Αν πετάξετε στην Αλβανία από τη Γερμανία ή την Αυστρία, το πρώτο πράγμα που θα δείτε είναι το όρος Ντάιτι, το οποίο ρίχνει τη σκιά του πάνω από την πρωτεύουσα των Τιράνων. Μετά την ανάληψη της εξουσίας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο κομμουνιστής δικτάτορας Ενβέρ Χότζα απέκλεισε την Αλβανία από τον έξω κόσμο για τέσσερις δεκαετίες και απαγόρευσε τα ταξίδια. 500.000 τσιμεντένια καταφύγια χτίστηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου σε όλη τη χώρα, σε παραλίες, βουνά και πεδιάδες. Πολλά από αυτά έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα. Αυτή η μακροχρόνια απομόνωση, σε συνδυασμό με τους γιουγκοσλαβικούς πολέμους που συγκλόνισαν τα Βαλκάνια τη δεκαετία του 1990, οδήγησαν στη ζοφερή εικόνα της Αλβανίας.

Η Αλβανία θέλει να αναδείξει τους φυσικούς της θησαυρούς, τη βαλκανική κουζίνα της και την ποικιλία ελληνικών, ρωμαϊκών και οθωμανικών αρχαιολογικών χώρων που διαθέτει. Το ιδιαίτερο, λέει ο Γκάζι Χαξία, διευθύνων σύμβουλος του ταξιδιωτικού πρακτορείου Landways, είναι ότι μπορείτε να ανακαλύψετε όλους αυτούς τους θησαυρούς χωρίς να ταλαιπωρηθείτε μέσα σε συνωστισμό. «Η Αλβανία εξακολουθεί να είναι ένας μάλλον άγνωστος προορισμός», λέει. «Οι επισκέπτες μπορούν ακόμα να γνωρίσουν την ανέγγιχτη φύση, έναν συναρπαστικό πολιτισμό και την αυθεντικότητά του».

Ο τουρισμός της Αλβανίας ανακάμπτει ταχύτερα από το αναμενόμενο

Στο μεταξύ ο αριθμός των επισκεπτών αυξάνεται σταθερά. Κατά την πανδημία η τουριστική βιομηχανία της Αλβανίας άντεξε καλύτερα από άλλων γειτονικών κρατών. Η Κροατία - με τις ακτές της στην Αδριατική να αποτελούν τον κατ' εξοχήν τουριστικό προορισμό της νοτιοανατολικής Ευρώπης - παρουσίασε μείωση 68% των επισκεπτών κατά το 2020. Το Μαυροβούνιο τα πήγε ακόμη χειρότερα, με απώλειες 83%. Η Αλβανία κατέγραψε «μόνο» 59% λιγότερους τουρίστες.

Η φιλοξενία των Αλβανών αποτελεί επίσης ένα σημαντικό στοιχείο που διαφημίζει τη χώρα. Αλλά οι πελάτες του Χαξιία, οι οποίοι προέρχονται κυρίως από ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία και η Ιταλία, εκτίμησαν και το χαμηλό κόστος ταξιδιού. Την ίδια στιγμή οι επισκέπτες από χώρες εκτός Ευρώπης πολλαπλασιάζονται επίσης.

Παραδοσιακά η Αλβανία ζει από τη γεωργία και τα ορυχεία, αλλά ο τουρισμός γίνεται όλο και περισσότερο σημαντικός οικονομικός παράγοντας. Πριν από την πανδημία τα ετήσια έσοδα του τομέα, ύψους περίπου 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, αντιστοιχούσαν σχεδόν στο 16% του Α.Ε.Π. Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα θέλει να διπλασιάσει αυτό το μερίδιο, και τα χρηματοδοτούμενα από το κράτος έργα θα βοηθήσουν. Και πράγματι η πρόοδος είναι εμφανής. Το χρόνιο πρόβλημα των απορριμμάτων έχει λυθεί και οι υποδομές μεταφορών επεκτείνονται και εκσυγχρονίζονται, ενώ οι φορολογικές μειώσεις ενθαρρύνουν την κατασκευή περισσότερων ξενοδοχείων και τουριστικών εγκαταστάσεων.

«Αλλά υπάρχουν κι άλλα που πρέπει να γίνουν», λέει ο Χαξία. «Ειδικά στις αγροτικές περιοχές, οι υποδομές και οι υπηρεσίες πρέπει να συνεχίσουν να βελτιώνονται. Υπάρχουν ακόμη κενά». Παρά την εγκαινίαση ενός δεύτερου διεθνούς αεροδρομίου στο Κούκεσι της βόρειας Αλβανίας, που προσφέρει εποχιακές πτήσεις προς τη Γερμανία, την Αυστρία και την Τουρκία, η πρόσβαση στη νότια αλβανική Ριβιέρα παραμένει δύσκολη: είτε με οδήγηση πέντε ωρών από τα Τίρανα, είτε μέσω πλοίου από την Κέρκυρα. Ένα τρίτο αεροδρόμιο, το οποίο κατασκευάζεται κοντά στην Αυλώνα, αναμένεται να βελτιώσει την κατάσταση.

Η κυβέρνηση συνεργάζεται επίσης με επενδυτές για την κατασκευή πολλών τουριστικών εγκαταστάσεων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη συμφωνία ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ με την εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Eagle Hills από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Κατά τη διάρκεια των εργασιών το λιμάνι του Δυρραχίου πρόκειται να μεταμορφωθεί και να καταστήσει την Αλβανία πιο ανταγωνιστική στον διεθνή τουρισμό.

Επέκταση της τουριστικής υποδομής - αλλά με προσοχή

Ορισμένοι πάντως φοβούνται πως τα μεγάλα χρηματικά ποσά τροφοδοτούν τη διαφθορά - οι καταγγελίες για απάτη και πολύ χαλαρούς ελέγχους είναι συχνές. Ο Χαξία τάσσεται σαφώς υπέρ της ανάπτυξης, συνιστά όμως και αυτός προσοχή: «Η κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει να βελτιώνει τις υποδομές, αλλά θα πρέπει επίσης να προωθήσει τον βιώσιμο τουρισμό και την τεχνογνωσία στον κλάδο», προτείνει. «Οι μελλοντικές γενιές θα πρέπει επίσης να μπορούν να επωφεληθούν από τους φυσικούς και πολιτιστικούς θησαυρούς μας».

Η Μιρέλα Κουμπάρο, υπουργός Τουρισμού και Περιβάλλοντος, βλέπει επίσης αυτό ακριβώς ως καθήκον της. Δεν είναι τυχαίο ότι το υπουργείο της είναι ταυτόχρονα αρμόδιο για τον τουρισμό και το περιβάλλον, τονίζει. «Πέρυσι είχαμε 7,5 εκατομμύρια τουρίστες, αλλά δεν επιδιώκουμε απαραίτητα να έχουμε περισσότερους. Θέλουμε να αποκτήσουμε τουρίστες που αφήνουν περισσότερα χρήματα στη χώρα, ώστε να προωθήσουμε την ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού».

Τιμ Γκόσλινγκ

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς