Για την Αυτοκρατορία των Αψβούργων το λιμάνι της Τεργέστης ήταν η μοναδική έξοδος στη θάλασσα και είχε κατά συνέπεια κορυφαία στρατηγική σημασία. Το 1719 ανακηρύχθηκε ζώνη ελευθέρου εμπορίου από τον Κάρολο ΣΤ΄ και έγινε ένα από τα πλέον κομβικά εμπορικά σημεία για την ανατολική Ευρώπη. Αργότερα τον 20ο αιώνα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν απλά ένα απομονωμένο λιμάνι στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο το λιμάνι της Τεργέστης εισέρχεται και πάλι σε νέα περίοδο ακμής.

Ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Λιμένος Ζένο Ντ΄ Αγκοστίνο δηλώνει ότι «αρκεί να ρίξεις μια ματιά στο χάρτη για να κατανοήσεις τη σημασία του λιμανιού» και προσθέτει πως «μαζί με την ανάπτυξη των οικονομιών στην ανατολική Ευρώπη αναβαθμίζεται και το λιμάνι της Τεργέστης ως εξέχων εμπορικός κόμβος». Το 2019 ο Ζένο Ντ΄ Αγκοστίνο υπέγραψε συμφωνία με την Κίνα για την ανάπτυξη του λιμανιού. Μέχρι στιγμής ωστόσο δεν έχει ρεύσει ούτε χρήμα, ούτε πραγματοποιήθηκαν αξιοσημείωτα έργα.

Η στρατηγική θέση της Τεργέστης την καθιστά ιδιαίτερα ελκυστική για την Κίνα και το νέο Δρόμο του Μεταξιού. Το Μάρτιο του 2019 υπογράφηκε μεταξύ Κίνας και Ιταλίας μνημόνιο συνεργασίας, με το οποίο η Τεργέστη και κατ΄ επέκταση η Ιταλία έγινε κομμάτι του νέου Δρόμου του Μεταξιού, ως πρώτη χώρα της ομάδας των G7.

Η Τεργέστη δεν θα πουληθεί όπως ο Πειραιάς

Δεν άργησαν οι επικρίσεις κυρίως από τις Βρυξέλλες και άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ. Η ιταλίδα σινολόγος Τζιάντα Μεσέρι εξηγεί: «Αυτό που στην ιταλική κοινή γνώμη διαφημίστηκε ως καθαρή οικονομική διακήρυξη προθέσεων ήταν στην πραγματικότητα η πολιτική αναγνώριση του νέου Δρόμου του Μεταξιού από μια χώρα-μέλος της ΕΕ». Στο τελευταίο της βιβλίο «Στο κεφάλι του δράκου» η συγγραφέας προσπαθεί να εξηγήσει στους αναγνώστες την κινεζική στρατηγική από πολιτική και πολιτιστική άποψη: «Η Κίνα είχε σχεδιάσει από καιρό αυτό που είναι σήμερα. Διαθέτει ένα μακροπρόθεσμο οικονομικό σχεδιασμό. Κι επειδή η σημασία της κινεζικής οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο διαθέτει ιδιαίτερη βαρύτητα, το Πεκίνο θεωρεί αυτονόητο ότι θα διεκδικήσει ρόλο στη διεθνή πολιτική».

Ο διεθνής λιμένας είναι για τάνκερ πετρελαίου ο σημαντικότερος της Μεσογείου, λόγω της στρατηγικής του θέσης. Στο μνημόνιο Κίνας-Ιταλίας προβλέπεται η συμμετοχή της κινεζικής κατασκευαστικής εταιρίας CCCC στα έργα. Όπως όμως καθιστά σαφές η Υπηρεσία Λιμένος Τεργέστης, το λιμάνι δεν μπορεί να πωληθεί όπως έγινε για παράδειγμα με τον Πειραιά, ο οποίος από το 2016 ελέγχεται από τη Κίνα

Από το αμφιλεγόμενο μνημόνιο συνεργασίας Κίνας-Ιταλίας δεν έχουν προκύψει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, συγκεκριμένα έργα. «Παρασκηνιακά διαπραγματευόμαστε εδώ και καιρό με τους Κινέζους», δηλώνει ωστόσο ο Φρανσκέσκο Παρίζι, επικεφαλής της κατασκευαστικής εταιρίας PLT, στην οποία έχει ανατεθεί η κατασκευή του νέου τερματικού σταθμού του λιμανιού. Η PLT βρίσκεται σε αναζήτηση εταίρων για τη χρηματοδότηση του φιλόδοξου εγχειρήματος. Όπως λέει ο Φρανσκέσκο Παρίζι «δεν είναι απαραίτητο να συνεργαστούμε με τους Κινέζους κι ας είναι σήμερα σημαντικός εμπορικός εταίρος της χώρας μας».

Προτιμήθηκε μια συνεργασία με γερμανική εταιρία

Πώς όμως μπορείς να συνεργαστείς με μια χώρα που καταπατά ανθρώπινα δικαιώματα; Και ποια στάση να τηρήσουν οι υπεύθυνοι του λιμανιού όσο συνεχίζεται μια εμπορική αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας; Η πολιτική πίεση είναι μεγάλη. Και ξαφνικά η Τεργέστη αποκτά ρόλο και λόγο σε μια διεθνή διένεξη.

Τέλη Σεπτεμβρίου έγινε ωστόσο γνωστό ότι στην κατασκευή του νέου τερματικού σταθμού του λιμανιού ο εταίρος της Υπηρεσίας Λιμένος δεν θα είναι μια κινεζική, αλλά μια γερμανική εταιρία: Η «Λιμένας Αμβούργου και Λοτζίστικς» HHLA αναλαμβάνει το 50,01% του νέου τερματικού σταθμού. Μια καθαρά εμπορική επιλογή; Ενδεχομένως, αλλά στην Τεργέστη παίζουν πάντα ρόλο και γεωπολιτικά κριτήρια

Η σινολόγος Τζιάντα Μεσέτι θα προτιμούσε πάντως μια πιο ξεκάθαρη στάση των Ευρωπαίων έναντι της Κίνας: «Η Ευρώπη ριψοκινδυνεύει να γίνει το πεδίο μάχης στην αντιπαράθεση Κίνας και ΗΠΑ. Η ΕΕ θα μπορούσε ωστόσο να είναι ο τρίτος παίκτης στο διεθνές πεδίο. Μακάρι να επιλέξει αυτό το ρόλο».

Για να φθάσουμε όμως εκεί, οι Ευρωπαίοι χρειάζονται κοινά ευρωπαϊκά λοτζίστικς. Η συνεργασία μεταξύ των λιμανιών Τεργέστης-Αμβούργου είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα προς αυτή τη κατεύθυνση.

Λίντα Φίρεκε, Ελισαμπέτα Γκάλα

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος