Δύο είναι οι σημαντικότερες τάσεις που καταγράφει για τo διάστημα από 2018 μέχρι το 2022 η Έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη SIPRI με έδρα τη Στοκχόλμη. H μια είναι ότι η μεταφορά όπλων στις ευρωπαϊκές χώρες αυξήθηκε σημαντικά και μαζί ο ρόλος των ΗΠΑ ως παγκόσμιος προμηθευτής όπλων. Στην Έκθεση χρησιμοποιείται ο όρος «μεταφορές όπλων», αλλά μέσα σε αυτές συμπεριλαμβάνονται τόσο το εμπόριο όπλων όσο και η δωρεάν στρατιωτική βοήθεια που παίρνει πχ. η Ουκρανία και προέρχεται από τα στρατιωτικά αποθέματα των δωρητριών χωρών. Στο ίδιο διάστημα οι μεταφορές όπλων διεθνώς μειώθηκαν κατά 5% σε σχέση με την περίοδο από το 2013 ως το 2017.

Η Γαλλία κάνει την «έκπληξη»   

Στη γλώσσα των αριθμών οι μεταφορές όπλων στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 5% σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία ενώ οι εισαγωγές όπλων από ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως από τις ΗΠΑ, αυξήθηκαν κατά 47%!  Μάλιστα ειδικά στις χώρες του ΝΑΤΟ κατά 65%. Ο λόγος; Είναι εύκολο να τον φανταστεί κανείς, ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ενώ σε προηγούμενες εκθέσεις του SIPRI η Ουκρανία δεν έπαιζε ουσιαστικά κανένα ρόλο ως παραλήπτης και αγοραστής όπλων δεδομένου ότι τα περισσότερα τα κατασκεύαζε μόνη της, μόνο το 2022 βρέθηκε στην τρίτη θέση παγκοσμίως. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι πέντε σημαντικότερες χώρες εξαγωγής όπλων είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Γαλλία και στο τέλος η Γερμανία. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ, που ήταν στην πρώτη θέση, αύξησαν τις εξαγωγές τους κατά 14% και αντιπροσωπεύουν το 40% των παγκόσμιων μεταφορών όπλων.

Έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η Γαλλία «βελτίωσε» τη θέση της και πέρασε στην τρίτη θέση, αν και όπως αναφέρεται στην Έκθεση του SIPRI τέτοιες μεταβολές δεν είναι ασυνήθιστες επειδή καμιά φορά οι ιδιαίτερα προσοδοφόρες παραγγελίες πέφτουν σε μια συγκεκριμένη περίοδο. Και όπως λέει ο Πίτερ Βέτσεμαν, επικεφαλής ερευνητής του SIPRI, «η μεταβολή στις εξαγωγές όπλων από τη Γαλλία έχουν περισσότερο διαρθρωτικό χαρακτήρα. Η Γαλλία, η οποία προμηθεύει με πολεμικό υλικό και την Ελλάδα, έχει δώσει μεγάλη έμφαση στην προσπάθεια στήριξης της βιομηχανίας όπλων της, το πέτυχε την τελευταία δεκαετία και αυτό οδήγησε σε πολύ σημαντική αύξηση των γαλλικών εξαγωγών όπλων σε αυτό το διάστημα».

Πτωτική τάση της Κίνας

Αυτό το ένιωσε ιδιαίτερα ο καγκελάριος Σολτς στην πρόσφατη επίσκεψή του στις Ινδίες όπου η Γαλλία κατάφερε να είναι ο δεύτερος σημαντικότερος προμηθευτής όπλων μετά τη Ρωσία, με τη Γερμανία να είναι πρακτικά «απούσα» σε αυτόν τον τομέα. Σε ό,τι αφορά τώρα στην Κίνα, η σημασία της φθίνει. «Η Κίνα δεν κατάφερε να μπει σε ορισμένες από τις σημαντικότερες αγορές όπλων για καθαρά πολιτικούς λόγους» πιστεύει ο Βέτσεμαν. «Η Κίνα δεν μπορεί να πουλήσει όπλα σε έναν από τους σημαντικότερους ανταγωνιστές της, τις Ινδίες, η οποία είναι μια από τις βασικότερες αγορές εισαγωγής όπλων στον κόσμο. ΄Όπως επίσης παραδόξως, η Κίνα δεν έχει καταφέρει να ανταγωνιστεί Ευρωπαίους και Αμερικανούς προμηθευτές όπλων στα περισσότερα κράτη της Μ. Ανατολής, ιδίως αραβικά κράτη. Δεν έχει κερδίσει τόσο έδαφος, όπως ίσως πολλοί θα περίμεναν».

Σε όλες τις άλλες περιοχές του κόσμου, οι μεταφορές όπλων μειώθηκαν. Στην περίπτωση της Αφρικής κατά 40%! «Αυτό δεν κάνει την Αφρική πιο ειρηνική γιατί τα στοιχεία του SIPRI δεν σχετίζονται άμεσα με συγκρούσεις όπου χρησιμοποιούνται αυτά τα όπλα», σημειώνει ο αναλυτής. Σε ό,τι αφορά στο μέλλον, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν μακράν ο σημαντικότερος προμηθευτής όπλων στον πλανήτη.

Κρίστοφ Χάσελμπαχ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου