Οι αποκαλύψεις του Έντουαρτν Σνόουντεν για τις παρακολουθήσεις ανύποπτων πολιτών από αμερικανικές και ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες και οι παραβιάσεις των προσωπικών τους δεδομένων ήταν η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει στην ΕΕ. Επί τρία χρόνια διαπραγματεύονταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με στόχο να θέσουν την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε μια νέα δεσμευτική νομοθετική βάση.

Δικαίωμα στη λήθη

Σήμερα, ο Γενικός Κανονισμός αναμένεται να εγκριθεί από το σώμα, στη συνέχεια να δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και δύο χρόνια από τη δημοσίευσή του θα ισχύσει σε όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο η προστασία προσωπικών δεδομένων θα είναι η ίδια παντού. Παράλληλα, θα ψηφιστεί και νόμος για την προστασία δεδομένων αστυνομικού και δικαστικού περιεχομένου, που θα επιτρέπει την επεξεργασία δεδομένων υπόπτων και μαρτύρων. Ο Γενικός Κανονισμός περιλαμβάνει άρθρα, τα οποία ρυθμίζουν τις επιμέρους λεπτομέρειες.

Καμιά υπηρεσία και καμία επιχείρηση δεν μπορεί να συλλέγει και να αποθηκεύει προσωπικά δεδομένα, εάν δεν υπάρχει η ρητή συγκατάθεση του κατόχου. Για πρώτη φορά καθιερώνεται το λεγόμενο «δικαίωμα στη λήθη». Χρήστες του διαδικτύου έχουν δικαίωμα να ζητούν από την google, το facebook, το twitter κι άλλες πλατφόρμες συλλογής στοιχείων να διαγράφουν τους λογαριασμούς τους και τα προσωπικά τους δεδομένα και να μην τα δίνουν σε τρίτους. Το άνοιγμα λογαριασμών στο facebook για παράδειγμα, γίνεται πιο δύσκολο. Ειδικές ρυθμίσεις υπάρχουν και για ανήλικους χρήστες του διαδικτύου.

«One-Stop-Shop»

Σε ό,τι αφορά τη μεταφορά προσωπικών δεδομένων σε τρίτες χώρες επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση ότι προστατεύονται στο ίδιο βαθμό, όπως και στην ΕΕ. Το 2015 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε συμφωνία της ΕΕ με τις ΗΠΑ, που επέτρεπε καταρχήν την μεταφορά και αποθήκευση δεδομένων. Έτσι η ΕΕ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για μια νέα συμφωνία.

Πάντως ο Γενικός Κανονισμός προβλέπει ότι χώρες των οποίων οι αρχές κάνουν κατάχρηση στην πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα και καταφεύγουν σε μεθόδους μαζικών παρακολουθήσεων, δεν θεωρούνται «ασφαλή λιμάνια».

Σε περίπτωση παρεκκλίσεων ή παραβιάσεων των όρων του Κανονισμού ο δρόμος οδηγεί στην υπηρεσία προστασία προσωπικών δεδομένων «One-Stop-Shop», ανεξαρτήτως του ποια χώρα ή ποια εταιρεία έκανε την παραβίαση. Η συνεργασία μεταξύ των εθνικών υπηρεσιών αναμένεται τέλος να γίνει πιο στενή υπό την «Ευρωπαϊκή Επιτροπή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων» που θα έχει και την τελευταία λέξη. Επιχειρήσεις που παραβιάζουν τους όρους θα πληρώνουν πρόστιμο ίσο του 4% του παγκόσμιου ετήσιου τζίρου τους.

Μπερντ Ρίγκερτ / Ειρήνη Αναστασοπούλου