Ο δάσκαλος δεν πίστευε στα μάτια του. Η εκπληκτική έκθεση σε θαυμάσια δανέζικα έφερε την αλλόκοτη υπογραφή Γιαχία Χασάν. Ο υπογράφων ήταν ένας αλητάκος που είχε εγκαταλείψει το σπίτι του, μεγαλωμένος σε ένα γκέτο παλαιστίνιων μεταναστών στο Ααρχούς της Δανίας, κλεφτρόνι στους πέντε δρόμους, χασισοπότης, είχε έρθει στο ίδρυμα για να συνετισθεί. Ο δάσκαλος νόμισε ότι ο μικρός είχε αντιγράψει. Ο Γιαχία λύσσαξε με τη δυσπιστία του δάσκαλου. Του άρπαξε την έκθεση από τα χέρια, κάθισε και έγραψε μια καινούργια, κι αυτή ήταν εκπληκτική σε θαυμάσια δανέζικα. Ο δάσκαλος έδωσε στον μικρό να διαβάσει Ντοστογιέφσκι, μετά κι άλλους συγγραφείς, τον έστειλε να πάρει μαθήματα λογοτεχνικής γραφής. Έτσι γεννήθηκε ο ποιητής Γιαχία Χασάν, 18 χρονών σήμερα. Η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο το ίδιο το όνομά του κυκλοφόρησε πρόσφατα και έχει πουλήσει μέχρι στιγμής 50.000 αντίτυπα, πρωτοφανές για πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα και δη ποιητή.

Ο πατέρας και η μάνα

O Γιαχία Χασάν εδώ και δύο μήνες είναι το αδιαμφισβήτητο αστέρι στη λογοτεχνική σκηνή αλλά και τη δημόσια συζήτηση στη Δανία. Γιατί; Επειδή με μια αναπάντεχη ευθυβολία και λιτότητα στιγματίζει τις προκαταλήψεις των γονιών του και όλων των καθυστερημένων μουσουλμάνων μεταναστών στις δυτικές κοινωνίες, στηλιτεύει τη θρησκοληψία και την ηθική και πνευματική σεμνοτυφία τους. Το είπε με άλλα λόγια και σε μια περίφημη πια συνέντευξή του στην εφημερίδα Politiken: «Τα έχω πάρει στο κρανίο με τη γενιά των γονιών μου που ήρθε στη Δανία στα τέλη της δεκαετίας του ογδόντα. Αυτή η ορδή μεταναστών εγκατέλειψε τα παιδιά της κυριολεκτικά στη μοίρα τους. Με το που πάτησαν το πόδι τους στη Δανία σαν να τέλειωσε ο ρόλος τους ως γονιών. Βλέπαμε τους πατεράδες μας να ρεμπελεύουν καθισμένοι πάνω στο κοινωνικό βοήθημα με το τηλεκοντρόλ στο χέρι, δίπλα η απογοητευμένη μάνα που δεν άνοιγε ποτέ το στόμα της. Εμείς που διακόψαμε το σχολείο, που γίναμε λωποδύτες και αλήτες, δεν εγκαταλειφθήκαμε από το σύστημα, αλλά από τους γονείς μας. Είμαστε μια ορφανή γενιά.»

Παραμελημένες αλήθειες

Τα λεγόμενα και τα γραφόμενα του Γιαχία Χασάν έχουν προκαλέσει σάλο στη Δανία, αυτή η άκαμπτη, πεισματωμένη, αυθεντική φωνή συνεγείρει. Πολλοί νέοι ξεσηκώθηκαν στο διαδίκτυο και ενώνουν τις φωνές τους με τη δική του, οι τα φαιά φορούντες και περί ηθικής λαλούντες μουσουλμάνοι τον θεωρούν προδότη, ένας μάλιστα τον ξυλοφόρτωσε πριν από λίγες μέρες σ’ ένα σιδηροδρομικό σταθμό, οι φιλελεύθεροι Δανοί εκπλήσσονται με τη στριγκή αυτή φωνή μιας παραμελημένης αλήθειας, οι δεξιοί Δανοί τον χειροκροτούν επειδή ψέλνει τον εξάψαλμο στο καθυστερημένο Ισλάμ. Ο ίδιος ο Γιαχία Χασάν λέει για τις διαφορετικές προσλήψεις των στίχων και των απόψεών του: «Όταν αγοράσεις από το σούπερ μάρκετ τυρί, το τυρί δεν φταίει μετά αν εσύ το χρησιμοποιήσεις για πίτσα ή για να φτιάξεις ένα σάντουιτς».

Τι Αθήνα, τι Κοπεγχάγη!

Η λογοτεχνική κριτική επαινεί τη γλώσσα του Γιαχία Χασάν, ένα μείγμα από εκλεπτυσμένα δανέζικα με ειρωνικές προσμίξεις αργκό, ο εκδοτικός του οίκος έχει απαγορεύσει κατ’ αρχήν τις μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες, την πρώτη μετάφραση στα αγγλικά έχουν αναλάβει δύο ράπερ. Αλλά και τα λιγοστά σπαράγματα που διαβάσαμε μας θύμισαν έναν άλλο οργισμένο νέο από την Αθήνα, τον τσετσενικής καταγωγής Έλληνα ποιητή Γιάσρα Χάλεντ, που με το αιματώδες ποιητικό ταμπεραμέντο του δίνει φωνή στους απόκληρους μετανάστες και πρόσφυγες, τους παρίες της ελληνικής κοινωνίας. Τι Αθήνα, τι Κοπεγχάγη! Μια νέα γενιά καταραμένων ποιητών ανδρώνεται στους υπονόμους της μακάριας Ευρώπης.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη