Η αμβροσία είναι μόνο ένα από τα πολλά ζιζάνια που εισβάλλουν στις καλλιέργειες. Εξαιτίας της ο Ούγγρος Γκρέγκερλι Μανιόκι υποφέρει από αλλεργικά συμπτώματα. Σύμφωνα με στοιχεία της τοπικής υγειονομικής αρχής, το ίδιο συμβαίνει και στο 15-20% του ουγγρικού πληθυσμού, που έρχεται σε επαφή με τη γύρη της αμβροσίας. Το συγκεκριμένο ζιζάνιο έχει εξαπλωθεί τα τελευταία χρόνια ευρέως σε πολλά κράτη της ΕΕ. Στην Ουγγαρία παρεισφρέουν κυρίως σε καλλιέργειες σιτηρών και ηλιανθών και -σύμφωνα με εκτιμήσεις του ουγγρικού ινστιτούτου φυτικής προστασίας- προκαλούν ετήσιες ζημιές 100 εκ. ευρώ στην αγροτική οικονομία της χώρας.

Η αμβροσία είναι ένα από τα ισχυρότερα αλλεργιογόνα ζιζάνια. Πρωτοεμφανίστηκε στη βόρεια Αμερική και μεταφέρθηκε στην Ευρώπη από ακάθαρτα αγροτικά μηχανήματα και τροφές για πτηνά. Συγκαταλέγεται στα 1500 και πλέον είδη επιβλαβών φυτών που εντοπίζονται στην ΕΕ.

12 δισ. ευρώ οι ετήσιες ζημιές

Ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για το Περιβάλλον, Γιάνες Ποτότσνικ παρουσίασε στις Βρυξέλλες σχέδια αντιμετώπισης του φαινομένου από τα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ. Όπως επισήμανε, «θέλουμε να βάλουμε φραγμό στα ξένα είδη φυτών και ζώων πριν να κυριαρχήσουν στην ΕΕ και δημιουργήσουν προβλήματα εδώ. Τα κράτη-μέλη πρέπει να εντοπίσουν τους τρόπους εισβολής και εξάπλωσης και να συντάξουν σχέδια δράσης, ώστε να εξαλείψουν το φαινόμενο».

Το ερευνητικό κέντρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία με ένα ινστιτούτο της Κομισιόν στην Ιταλία καταχωρίζουν τα περίπου 12.000 είδη που εισήλθαν στην ΕΕ σε λίστες, οι οποίες θα τεθούν στη διάθεση των αρμόδιων υπηρεσιών στα κράτη-μέλη. Περίπου το 15% αυτών των ειδών θεωρούνται βλαβερά. Ο Γιάνες Ποτότσνικ υπογράμμισε την αναγκαιότητα να αντιμετωπιστούν τα είδη-εισβολείς πιο αποφασιστικά σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Η Κομισιόν υπολογίζει το ετήσιο ύψος των ζημιών που προκαλούν σε 12 δισ. ευρώ.

Σημαντική απειλή για τη βιοποικιλότητα

Ο αρμόδιος επίτροπος για το Περιβάλλον ανακοίνωσε ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των πιο επικίνδυνων «εισβολέων». Σε αυτούς θα πρέπει να συμπεριλάβει κανείς και το «κουνούπι-τίγρη», υπεύθυνο για τη μετάδοση θανατηφόρων ασθενειών όπως ο πυρετός του Δυτικού Νείλου, το οποίο έχει εντοπιστεί και στην Ελλάδα. Αυτό και άλλα φυτά και ζώα απειλούν έντονα τα ενδημικά είδη στην Ευρώπη. Σημαντικές φθορές προκαλεί μεταξύ άλλων ο μυοκάστορας ή nutria. Το μήκους 65 εκ. περίπου τρωκτικό με καταγωγή από τη Βραζιλία είχε μεταφερθεί στην Ευρώπη εξαιτίας της γούνας του. Όταν η σχετική ζήτηση περιορίστηκε, πολλοί εκτροφείς άφησαν απλά ελεύθερα τα ζώα. Τις τελευταίες δεκαετίες οι μυοκάστορες εγκαταστάθηκαν κυρίως στην κεντρική και νότια Ευρώπη. Ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα προκαλεί το συγκεκριμένο είδος στην Ιταλία. «Η nutria κοστίζει 4 εκ. ευρώ ετησίως στην Ιταλία, μόνο εξαιτίας των ζημιών στις καλλιέργειες και της χρηματοδότησης για τον έλεγχο της αναπαραγωγής της» λέει διαμαρτυρόμενος ο Πιέρο Τζενοβέζι από την ιταλική υπηρεσία περιβάλλοντος. Ο μυοκάστορας εξολοθρεύτηκε συστηματικά στη Μεγάλη Βρετανία κατά τη δεκαετία του 1920 ως επιβλαβές είδος.

Το σχέδιο κανονισμού που παρουσίασε η Κομισιόν πρέπει τώρα να συζητηθεί σε επίπεδο υπουργών Περιβάλλοντος, αλλά και εντός του Ευρωκοινοβουλίου. Η εισβολή και εξάπλωση ειδών σε ξένα οικοσυστήματα είναι σύμφωνα με τον επίτροπο Γιάνες Ποτότσνικ η σημαντικότερη απειλή για τη βιοποικιλότητα μετά την ανθρώπινη επέμβαση στο φυσικό περιβάλλον.

Bernd Riegert / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη