«Turkey» στα αγγλικά, αλλά και στη διεθνή διπλωματική πρακτική, είναι η διεθνής ονομασία της Τουρκίας. «Turkey» αποκαλείται όμως στα αγγλικά και η γαλοπούλα, το συμπαθές ορνιθόμορφο της οικογένειας των φασιανίδων, που αποτελεί εκλεκτό έδεσμα. Ποιος ξέρει ποια λογοπαίγνια δρομολογούνται και ποιες παρεξηγήσεις μπορεί να προκύψουν, ιδιαίτερα καθώς θα πλησιάζουν τα Χριστούγεννα... Εξάλλου η Τουρκία μάλλον προτιμά να αποστασιοποιηθεί από δυτικές παραδόσεις.

Σύμφωνα λοιπόν με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, η τουρκική κυβέρνηση ζήτησε με επίσημη επιστολή από τα Ηνωμένα Έθνη και άλλους διεθνείς οργανισμούς να αλλάξει η αγγλόφωνη ονομασία της χώρας, που χρησιμοποιείται σε διπλωματικές επαφές. Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε τηλεοπτικό μήνυμά του εκφράζει την προσδοκία οι απαραίτητες αλλαγές να ολοκληρωθούν εντός της εβδομάδας. Ο ΟΗΕ πάντως ανταποκρίνεται στο αίτημα της Άγκυρας, ανέφερε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας.

«Made in Türkiye», το νέο branding

Ήδη από τα τέλη του 2021 η Τουρκία άρχισε να χρησιμοποιεί στα εξαγόμενα προϊόντα της την επωνυμία «Made in Türkiye». Είχε προηγηθεί σχετικό διάταγμα του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, που δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης. Αυτό θα είναι το νέο branding της γειτονικής χώρας. H αεροπορική εταιρεία Turkish Airlines ήδη έχει ξεκινήσει διαφημιστική καμπάνια με κεντρικό σύνθημα «Hello Türkiye». Σύντομα η τουρκική κυβέρνηση θα αρχίσει μία ευρύτερη εκστρατεία, μέσω διαδικτύου, για να καθιερώσει τη νέα διεθνή ονομασία της χώρας.

Στο διάταγμά του ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν ξεκαθαρίζει ότι η ονομασία «Türkiye» είναι η πλέον ενδεδειγμένη «για να εκφράσει τον πολιτισμό και τια αξίες του τουρκικού έθνους». Η γερμανική εφημερίδα Stuttgarter Zeitung σημειώνει ότι στα αγγλικά η λέξη «turkey» δεν σημαίνει μόνο τη γαλοπούλα, αλλά είναι και ιδιωματισμός που υποδηλώνει την «ανοησία» ή την «αποτυχία». Προφανώς κανείς δεν επιθυμεί μία παρόμοια ταύτιση.

Πρακτικές δυσκολίες στην καθιέρωση της ονομασίας

Η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία δεν είναι η πρώτη, ούτε η μοναδική χώρα που αλλάζει με δική της πρωτοβουλία την επίσημη ονομασία της. Προ ετών η Ολλανδία ανακοίνωσε επισήμως ότι δεν αποκαλείται πλέον «Ολλανδία», αλλά «Κάτω Χώρες», όπως υποδηλώνει άλλωστε η επίσημη ονομασία της στα ολλανδικά («Niederlande»). Έκτοτε, στις επίσημες διεθνείς επαφές, οι Βρετανοί την αποκαλούν «Τhe Netherlands» και οι Γερμανοί «Die Niederlande», αλλά στην καθομιλουμένη η παλαιά ονομασία διατηρείται. Κανείς δεν θα προτείνει στην παρέα του «να πάμε στις Κάτω Χώρες για καμιά μπύρα».

Στην περίπτωση της Τουρκίας υπάρχει όμως μία ακόμη πρακτική δυσκολία, όπως επισημαίνει ο αρθρογράφος της Stuttgarter Zeitung: Πώς μπορεί η διεθνής κοινότητα να αποδεχθεί την ονομασία «Türkiye», από τη στιγμή που στις περισσότερες χώρες, άρα και στα περισσότερα πληκτρολόγια, δεν υπάρχει καν ο χαρακτήρας «ü»; Για να μην πούμε ότι η επιμονή της Τουρκίας να αλλάξει την ονομασία της μπορεί να ξυπνήσει ανάλογους πόθους και σε άλλες χώρες. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Ινδία, η οποία στα τουρκικά ονομάζεται «Hindistan». Που σημαίνει «Η χώρα της γαλοπούλας»!

Γιάννης Παπαδημητρίου (DPA, Stuttgarter Zeitung)