Η διάσημη αμερικανίδα τραγουδίστρια Lady Gaga έχει πουλήσει μέχρι σήμερα 90 εκατομμύρια δίσκους συμβάλοντας σημαντικά στο ΑΕΠ των ΗΠΑ. Στο μέλλον όμως, θα συνυπολογίζονται στο ΑΕΠ ακόμα και δίσκοι που δεν «πήγαν» και τόσο καλά. Ακόμα και όταν η αμερικανίδα μουσικός βρίσκεται στο στούντιο αναζητώντας ή δοκιμάζοντας υλικό, θα συμβάλλει -τουλάχιστον στο μέλλον- στην αύξηση του ΑΕΠ.

Όλα αυτά, επειδή αλλάζει σταδιακά ο τρόπος υπολογισμού του ΑΕΠ. Το 2008 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΟΗΕ και ΔΝΤ αποφάσισαν να «εμπλουτίσουν» τον τρόπο υπολογισμού του ΑΕΠ και με παράγοντες, όπως η ενέργεια, η έρευνα και η ανάπτυξη ενός προϊόντος. Η πρώτη χώρα που προχωρά στην αναθεώρηση του τρόπου υπολογισμού θα είναι οι ΗΠΑ, ενώ από τον Σεπτέμβριο του 2014 ακολουθεί και η Γερμανία. «Τα στάνταρντ αυτά θα υιοθετηθούν από όλες τις συμβαλλόμενες χώρες μέχρι το 2014» λέει στην DW ο Κιμ Σένχολτς, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

Σήμερα συνυπολογίζεται μόνο το τελικό προϊόν

Σήμερα, όταν μια βιομηχανία αγοράζει ενέργεια για την παραγωγή, η αγορά αυτή δεν παίζει ρόλο στο ΑΕΠ, παρά μόνο το τελικό προϊόν, για να αποφευχθεί ο διπλός υπολογισμός. «Όμως με αυτή την προσέγγιση, που θεωρεί έρευνα και ανάπτυξη ως ενδιάμεσο προϊόν, δεν υπολογίζεται ότι η γνώση είναι κεφάλαιο», λέει ο αμερικανός ειδικός.

Για την αμερικανική Υπηρεσία Οικονομικών Αναλύσεων στην Ουάσιγκτον, αρμόδια για τις εθνικές οικονομικές στατιστικές και τον υπολογισμό του ΑΕΠ, η τέχνη και η δημιουργική εργασία θα θεωρούνται από εδώ και στο εξής άυλα αγαθά και δεν θα λαμβάνεται υπόψη μόνο το τελικό προϊόν. Αυτό θα ισχύσει για τα βιβλία και τις ταινίες, αλλά και τους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης. Ένα παράδειγμα: Ενώ μέχρι σήμερα θεωρείται ότι το γνωστό τάμπλετ iPad συμβάλλει στο ΑΕΠ μόνο ως τελικό προϊόν, στο μέλλον θα συνυπολογίζεται και η διαδικασία για την ανάπτυξή του.

Αλλάζει και ο τρόπος υπολογισμού του δημοσίου χρέους

Όταν εφαρμοστούν οι αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του ΑΕΠ «η κοινή γνώμη θα παρακολουθεί με ενδιαφέρον για πολλές μέρες» λέει ο αμερικανός οικονομολόγος Κιμ Σένχολτς. Διότι πολύ απλά θα αλλάξει η βαρύτητα που έχουν διάφοροι δείκτες και παράγοντες. Έτσι, για παράδειγμα, θα αλλάξει η σχέση χρέους και ΑΕΠ, αλλά και το εξωτερικό χρέος μιας χώρας, ενώ ανοιχτές μένουν προς το παρόν οι συνέπειες των αλλαγών στον υπολογισμό του πληθωρισμού.

Σήμερα ακόμα και οι δείκτες χρηματιστηρίων προσανατολίζονται στο ΑΕΠ. Μια χρηματιστηριακή αγορά θεωρείται υπερτιμημένη όταν η συνολική αξία όλων των μετοχών ξεπερνά το 90 με 115% του ΑΕΠ. Η αξία αυτή θα υποχωρήσει με αποτέλεσμα να ενισχυθούν για μια ακόμα φορά οι διεθνείς αγορές.

Ο Κιμ Σένχολτς δεν αναμένει σημαντικές ή ριζικές αλλαγές. Πιστεύει ότι το ΑΕΠ θα προσαρμοστεί σταδιακά. Και έπειτα, λέει, κάθε 2 ή 3 χρόνια υπάρχουν αλλαγές. «Ίσως όχι σε τέτοιο βαθμό όπως τώρα, αλλά αυτό γίνεται για να αποκτήσουμε καλύτερη εικόνα για χθες και το σήμερα, το οποίο δεν είναι οπωσδήποτε άσχημο».

Mirian Braun / Στέφανος Γεωργακόπουλος

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής