Σαν σήμερα πριν από 25 χρόνια, στις 22 Δεκεμβρίου 1989, ανατράπηκε η βίαιη κομμουνιστική δικτατορία του Νικολάε Τσαουσέσκου στη Ρουμανία. Η λαϊκή εξέγερση που ξεκίνησε στις 16 Δεκεμβρίου 1989 στην Τιμισοάρα έμελλε να βάλει με τον πλέον αιματηρό τρόπο «τίτλους τέλους» σε ένα από τα τελευταία κομμουνιστικά καθεστώτα του πρώην ανατολικού μπλοκ. Η εξουσία του τελευταίου ρουμάνου δικτάτορα ήταν βασισμένη στον παραλυτικό φόβο που προκαλούσε στους πολίτες. Στη χώρα επικρατούσαν συνθήκες πείνας και η επιτήρηση για πιθανές αντικαθεστωτικές ενέργειες ήταν ασφυκτική.

Σπινθήρας για το ξέσπασμα της εξέγερσης αποτέλεσε η απόφαση των αρχών να μεταθέσουν τον προτεστάντη ιερέα Λάζλο Τόκες, γνωστό επικριτή του Τσαουσέσκου. Χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν τότε στην πλατεία όπου βρίσκεται η Όπερα της Τιμισοάρα, μπροστά στον καθεδρικό ναό. Στις 17 Δεκεμβρίου «έπεσαν» οι πρώτοι πυροβολισμοί των δυνάμεων ασφαλείας εναντίον του πλήθους, όπως λέει στη Γερμανική Ραδιοφωνία (Deutschlandfunk) η 25χρονη Μαργκαρέτα: «Οι γονείς μου μού είπαν τι συνέβη πριν από 25 χρόνια σε αυτήν την πλατεία, μπροστά στον καθεδρικό ναό. Κάποιος είχε κλειδώσει τις πόρτες. Εκεί βρίσκονταν διαδηλωτές κατά του καθεστώτος Τσαουσέσκου, αρκετοί με τα παιδιά τους. Τότε ήρθαν οι δυνάμεις ασφαλείας και πυροβόλησαν θανάσιμα αρκετούς διαδηλωτές, ανάμεσά τους παιδιά και νέους».

Συνοπτική καταδίκη και εκτέλεση

Τις ημέρες που ακολούθησαν η εξέγερση εξαπλώθηκε αστραπιαία σε όλη τη χώρα, φτάνοντας μέχρι το Βουκουρέστι. Τα αιματηρά γεγονότα οδήγησαν στη βίαιη ανατροπή του Τσαουσέσκου στις 22 Δεκεμβρίου, καθώς και ο στρατός είχε πάρει το μέρος των εξεγερθέντων. Τρεις μέρες μετά, ανήμερα των Χριστουγέννων, ο ρουμάνος δικτάτορας και η σύζυγός του Έλενα καταδικάστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες σε θάνατο και εκτελέστηκαν.

Στην αιματηρή επανάσταση κατά του Τσαουσέσκου, που διατηρούσε την εξουσία από το 1965, σκοτώθηκαν 1.142 άνθρωποι. Οι 104 εκτιμάται ότι σκοτώθηκαν σε οδομαχίες στην Τιμισοάρα. Η πόλη φέρει ακόμη τα σημάδια των ριπών από τα όπλα του στρατού, όπως λέει ο 45χρονος Αντί Αρεντελάν, που βίωσε τα αιματηρά γεγονότα: «Είναι σημαντικό να βλέπει κανείς τις τρύπες, να ξέρει ότι σκοτώθηκαν άνθρωποι. Είναι σημαντικό να τις βλέπουν και οι επόμενες γενιές».

25 χρόνια μετά η Ρουμανία προσπαθεί να αφήσει πίσω της το σκοτεινό κεφάλαιο της δικτατορίας Τσαουσέσκου. Από το 2007 μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, η χώρα επιχειρεί να κάνει τα απαραίτητα βήματα σύγκλισης με την ΕΕ και τους θεσμούς της. Σε αυτήν την προσπάθεια υπόσχεται να συμβάλει καθοριστικά και ο νέος πρόεδρος της χώρας Κλάους Γιοχάνις. Με κεντρικό σύνθημα να καταπολεμήσει τη διαφθορά που σοβεί στη χώρα, ο γερμανικής καταγωγής 55χρονος πολιτικός ορκίστηκε χθες Κυριακή αναλαμβάνοντας επίσημα τα νέα του καθήκοντα.

Άρης Καλτιριμτζής (Deutschlandfunk, dpa)