Τα προηγούμενα χρόνια οι επισκέψεις Ελλήνων αξιωματούχων στη γερμανική πρωτεύουσα είχαν σχεδόν αποκλειστικά ένα αντικείμενο: την υπέρβαση της οικονομικής κρίσης και τις σκληρές μεταρρυθμίσεις. Πλέον αυτό έχει αλλάξει, όπως και η πολιτική, οικονομική και ενεργειακή πραγματικότητα μετά την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο πρώτος υψηλόβαθμος αξιωματούχους του ελληνικού υπ. Εξωτερικών που πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Βερολίνο υπό τη νέα γερμανική κυβέρνηση ήταν ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης. Οι επαφές πολλές για ένα διήμερο ταξίδι και τα θέματα σύνθετα. Μεταξύ άλλων ο Έλληνας υφυπουργός είχε επαφές τόσο με τη Γερμανίδα υφυπ. Εξωτερικών Άννα Λούρμαν από τους Πρασίνους όσο και με τον επικεφαλής της κρίσιμης Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του γερμανικού κοινοβουλίου, Μίχαελ Ροτ από τους Σοσιαλδημοκράτες.

Ελληνοτουρκικά, υποβρύχια, ΝΑΤΟ  

Ιδιαίτερη βαρύτητα έδωσε ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης στη συνάντηση με τον Μίχαελ Ροτ, όπως ανέφερε σε ενημέρωση ανταποκριτών, κι αυτό διότι είναι ένας πολιτικός που έχει αντιληφθεί πολύ καλά τι συμβαίνει με την Τουρκία. «Η Τουρκία του Ερντογάν είναι ένα αυταρχικό καθεστώς το οποίο επιβουλεύεται τα ελληνικά κυριαρχικά συμφέρονται και αυτό δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει ανεκτό» διεμήνυσε ξεκάθαρα ο Μίχαελ Ροτ, κατά του λεγόμενα του Έλληνα υφυπουργού. Ένα επιπλέον θέμα που έθεσε η ελληνική πλευρά ήταν η πώληση γερμανικών υποβρυχίων στην Τουρκία, θέμα το οποίο ο Μίχαελ Ροτ συμφώνησε να συζητήσει και με τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς μεταφέροντας τις ελληνικές ανησυχίες.

«Παρά τις καθυστερήσεις στην εκτέλεση αυτού του εξοπλιστικού προγράμματος, δημιουργείται πρόβλημα στην ισορροπία των δυνάμεων κάτω από τη θάλασσα» ανέφερε ο Μ. Βαρβιτσιώτης. Η Γερμανία πράγματι επικαλείται τελευταία τεχνικές καθυστερήσεις στα τουρκικά ναυπηγεία, ωστόσο η συμφωνία αυτή έχει συνομολογηθεί στο παρελθόν και βρίσκεται σε ισχύ. «Η αλήθεια είναι πάντως -και αυτή τη θέση μας εξέφρασε ο Ροτ- ότι η Γερμανία έχει αποφασίσει να μην πιέζει την Τουρκία μέχρι να εγκρίνει το τουρκικό κοινοβούλιό τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς την Φινλανδία και τη Σουηδία» ανέφερε ο Μ. Βαρβιτσιώτης.

Τι συμβαίνει στον Έβρο;

Ένα από τα θέματα που μονοπωλεί το τελευταίο διάστημα εκ νέου τον γερμανικό Τύπο ως προς τις αναφορές στην Ελλάδα είναι οι νέες αποκαλύψεις διεθνών μέσων για εργαλειοποίηση προσφύγων και μεταναστών στον Έβρο. Το μεταναστευτικό βρέθηκε στην ατζέντα των επαφών του Μ. Βαρβιτσιώτη, μάλιστα με δική του πρωτοβουλία, όπως είπε. Απέναντι στις νέες καταγγελίες αλλά και τη στάση τόσο της Γερμανίδας υπ. Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ και της Κομισιόν περί διεξαγωγής ανεξάρτητης έρευνας για παράνομες πρακτικές σε Αιγαίο και Έβρο, ο υφυπουργός διέκρινε τα φερόμενα pushback από την Ελλάδα, από τα pushforward της Τουρκίας, δηλαδή την διευκόλυνση προσφύγων και μεταναστών να προωθηθούν προς την Ελλάδα  από διακινητές μέσω μιας περιοχής με ύψιστη στρατιωτική φύλαξη στην Τουρκία.

