Kάποτε η Παρασκευή ήταν η μέρα που οι άνθρωποι συνήθιζαν να τρώνε ψάρι. Μάλιστα συχνά οι παλαιότεροι προέτρεπαν τους νεότερους «Να τρώτε περισσότερο ψάρι». Σήμερα ωστόσο η εικόνα έχει αλλάξει. Τα φρέσκα ψάρια και μάλιστα εκείνα που έχουν αλιευθεί με νόμιμο τρόπο τείνουν προς εξαφάνιση. Η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση WWF τα τελευταία χρόνια εστιάζει το ενδιαφέρον της, μεταξύ άλλων, και στον τομέα της υπεραλίευσης.

Επαρκής πιστοποίηση και προστασία καταναλωτών

Σύμφωνα με την Καρολίνε Σαχτ, ειδική σε θέματα αλιείας από την WWF, η διεθνής οργάνωση έχει εκδώσει συστάσεις για τις μεθόδους αλιείας, οι οποίες δεν καταστρέφουν τον πυθμένα των θαλασσών και παράλληλα μειώνουν τον κίνδυνο να αλιευθούν τα λεγόμενα «παρεμπίπτοντα αλιεύματα». «Πολύ συχνά στα δίχτυα των ψαράδων πιάνονται δελφίνια, φάλαινες, καρχαρίες, θαλασσοπούλια, θαλάσσιες χελώνες, με αποτέλεσμα να τραυματίζονται», αναφέρει η γερμανίδα ειδικός. Η WWF καταγράφει επίσης τα είδη ψαριών και άλλων θαλάσσιων οργανισμών βρίσκονται υπό απειλή, δημιουργώντας έτσι μια «κόκκινη λίστα» απειλούμενων ειδών, πολλά από τα οποία κυκλοφορούν στην αγορά μέσω παράνομων οδών.

Πώς όμως μπορούν οι καταναλωτές να γνωρίζουν ποια ψάρια στην αγορά δεν προέρχονται από παράνομη αλιεία; «Στη Γερμανία υπάρχει σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο συμβαδίζει με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές για τα στοιχεία που πρέπει να αναγράφονται στις συσκευασίες ψαριών. Όταν το προϊόν φέρει την πιστοποίηση MSC (Marine Stewardship Council) σημαίνει ότι τα ψάρια προέρχονται από βιώσιμα αλιευτικά αποθέματα», εξηγεί η Καρολίνε Σαχτ. Αυτό σημαίνει, τουλάχιστον θεωρητικά, ότι τα εν λόγω αποθέματα αλλά και συνολικά το υδάτινο οικοσύστημα από το οποίο προέρχονται δεν απειλούνται από την υπεραλίευση.

Σημειωτέον ότι η σφραγίδα αυτή αφορά μόνο τα ψάρια που αλιεύονται στη θάλασσα και όχι όσα προέρχονται από ιχθυοτροφεία. «Για τα ψάρια ιχθυοτροφείου υπάρχει άλλη ειδική πιστοποίηση, γνωστή ως βιολογικό σήμα ΑSC».

Από πού προέρχονται τα ψάρια στη Γερμανία και την Ευρώπη;

Σύμφωνα με την ειδικό της WWF τα γερμανικά αλιευτικά ψαρεύουν ως επί το πλείστον σε μακρινές περιοχές εκτός των γερμανικών συνόρων στην ανοιχτή θάλασσα. Επίσης η Γερμανία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές ψαριών. Εισάγει ψάρια από περίπου 100 χώρες, οι μισές εκ των οποίων είναι αναπτυσσόμενες. Μήπως όμως οι γερμανοί και κατ´ επέκταση οι ευρωπαίοι καταναλωτές καλύπτουν τις ανάγκες τους εις βάρος των αναπτυσσόμενων χωρών; «Αυτό δεν μπορεί να συναχθεί με ακρίβεια», αναφέρει η Σαχτ, υπογραμμίζοντας ότι πολλά ευρωπαϊκά κράτη έχουν συνάψει διμερείς συμφωνίες για την αλιεία με αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ρήτρες για προστασία των τοπικών θαλασσών και ντόπιων πληθυσμών.

Ωστόσο συχνά στην πράξη πολλοί ευρωπαϊκοί στόλοι ψαρεύουν ανεξέλεγκτα στα ανοιχτά μακρινών αναπτυσσόμενων κρατών, εκμεταλλευόμενοι σε πολλές περιπτώσεις την έλλειψη επαρκών ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές των παράκτιων κρατών. Από την άλλη πλευρά διαφορετικές είναι οι προδιαγραφές που ισχύουν για την αλιεία στα διεθνή ύδατα, αναφέρει η Καρολίνε Σαχτ. Εκεί οι έλεγχοι διεξάγονται από περιφερειακές οργανώσεις που καλούνται να αποτρέψουν περιστατικά παράνομης αλιείας. Ωστόσο οι έλεγχοι αυτοί κρίνονται συχνά ανεπαρκείς.

Κάριν Γέγκερ / Δήμητρα Κυρανούδη