Οι ελληνικές αντιλήψεις και στάσεις απέναντι στη Γερμανία παρουσιάζουν μεταβολή. Σύμφωνα με έρευνα της Kappa Research που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2024 για λογαριασμό του Ιδρύματος Friedrich Ebert (FES) και παρουσιάστηκε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, το 31% των Ελλήνων έχει θετική γνώμη για τη Γερμανία. Το ποσοστό αυτό σχεδόν διπλασιάστηκε σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2022, όταν μόλις το 16% είχε θετική άποψη. Τα δεδομένα καταδεικνύουν σαφή βελτίωση της εικόνας της Γερμανίας στην Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Το 2005, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η Γερμανία βρισκόταν στην κορυφή της δημοτικότητας μεταξύ των Ελλήνων, με ποσοστό αποδοχής 78%, ακολουθούμενη στενά από τη Γαλλία, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μόλις 28% αποδοχή. Αναδρομικά, μπορούμε να μιλήσουμε για μια δραματική αλλαγή στην ελληνική κοινή γνώμη.

Σκιές σε τρεις τομείς

Παρά τη σαφή βελτίωση του γενικού κλίματος, αρνητικές αντιλήψεις εξακολουθούν να σκιάζουν τη συνολική εικόνα. Αυτές επικεντρώνονται σε τρεις τομείς: στη στάση της Γερμανίας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, την ιστορική μνήμη της ναζιστικής κατοχής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τη διαχείριση αυτής της επώδυνης φάσης στις διμερείς σχέσεις, καθώς και τη στάση του Βερολίνου στις ελληνοτουρκικές διαφορές.

Οι εξελίξεις στους παραπάνω τομείς τα τελευταία δύο χρόνια έχουν επηρεάσει σημαντικά τη δημόσια άποψη. Η υπέρβαση της οικονομικής κρίσης αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα για τη βελτίωση των ελληνογερμανικών σχέσεων και της εικόνας της Γερμανίας στην Ελλάδα.

Οι εποχές κατά τις οποίες εκπρόσωποι της Αθήνας ταξίδευαν στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο ως αιτούντες, ενώ η Ελλάδα στιγματιζόταν δημόσια, ανήκουν πλέον στο παρελθόν. Οι κυβερνήσεις σε Αθήνα και Βερολίνο επικεντρώνονται στο μέλλον, επιδιώκοντας να αφήσουν πίσω τα βάρη του παρελθόντος και να μην επιτρέψουν στα παλιά «βαρίδια» να εμποδίσουν την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων

«Μεταμόρφωση» των ελληνογερμανικών σχέσεων

Η «μεταμόρφωση» των ελληνογερμανικών σχέσεων ενισχύεται από την προσεκτική προσαρμογή της γερμανικής πολιτικής στην ελληνοτουρκική διαμάχη. Παρότι οι επιτυχημένες προσπάθειες του Βερολίνου να φέρει ξανά την Αθήνα και την Άγκυρα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν τράβηξαν ιδιαίτερα την προσοχή της ελληνικής κοινής γνώμης, η συνεχιζόμενη αποκλιμάκωση στο Αιγαίο είχε τουλάχιστον έμμεσα θετική επίδραση στην εικόνα της Γερμανίας στην Ελλάδα. Η απουσία κλιμακούμενων κρίσεων μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας έχει μειώσει τις αφορμές για να κατηγορηθεί το Βερολίνο ότι ευνοεί την Τουρκία.

Τα τελευταία χρόνια δεν υπήρξε καμία πρόοδος στο ζήτημα των ελληνικών αξιώσεων για επανορθώσεις, με τις δύο πλευρές να έχουν επίσημα διατυπώσει τις γνωστές, ασυμβίβαστες θέσεις τους. Ωστόσο, φαίνεται πως έχουν σιωπηρά συμφωνήσει να μην επιτρέψουν στο ζήτημα αυτό να θέσει σε κίνδυνο τις μελλοντικές τους σχέσεις. Εκτός από περιστασιακά δημοσιεύματα και ενημερωτικές εκδηλώσεις σε σημαντικές ημέρες μνήμης, το θέμα αυτό δεν διαδραματίζει ουσιαστικό πολιτικό ρόλο στην ελληνική δημόσια σφαίρα.

«Θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν, θα κάνω ό,τι είναι δυνατόν, για να βελτιώσουμε την εικόνα της Γερμανίας και των Γερμανών στην Ελλάδα», δήλωσε ο Γερμανός πρέσβης στην Ελλάδα, Andreas Kindl, σε συνέντευξή του στην Deutsche Welle στις αρχές του 2024. Ο δρόμος για την αποκατάσταση των υψηλών ποσοστών δημοτικότητας της Γερμανίας στην Ελλάδα είναι μακρύς και δύσκολος, αλλά η τρέχουσα τάση δείχνει προς τη σωστή κατεύθυνση.

Ο Δρ Ρόναλντ Μαινάρντους ειναι πολιτικός αναλυτής, σχολιαστής και κύριος ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 διετέλεσε διευθυντής της Ελληνικής Σύνταξης της Deutsche Welle.