Έκανε λόγο πάντως για «πλασματική αντίληψη» ότι η Ευρώπη «δείχνει το δάχτυλο στην Ελλάδα για το προσφυγικό» χωρίς ωστόσο να διευκρινίζει τη στάση της Ελλάδας ως προς τη διεξαγωγή ερευνών σε ευρωπαϊκό πλέον επίπεδο. Είναι γεγονός πάντως, είπε,  ότι «υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ της Ελλάδας και της Κομισιόν και συγκεκριμένα της Επιτρόπου Ίλβα Γιοχάνσον ως προς τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ». Σε συνεχόμενες πάντως ερωτήσεις σχετικές με τις νέες αποκαλύψεις για τον αμφιλεγόμενο ρόλο αστυνομίας και συνοριοφυλακής στον Έβρο, ο Έλληνας υφυπουργός θέλησε απλώς να εστιάσει στις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης για αποσυμφόρηση των κέντρων υποδοχής στα νησιά του Αιγαίου και την επίσπευση διαδικασιών ασύλου.

Ομοφωνία ή κατάργησή της;

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο τέθηκε και το κρίσιμο ζήτημα  της κατάργησης ή μη της ομοφωνίας ως τρόπου λήψης αποφάσεων στην ΕΕ με γνώμονα τη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης. «Η ελληνική θέση είναι 'όχι' εκτός αν διαμορφωθεί ένα άλλο πλαίσιο, το οποίο θα μας δίνει απαραίτητες εγγυήσεις ασφάλειας ως προς τα εθνικά μας θέματα. Δεν υπάρχει ωστόσο κάτι τέτοιο στο τραπέζι» ανέφερε. «Αφήνουμε λοιπόν ένα ‘αν’ ως στοιχείο προβληματισμού. Δεν θέλουμε να κλείσουμε τον διάλογο. Ως εθνικό στόχο έχουμε να παραμείνουμε στον σκληρό πυρήνα της Ένωσης».

Άλλα θέματα που βρέθηκαν στο επίκεντρο των επαφών ήταν η επαναφορά από την ελληνική του ιστορικοπολιτικού ζητήματος των πολεμικών επαναρθώσεων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την άποψη των Πρασίνων, που στο παρελθόν έχουν ταχθεί υπέρ της συνέχισης του διαλόγου. Και το ζήτημα του κράτους δικαίου όπως και της ελευθερίας του Τύπου απασχόλησαν τις ελληνογερμανικές επαφές, με τον Μ. Βαρβιτσιώτη να ξεκαθαρίζει μετά από ερώτηση ότι δεν τίθεται θέμα «κράτους δικαίου» για την Ελλάδα.

«Πετρέλαιο από παντού»

Από την ατζέντα των επαφών δεν έλειψε τέλος και το ενεργειακό, δεδομένου ότι η ενεργειακή ασφάλεια έχει πλέον αναχθεί σε κρίσιμο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. «Προσπαθούμε να πάρουμε πετρέλαιο από όπου μπορούμε» είπε χαρακτηριστικά απαντώντας σε ερώτηση της DW κατά πόσο η νυν ελληνική κυβέρνηση θα κατέφευγε ενδεχομένως στο πετρέλαιο της Βενεζουέλας και του Μαδούροή άλλων χωρών με σοβαρά προβλήματα στο ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για τον Έλληνα υφυπουργό κρίσιμη είναι η επαναφορά του αγωγού EastMed στο ενεργειακό παιχνίδι αλλά και η διασύνδεση Ελλάδας-Γερμανίας μέσω Δυτικών Βαλκανίων για μεταφορά ηλεκτρικού, στο πλαίσιο της χάραξης ενός νέου ενεργειακού χάρτη στην Ευρώπη.

Οι ελληνογερμανικές επαφές αναμένεται να συνεχιστούν σύντομα επί ελληνικού εδάφους. Η Γερμανίδα υπ. Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες στην Αθήνα, μετά την ακύρωση του προηγούμενου προγραμματισμένου ταξιδιού της λόγω κορωνοϊού.

Δήμητρα Κυρανούδη, Βερολίνο