Εδώ και αιώνες τα Βαλκάνια θεωρούνται πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης. Η μεταφορά γίνεται και πάλι επίκαιρη λόγω των εντάσεων ανάμεσα στη Δύση και τη Μόσχα. Η επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ δεν έχει ως στόχο να περιορίσει την επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή, όπως υποστηρίζει ο χριστιανοδημοκράτης βουλευτής Γκίντερ Κριχμπάουμ, πρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο γερμανικό κοινοβούλιο. «Οι χώρες πρέπει από μόνες τους να αποφασίσουν τι θέλουν. Οι αξίες που μοιραζόμαστε εμείς στη ΕΕ, είναι άλλες από αυτές της Ρωσίας και της κυβέρνησης του Πούτιν», υποστηρίζει ο γερμανός βουλευτής.

Δεν προχωρά η προσέγγιση προς την ΕΕ

Ο Ντούζαν Ρέλιτς, διευθυντής του Ιδρύματος Επιστήμη και Πολιτική στις Βρυξέλλες υποστηρίζει ότι με την επίσκεψή της η Μέρκελ καταδεικνύει πόσο σημαντικά είναι τα Βαλκάνια για τη Γερμανία και κυρίως στους παγκόσμιους παίκτες, όπως η Ρωσία, αλλά και η Κίνα και η Τουρκία, ότι η ΕΕ παραμένει παράγοντας σταθερότητας. Ιδιαίτερα τώρα, με την ελληνική κρίση, υπάρχει ο κίνδυνος να εκληφθεί ότι ολόκληρη η Νοτιοανατολική Ευρώπη αποτελεί επισφαλή χώρο για επενδύσεις. Αυτήν την εντύπωση θα μπορούσε η Μέρκελ να διασκεδάσει. Στο Βελιγράδι συζητείται από καιρό μήπως η καγκελάριος δώσει τελικά το πράσινο φως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.

Η Σερβία είναι επίσημα χώρα υπό καθεστώς ένταξης, όμως λόγω των εμποδίων στις διαπραγματεύσεις με το Κοσσυφοπέδιο η διαδικασία έχει μπει στον πάγο. «Δεν θέλουμε μια δεύτερη Κύπρο», λέει ο Κριχμπάουμ. «Γνωρίζω ότι αποτελεί πολιτικό γεγονός το πότε θα ανοίξει το πρώτο κεφάλαιο στις διαπραγματεύσεις, αλλά εκείνο που έχει σημασία είναι να είναι μια χώρα όσο καλύτερα προετοιμασμένη γίνεται».

Απαισιοδοξία

Δύσκολη προδιαγράφεται και η προσέγγιση της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης με την ΕΕ. Τον περασμένο Μάρτιο τέθηκε σε ισχύ σύμφωνο σταθερότητας, που προέβλεπε στενές πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με το Σεράγεβο. Οι προϋποθέσεις ήταν ευρείες συνταγματικές τροποποιήσεις, που δεν έχουν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα. «Η πραγματικότητα δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας», λέει ο Κριχμπάουμ. Η πολιτική και η διοίκηση βασίζεται στη συμφωνία του Ντέιτον, που ρύθμισε πριν από 20 χρόνια το τέλος του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Προβλέπει ότι για κάθε σημαντική απόφαση χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη των εκπροσώπων των τριών εθνοτήτων, των Σέρβων, των Βοσνίων και των Κροατών.

Παρατηρητές συμφωνούν ότι η επίσκεψη της Μέρκελ στα Τίρανα θα είναι πιο εύκολη από αυτές στο Βελιγράδι και στο Σεράγεβο. Διότι από τη δυτική οπτική γωνία «η Αλβανία αποτελεί σταθεροποιητικό παράγοντα στα Βαλκάνια», υποστηρίζει ο Ντούσαν Ρέλιτς. Εκείνο που περιμένει είναι να πει η καγκελάριος διακριτικά στον πρωθυπουργό Έντι Ράμα να μην ξανακάνει λόγο για Μεγάλη Αλβανία. Παρατηρητές, ωστόσο, προειδοποιούν ότι τα ανησυχητικά γεγονότα, όπως φίμωμα επικριτικών φωνών και κυνήγι μαγισσών κατά της αντιπολίτευσης, δεν θα τεθούν επί τάπητος. Πέρα πάντως από τα κόκκινα χαλιά, η Μέρκελ θα συναντήσει και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, με τους οποίους θα μιλήσει για τα προβλήματα της δημοκρατίας στις χώρες τους.

Νέμανγια Ρούγεβιτς / Ειρήνη Αναστασοπούλου