Δεν είχε μεγάλες προσδοκίες από το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus o γερμανός φοιτητής Ιατρικής Μαξ Χογκρέμπε. Πριν από πέντε χρόνια αποφάσισε να σπουδάσει για ένα μόνο εξάμηνο στην Ουαλία. Σήμερα λέει ότι «κάθε φοιτητής θα έπρεπε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα». Τις καλύτερες αναμνήσεις από το Erasmus έχει η βρετανίδα φοιτήτρια Ιζαμπέλα Τζούελ, η οποία μέχρι πρόσφατα σπούδασε για ένα διάστημα στη Γαλλία και την Ιταλία. Η φοιτήτρια Ιταλικών και Γαλλικών είναι βέβαιη ότι ποτέ δεν θα μάθαινε καλά τις γλώσσες, αν δεν έμενε ένα διάστημα στις χώρες όπου μιλιούνται.

Εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές έχουν κάθε χρόνο τη δυνατότητα να σπουδάσουν στο εξωτερικό χάρη στο Erasmus. Δεκάδες χιλιάδες Βρετανοί σπούδασαν στην ηπειρωτική Ευρώπη και πολλοί νεαροί φοιτητές από την ηπειρωτική Ευρώπη περνούσαν ένα ή δύο εξάμηνα σε διάσημα και δημοφιλή βρετανικά πανεπιστήμια γνωρίζοντας από κοντά τον βρετανικό τρόπο ζωής και την κουλτούρα της χώρας.

Το πρόγραμμα Turing δεν λειτουργεί αμφίδρομα

Όλα αυτά όμως είναι πια παρελθόν. Με το Brexit η ανταλλαγή φοιτητών με τη Βρετανία σταματά με την αποχώρηση της Βρετανίας από το πρόγραμμα Erasmus. Πριν από περίπου ένα χρόνο ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον υπόσχονταν ότι παρά το Brexit η χώρα του θα παρέμενε στο πρόγραμμα. Δεν είναι όμως η μόνη ανεκπλήρωτη υπόσχεση του πρωθυπουργού. Υψηλόβαθμο στέλεχος της βρετανικής διαπραγματευτικής ομάδας για το Brexit σχολίαζε πρόσφατα  ότι «η παραμονή στο πρόγραμμα θα στοίχιζε στο Λονδίνο εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ».

Η βρετανική κυβέρνηση θα αντικαταστήσει το Erasmus με το πρόγραμμα Alan Turing (το όνομα του Βρετανού, ο οποίος αποκρυπτογράφησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τον κωδικό enigma  των Γερμανών) χάρη στο οποίο και στο μέλλον βρετανοί φοιτητές θα μπορούν να σπουδάζουν στο εξωτερικό. «Όχι μόνο στην ηπειρωτική Ευρώπη, αλλά και στα καλύτερα πανεπιστήμια σε ολόκληρη τη γη», ανακοίνωσε ο Μπόρις Τζόνσον. Η ειδοποιός διαφορά του Turing είναι ότι δεν θα λειτουργεί αμφίδρομα όπως το Erasmus, αλλά μόνο σε μια κατεύθυνση. Βρετανοί φοιτητές μπορούν να ζητήσουν οικονομική στήριξη, όχι όμως και φοιτητές από την ηπειρωτική Ευρώπη για σπουδές στη Γηραιά Αλβιώνα.

Το Erasmus συνεχίζεται χωρίς τη Βρετανία

Ο γεωγράφος Ντέιβιντ Σάιμον από το Βασιλικό Πανεπιστήμιο του Λονδίνου Holloway δηλώνει ότι το νέο πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών δεν είναι σε καμία περίπτωση ισότιμο του Erasmus. Η ανταλλαγή φοιτητών εξέφραζε το ευρωπαϊκό πνεύμα, δηλώνει και προσθέτει πως είναι αξιοπερίεργο ότι η βρετανική κυβέρνηση επιλέγει μια εκδοχή που λειτουργεί ως μονόδρομος. Από την πλευρά του ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Τζέιμς Σλομ από το ίδιο πανεπιστήμιο εκτιμά ότι τα κίνητρα της βρετανικής κυβέρνησης ήταν και ιδεολογικά, μιας και, όπως λέει, γνώριζε πολύ καλά ότι το πρόγραμμα Erasmus έκανε πιο φιλοευρωπαίους τους νεαρούς φοιτητές.

Γεγονός πάντως είναι ότι οι φοιτητές από την ηπειρωτική Ευρώπη που σπούδαζαν στη Βρετανία ήταν πολύ περισσότεροι από τους Βρετανούς που σπούδαζαν για μια περίοδο στην ηπειρωτική Ευρώπη. Το 2018 σχεδόν 18.000 Βρετανοί σπούδασαν ή έκαναν πρακτική μέσω Erasmus στην ηπειρωτική Ευρώπη, ενώ περίπου 30.000 Ευρωπαίοι σπούδασαν στη Μεγάλη Βρετανία.

Ο Μαξ Χογκρέμπε, ο οποίος αυτοχαρακτηρίζεται «αγγλόφιλος», λυπάται για την αποχώρηση της Βρετανίας από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών. Λέει ότι ευτυχώς οι ευρωπαίοι φοιτητές εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα φοίτησης σε όλα  τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια εκτός Βρετανίας. Δυστυχώς αυτό δεν ισχύει για τους βρετανούς φοιτητές, για τους οποίους ο δρόμος προς τα ΑΕΙ των «27» κλείνει ίσως μια για πάντα.

Λαρίσα Σβέντες, dpa

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος