Το ενδεχόμενο συμμετοχής του γερμανικού φιλελεύθερου κόμματος (FDP) στην κυβέρνηση προκάλεσε ανάμεικτα συναισθήματα στην ΕΕ. Τουλάχιστον στην Αθήνα και στο Παρίσι επικρατεί ανησυχία για τη μελλοντική επιρροή του FDP στην εξωτερική πολιτική της Γερμανίας όσον αφορά τα ευρωπαϊκά θέματα.

Στην Ελλάδα οι ανησυχίες σχετίζονται με τη σκληρή στάση που έχουν ανακοινώσει οι Φιλελεύθεροι στο θέμα των προγραμμάτων βοήθειας και του χρέους. Στη δε Γαλλία επικρατεί η αντίληψη ότι το FDP θα πιέσει την Άγγελα Μέρκελ για μια σκληρή πολιτική λιτότητας. Επικαλούμενη πηγές του γάλλου πρόεδρου η εφημερίδα Le Monde έγραφε πρόσφατα πως ο Εμανουέλ Μακρόν έχει δηλώσει στο στενό του περιβάλλον πως «σε περίπτωση που η Μέρκελ συμμαχήσει με τους Φιλελεύθερους είμαι νεκρός.»

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη Deutsche Welle στο Βερολίνο ο νεοεκλεγμένος βουλευτής και μέλος του προεδρείου του FDP Αλεξάντερ Γκραφ Λάμπσντορφ χαρακτηρίζει τους φόβους «αδικαιολόγητους». Αντιθέτως, οι Φιλελεύθεροι συμφωνούν με τις περισσότερες προτάσεις που έχει καταθέσει ο γάλλος πρόεδρος. Είτε αυτές αφορούν την ασφάλεια, την εξωτερική πολιτική, την ψηφιοποίηση, είτε την ανάπτυξη μιας εταιρικής σχέσης με την Αφρική για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Όπως όμως τονίζει ο κ. Λάμπσντορφ, υπάρχουν και «ορισμένες λεπτομέρειες» στις οποίες το FDP διατυπώνει μια διαφορετική άποψη. Ειδικά σε ό,τι αφορά την αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ και φορολογικές τροποποιήσεις. «Με άλλα λόγια», συμπεραίνει ο κ. Λάμπσντορφ, «ένα 80% με 90% όσων έχει προτείνει ο Εμανουέλ Μακρόν μπορούμε να τα στηρίξουμε, ορισμένα ζητήματα χρειάζονται συζήτηση. Στο ζήτημα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού λέμε όμως ξεκάθαρα ότι είναι ο λάθος δρόμος.» Ο κ. Λάμπσντορφ επισημαίνει ότι και η πρώτη αντίδραση της καγκελαρίου Μέρκελ στις προτάσεις Μακρόν ήταν μεν θετική αλλά «με έναν προσεκτικό τρόπο».

«Nein» στο Grexit αλλά…

Στο παρελθόν ο Αλεξάντερ Γκραφ Λάμπσντορφ είχε ασκήσει σκληρή κριτική απέναντι στην Ελλάδα και είχε ζητήσει ακόμη και την έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη. Στην ερώτηση της Deutsche Welle αν το FDP θα θέσει θέμα εξόδου απαντά με ένα κατηγορηματικό «Nein». Όπως διευκρινίζει «κανείς δεν θέλει ένα Grexit. Ούτε εμείς το θέλουμε. Όμως προϋπόθεση για την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη είναι η συνέχιση της πολιτικής των μεταρρυθμίσεων. Όντος, η εξέλιξη της πραγματικής οικονομίας είναι θετική.» Προηγουμένως, σε συζήτηση στην Ένωση Ξένων Ανταποκριτών (VAP) ο Αλεξάντερ Γκραφ Λάμπσντορφ είχε δηλώσει πως θα πρέπει να δημιουργηθεί η δυνατότητα της εξόδου από την ευρωζώνη χωρίς ένα κράτος να χάνει την ιδιότητα του κράτους μέλους της ΕΕ. Όπως ακόμη είχε τονίσει, «η σταθερότητα της ευρωζώνης είναι σημαντικότερη από τον αριθμό των μελών της.»

Στο προσεχές μέλλον η γερμανική βουλή θα κληθεί να αποφασίσει για την εκταμίευση των επόμενων δόσεων προς την Ελλάδα. Ποια στάση θα τηρήσουν οι Φιλελεύθεροι; Σύμφωνα με τον κ. Λάμπσντορφ τα κριτήρια με τα οποία θα ψηφίσουν εξαρτώνται από το κατά πόσο η εκταμίευση «είναι νόμιμη, είναι οικονομικά αποτελεσματική και θα επιφέρει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα εκείνα τα αποτελέσματα που θα καθιστούν την Ελλάδα οικονομικά δυναμική και δημοσιονομικά σταθερή. Αυτά είναι τα καθοριστικά κριτήρια.»

Ελάφρυνση του χρέους

Το Μάιο του 2016 το Eurogroup είχε συμφωνήσει να εξετάσει με την επιτυχή ολοκλήρωση του τρίτου δανειακού προγράμματος το ελληνικό χρέος και εφόσον κριθούν αναγκαία να παρθούν μέτρα που θα το καθιστούν βιώσιμο. Κατά πόσο είναι διατεθειμένοι οι Φιλελεύθεροι να σεβαστούν αυτή τη δέσμευση; Ο κ. Λάμπσντορφ καθιστά σαφές ότι η απόφαση δεν μπορεί να σημαίνει περικοπή του χρέους επειδή θα έστελνε το «λάθος μήνυμα» σε άλλα κράτη μέλη της ευρωζώνης. Αν υπήρχε η δυνατότητα για κούρεμα δεν θα έδιναν σημασία στη δημοσιονομική σταθερότητα. Σε ότι αφορά τις ελαφρύνσεις δηλώνει πως «σαφώς και είμαστε διατεθειμένοι να το συζητήσουμε. Πάντα όμως θα δίνουμε έμφαση σε μια βασική αρχή: κάθε κράτος θα πρέπει να αναλάβει το ίδιο την ευθύνη για τη δημοσιονομική του σταθερότητα.» Με άλλα λόγια, προϋπόθεση της όποιας συμφωνία για ελαφρύνσεις θα πρέπει να είναι ένας, τουλάχιστον, ισοσκελισμένος κρατικός προϋπολογισμός.

Αναφορικά με τη συζήτηση για την αναγκαιότητα ενός τέταρτου δανειακού προγράμματος ο πολιτικός του FDP δηλώνει στην Deutsche Welle πως «προς το παρόν δεν μπορεί να δοθεί απάντηση. Πιστεύω όμως ότι θα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Εσθονία, η Λετονία αλλά και ακόμη και η Γερμανία να κερδίσεις την υποστήριξη για ένα 4ο, 5ο ή 6ο πρόγραμμα βοήθειας. Κάποτε θα πρέπει να φτάσουμε στο σημείο όπου η Ελλάδα θα είναι, με τις δικές της δυνάμεις, οικονομικά και δημοσιονομικά υγιής.»

Διαφωνίες στο FDP για το ΕΜΣ

Σε σχέση με τα προγράμματα βοήθειας σε κράτη μέλη της ευρωζώνης - τόσο ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε όσο και η Άγγελα Μέρκελ θα ήθελαν να αντικατασταθεί το ΔΝΤ από ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Στο ρόλο αυτό βλέπουν τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ). Με αυτή την άποψη συμφωνεί και ο κ. Λάμπσντορφ, όχι όμως το κόμμα του: «Προσωπικά πιστεύω πως ο ΕΜΣ είναι ασφαλώς ένας χρήσιμος μηχανισμός. Η πλειοψηφία του FDP έχει μια διαφορετική άποψη, ότι δηλαδή θα πρέπει μεσοπρόθεσμα να καταργηθεί. Επιμένω όμως ότι η βασική ιδέα για την μετατροπή του σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο είναι σωστή. Σε περίπτωση που υπάρξουν προγράμματα τότε θα πρέπει η υλοποίηση τους να ελέγχεται με αντικειμενικά κριτήρια και με όσο το δυνατόν μικρότερη πολιτική ανάμειξη. Αυτά τα κριτήρια τηρούνται από το ΔΝΤ για το οποίο τρέφω μεγάλη συμπάθεια.» Τέλος, όπως τονίζει ο Αλεξάντερ Γκραφ Λάμπσντορφ, η πολιτική της επόμενης γερμανικής κυβέρνησης θα είναι αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων των κομμάτων που θα συνεργαστούν.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο