Αναλγητικά όπως η παρακεταμόλη, η ασπιρίνη ή η ιβουμπροφαίνη διατίθενται στα φαρκακεία χωρίς ιατρική συνταγή, εκτός αν πρόκειται για δισκία μεγαλύτερης δοσολογίας η μεγαλύτερες συσκευασίες. Η χρήση της παρακεταμόλης ιδιαίτερα, ως κοινού αναλγητικού, είναι ευρεία. Έχει αντιπυρετική δράση και χορηγείται και σε παιδιά.Ωστόσο πολλοί δεν γνωρίζουν τις παρενέργειες μιας αυξημένης ή υπερβολικής κατανάλωσης παρακεταμόλης.

Σύμφωνα με τον Γκέρχαρντ Μύλερ-Σβέφε από το Κέντρο Αντιμέτωπισης Πόνου στο Γκέπινγκεν, η χρήση παρακεταμόλης δεν είναι εντελώς ακίνδυνη. «Η παρακεταμόλη μπορεί να βλάψει το συκώτι. Ειδικά στα παιδιά παρατηρείται συχνά υπερβολική χορήγησή της». Σύμφωνα με τον Γερμανό ειδικό αποφασιστικής σημασίας και στη χρήση παρακεταμόλης είναι η σωστή δοσολογία, διότι σε ορισμένες περιπτώσεις η υπερακατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ηπατικές βλάβες, μέχρι και ηπατική ανεπάρκεια.

Ανεξέλεγκτη χρήση παυσίπονων δημιουργεί εθισμό

Συχνά πολλοί άνθρωποι προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον πόνο δεν αρκούνται σε ένα δισκίο παρακεταμόλης. Εάν δεν περάσει άμεσα ο πόνος παίρνουν και δεύτερο. Το ότι τα πολλά αναλγητικά είναι και πιο αποτελεσματικά, αποτελεί εσφαλμένη αντίληψη. Επίσης μακροπρόθεσμα και η παρακεταμόλη μπορεί να προκαλέσει εθισμό. Σύμφωνα με τον Σβέφε η παρακεταμόλη επενεργεί στο κεντρικό νευρικό σύστημα, δηλαδή στον νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο - συγκεκριμένα στο κέντρο ελέγχου του πόνου. Η παρακεταμόλη ανακουφίζει από τον πόνο επειδή επιδρά στους υποδοχείς του σώματος.

Η παρακεταμόλη μπορεί να επιδράσει αρνητικά ακόμη και στον έλεγχο των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς προκαλώντας απάθεια, παρατηρεί ο Γερμανός ειδικός. «Με άλλα λόγια δεν μετέχεις ούτε θετικά ούτε αρνητικά απέναντι σε διάφορες καταστάσεις» σημειώνει χαρακτηριστικά. 

Παρακεταμόλη και συνείδηση

Σχετικά με την επίδραση της παρακεταμόλης στον ανθρώπινο ψυχισμό υπάρχει σειρά επιστημονικών μελετών, μια εκ των οποίων είναι του Πανεπιστημίου Οχάιο από το 2020. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή η παρακεταμόλη επηρεάζει τη λειτουργία της ανθρώπινης συνείδησης και μπορεί να επηρεάσει βραχυπρόθεσμα και τον χαρακτήρα.

Οι επιστήμονες χώρισαν τους συμμετέχοντες στο πείραμά τους σε δύο ομάδες: η μία έλαβε παρακεταμόλη και η άλλη φάρμακο πλασίμπο. Τα άτομα που είχαν λάβει παρακεταμόλη ενήργησαν πολύ πιο ριψοκίνδυνα και αντέδρασαν στα ερεθίσματα χωρίς φόβο. Κάποιοι επίσης ένιωθαν κουρασμένοι, με λίγη ή καθόλου ενσυναίσθηση, αδιαφορώντας για τα συναισθήματα άλλων. «Υπάρχουν άνθρωποι που παίρνουν παρακεταμόλη όχι μόνο για να καταπολεμήσουν τον πόνο αλλά και για να μην επηρεάζονται ούτε θετικά ούτε αρνητικά από διάφορα ερεθίσματα. Αυτή η επίδραση της παρακεταμόλης μπορεί να αποτελεί κίνητρο ώστε να παίρνουν δισκία τακτικά» παρατηρεί ο Σβέφε.

Ο Γερμανός ειδικός αναφέρει πάντως ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, με τις οποίες μπορούν να αντιμετωπιστούν διαφορετικά είδη πόνου. «Στην περίπτωση των πονοκεφάλων μεγάλης έντασης, το πρώτο βήμα θα ήταν να διερευνήσουμε γιατί προκύπτει η ένταση και στη συνέχεια να προτείνουμε πιθανώς μια εκπαίδευση επίγνωσης (mindfulness)». Με τη βοήθεια μιας τέτοιας εκπαίδευσης, το άτομο μπορεί πιο εύκολα να ανακαλύψει την αιτία του πονοκεφάλου και στη συνέχεια να κάνει κάτι για αυτό.

Γκούντρουν Χάιζε

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη