Το 71% των νέων σε Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Κοσσυφοπέδιο και Σερβία σκέπτονται να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό, όπως έδειχνε τον Ιουνίου το “Βαλκανικό Βαρόμετρο” του “Περιφερειακού Συμβουλίου Συνεργασίας”, μιας πρωτοβουλίας για τον καλύτερο συντονισμό και τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Για τη γερμανική προεδρία της ΕΕ ένας σημαντικός λόγος να εστιάσει τη πολιτική της για τα Δυτικά Βαλκάνια στις προοπτικές της νέας γενιάς.

"Στόχος της ΕΕ δεν είναι ωστόσο να σταματήσει  τη μετανάστευση”, τόνισε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας την Τετάρτη,  στην έναρξη της διαδικτυακής διάσκεψης με θέμα τη δημογραφία και την νεολαία στα Δυτικά Βαλκάνια. ”Όλοι όσοι το προσπάθησαν τα τελευταία 30 χρόνια απέτυχαν”, πρόσθεσε ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός. “Από την άλλη πλευρά όμως δεν μπορούμε να αδιαφορήσουμε μπροστά σε αυτό το συνεχές brain drain", υπογράμμισε ο Χάικο Μάας. Για να περιοριστεί αυτή η αιμορραγία, ο γερμανός υπουργός προτείνει μια στρατηγική τριών σημείων: Επένδυση στο μέλλον, ενασχόληση με τις διενέξεις του παρελθόντος και προοπτική ένταξης στην ΕΕ όλων των δυτικοβαλκανικών χωρών.

Δεν είναι μόνο ζήτημα οικονομίας

Η ΕΕ διαθέτει περίπου 9 δισεκατομμύρια ευρώ για να καταστήσει τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων πιο ελκυστικές από οικονομικής άποψης. Με τα χρήματα θα στηριχθούν κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις. “Έτσι δημιουργούνται  θέσεις εργασίας, αυξάνονται οι δυνατότητες εκπαίδευσης, αλλά και η κοινωνική συμμετοχή”, τόνισε ο ευρωπαίος επίτροπος Διεύρυνσης Όλιβερ Βάρελι σε πάνελ με εκπροσώπους των δυτικοβαλκανικών χωρών.

Οι νέοι δεν μεταναστεύουν ωστόσο μόνο λόγο των χαμηλών ρυθμών της οικονομικής ανάπτυξης στις πατρίδες τους. Σύμφωνα με έκθεση του γερμανικού ιδρύματος Friedrich Ebert από το 2019 πολλοί νέοι μεταναστεύουν και λόγο της διαφθοράς, του νεποτισμού και της απουσίας αξιοκρατίας.

Η ευρωπαϊκή προοπτική

Η ιδανική λύση για όλα αυτά τα προβλήματα ήταν και παραμένει ο δρόμος της ένταξης στην ΕΕ. Ο Χάικο Μάας υποσχέθηκε για μια ακόμα φορά στην διάσκεψη την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. “Πριν το τέλος της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ θέλουμε να πραγματοποιηθεί η πρώτη διάσκεψη για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας. Και αν το επιτρέψουν οι συνθήκες και με την Αλβανία”, τόνισε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών.

Άλλες χώρες όπως η Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο θα πρέπει πρώτα να απελευθερωθούν από “τα φαντάσματα του παρελθόντος” έτσι ώστε να προχωρήσουν στο ζήτημα αυτό, είπε ο υπουργός. Με το βλέμμα στραμμένο στις συνομιλίες μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας στις Βρυξέλλες ο Χάικο Μάας τάχθηκε υπέρ μιας συμφωνίας το ταχύτερο δυνατό: “Όσο ταχύτερα ξεκινήσετε τόσο πιο γρήγορα θα υπάρξει προοπτική ένταξης στην ΕΕ για τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο”. Το ίδιο ισχύει και για την Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η οποία 25 χρόνια μετά τη συμφωνία ειρήνευσης του Ντέιτον παραμένει ακόμα διαιρεμένη σε εθνότητες.

Οι νέοι διεκδικούν ρόλο και λόγο στις εξελίξεις

Εκπρόσωποι της νέας γενιάς των δυτικοβαλκανικών χωρών, οι οποίοι πήραν μέρος σε πάνελ ζήτησαν λόγο και ρόλο στις αποφάσεις . Ανάμεσά τους η Εγκζόνα Μπόσκι από το Κοσσυφοπέδιο, η οποία δραστηριοποιείται υπέρ της απασχόλησης και των ίσων ευκαιριών μεταξύ των νέων. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά οι νέοι στη πατρίδα της χάνουν σιγά σιγά την ελπίδα ότι κάποτε η χώρα τους θα αποτελεί κομμάτι της ΕΕ. Η υπουργός Εξωτερικών Μελίζα Χαραντινάι θύμισε ότι οι πολίτες του Κοσσυφοπεδίου είναι οι μόνοι στην ευρωπαϊκή ήπειρο στους οποίους δεν επιτρέπεται να ταξιδεύουν χωρίς βίζα και ζήτησε από τις Βρυξέλλες να δώσουν επιτέλους λύση στο ζήτημα.

Οι τριήμερη διαδικτυακή διάσκεψη (28/10-30/10/2020) διοργανώνεται από την Εταιρία Νοτιοανατολικής Ευρώπης και το Ινστιτούτο Aspen του Βερολίνου, ενώ αποτελεί μέρος του επίσημου προγράμματος διοργανώσεων της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ.

Ανίλα Σούκα

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος