Προηγουμένως η ακτοφυλακή της Λιβύης είχε προαναγγείλει τη διεύρυνση των χωρικών της υδάτων κατά μερικές δεκάδες ναυτικά μίλια, απειλώντας να αποτρέπει τις επιχειρήσεις διάσωσης οργανώσεων αρωγής ακόμη και με τη χρήση βίας. Ο συνιδρυτής και εκπρόσωπος της γερμανικής Sea Watch Ρούμπεν Νοϊγκεμπάουερ πιστεύει ότι οι απειλές αυτές πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη. «Το διαπιστώσαμε κάθε τόσο. Ως εκ τούτου αναμένουμε τώρα την αντίδραση της γερμανικής κυβέρνησης, του υπουργού Εξωτερικών και τον τερματισμό της συνεργασίας με τη λιβυκή ακτοφυλακή μέχρις ότου η τελευταία αποδείξει ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο και αποσύρει την απειλή της».

«Εάν φύγουμε αφήνουμε θανάσιμο κενό

Ο ίδιος δεν μπορεί πάντως να κρίνει ακόμη εάν η οργάνωσή του αποσυρθεί οριστικά από τις επιχειρήσεις διάσωσης διότι «εάν φύγουμε θα αφήσουμε ένα θανάσιμο κενό», όπως χαρακτηριστικά λέει.

Οι οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στη Μεσόγειο καταγγέλλουν ότι η αποστολή της λιβυκής ακτοφυλακής δεν περιορίζεται πλέον στο να εμποδίζει την ανεξέλεγκτη δράση των διακινητών και να πραγματοποιεί και να συντονίζει επιχειρήσεις διάσωσης. Όπως επισήμανε προς το ARD η διευθύντρια του ευρωπαϊκού παραρτήματος της Human Rights Watch Λότε Λάιχτ, «η λιβυκή ακτοφυλακή κάνει τη βρώμικη δουλειά για την Ευρώπη αφού κανένα ευρωπαϊκό πλοίο δεν επιτρέπεται να μεταφέρει ανθρώπους σε μέρη όπου τους περιμένουν βασανιστήρια και κακοποιήσεις. Οι Ευρωπαίοι πληρώνουν τη λιβυκή ακτοφυλακή προκειμένου αυτή να κάνει κάτι που τα ευρωπαϊκά πλοία δεν επιτρέπεται να κάνουν βάσει ευρωπαϊκού δικαίου».

Ένα τείχος υψώνεται στη Μεσόγειο

Ο Άξελ Στάιερ, συνιδρυτής της γερμανικής οργάνωσης αρωγής Mission Lifeline, συγκρίνει τη δράση των Λίβυων με την κατασκευή του Τείχους του Βερολίνου: «Για τους ανθρώπους (σσ. πρόσφυγες και μετανάστες) η δράση της ακτοφυλακής ισοδυναμεί με τη στρατικοποίηση του διαδρόμου εξόδου τους. Μπορεί να συγκριθεί με την κατασκευή του Τείχους. Παλαιότερα μπορούσες τουλάχιστον να αποδράσεις. Τώρα ενδέχεται να σε πυροβολήσουν εάν το προσπαθήσεις».

Από τις αρχές του χρόνου περισσότεροι από 2.400 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στον λεγόμενο Μεσογειακό Διάδρομο μεταξύ Λιβύης και Ιταλίας. Την ίδια ώρα έχουν διασωθεί περίπου 118.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Τι θα γίνει όμως εάν σύντομα εκλείψουν οι εθελοντές διασώστες; Η ΕΕ φαίνεται να προετοιμάζεται γι΄ αυτό το ενδεχόμενο αφού μόλις τη Δευτέρα ανακοινώθηκε ότι μελλοντικά θα μπορούσαν να αποσταλούν στην περιοχή περισσότερα ευρωπαϊκά πλοία. Εντούτοις, όπως σημειώνει και ο Ρούμπεν Νοϊγκεμπάουερ, η λύση του προβλήματος δεν έγκειται στις επιχειρήσεις διάσωσης, αλλά στην αναζήτηση και δημιουργία νόμιμων μεταναστευτικών οδών.

Ναστάζια Στράουχλερ / Κώστας Συμεωνίδης