτά έχουν διχάσει την αμερικανική κοινωνία τα τελευταία δύο χρόνια. Η επιθετική διάθεση μεταφέρθηκε και στις συναθροίσεις των σχολικών επιτροπών.

Υπήρξαν κινητοποιήσεις γονέων σε ολόκληρη τη χώρα κατά της υποχρεωτικής μάσκας. Οργανώσεις, όπως η "'Οχι στην επιστροφή της Αριστεράς στην παιδεία", ξεσηκώνουν γονείς σε εθνικό επίπεδο εναντίον του "ιστορικού ρεβιζιονισμού", της "πολιτικής ορθότητας" ή της απόρριψης των λεγόμενων αμερικανικών αξιών. Η συντηρητική ομάδα "Πολίτες για την ανανέωση της Αμερικής" δημοσίευσε δικό της εγχειρίδιο με συμβουλές για μια επιτυχημένη εκστρατεία για τη θέση σχολικού συμβούλου. Ειδικά το τελευταίο διάστημα, τέτοιου είδους οργανώσεις έχουν αποκτήσει δυναμική. "Δεδομένου ότι τα σχολεία είναι χώροι κοινωνικού διαλόγου, είναι αναπόφευκο να εμπλακούν και ομάδες συμφερόντων" λέει ο επιστήμονας Γουόνγκ. Για παράδειγμα, υπάρχει μια πλευρά που μάχεται κατά του ρατσισμού και για περισσότερη ισότητα. Και υπάρχουν οι άλλοι που θέλουν να προστατεύσουν τα προνόμιά τους. "Αλλά δεν είναι κάτι το νέο, ωστόσο η επίθεση στο Καπιτώλιο άλλαξε τον τόνο και νομιμοποίησε πιο δραστικές συμπεριφορές".       

 Γιούλια Νάουε/dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου