Η απονομή των διασημότερων βραβείων παγκοσμίως ξεκινούν αυτή τη Δευτέρα – με τον κόσμο να αναζητά απεγνωσμένα ελπίδα. Ένα Νόμπελ Ιατρικής μετά από δυόμισι χρόνια πανδημίας, βραβείο Νόμπελ Επιστήμης εν μέσω κλιματικής κρίσης, ένα Νόμπελ Ειρήνης, ενώ η Ρωσία διεξάγει έναν επιθετικό πόλεμο στην Ουκρανία… και όλα αυτά παράλληλα με ένα βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών, ενώ οι άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με την αύξηση του πληθωρισμού και τις τιμές ενέργειας να εκτινάσσονται. Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Τα φετινά βραβεία Νόμπελ θα απονεμηθούν μέσα σε μία κρίση διαρκείας.

Τα βλέμματα θα είναι λοιπόν, μεταξύ άλλων, στραμμένα τώρα στη Στοκχόλμη και το Όσλο για μία εβδομάδα. Από τη Δευτέρα έως την Τετάρτη, θα ανακοινωθούν αρχικά τα βραβεία στις κατηγορίες της επιστήμης: Νόμπελ Ιατρικής, Φυσικής και Χημείας. Στη συνέχεια θα ακολουθήσουν τα βραβεία Λογοτεχνίας και Ειρήνης, ενώ τα βραβεία Οικονομικών Επιστημών θα κλείσουν και τον φετινό γύρο απονομής Νόμπελ, την επόμενη Δευτέρα. Για τους νικητές προβλέπεται και φέτος ένα χρηματικό έπαθλο ύψους δέκα εκατομμυρίων σουηδικών κορόνων (περίπου 920.000 ευρώ) ανά κατηγορία.

Τι θα έλεγε ο Άλφρεντ Νόμπελ;

Τι θα σκεφτόταν όμως ο Άλφρεντ Νόμπελ (1833-1896) για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο πλανήτης, 126 χρόνια μετά τον θάνατό του; Ο διευθυντής του Ιδρύματος Νόμπελ, Βιντάρ Χέλγκεσεν, εικάζει πως «πιθανότατα θα ήταν ακόμη πεπεισμένος για τη σημασία της επιστήμης και της κριτικής επιστημονικής ματιάς, της αναζήτησης της αλήθειας, της σημασίας της διεθνούς συνεργασίας και της αναζήτησης ειρηνικών λύσεων σε περιόδους συγκρούσεων». Άλλωστε, όπως τονίζει, «οι αξίες που πλαισιώνουν την απονομή των βραβείων Νόμπελ είναι σήμερα πιο σημαντικές από ποτέ».

Ταυτόχρονα, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι όλες αυτές οι κρίσεις θα έχουν κάποιον αντίκτυπο και στην επιλογή των φετινών βραβείων. Ωστόσο «οι επιτροπές Νόμπελ βασίζουν τις αποφάσεις τους στις αρχές του Άλφρεντ Νόμπελ, καθορίζοντας έτσι το ποιος συνεισέφερε περισσότερο στην ανθρωπότητα κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους. Αυτή η λογική είναι και αυτή που κατευθύνει κατά βάση τις αποφάσεις τους - παρά τις όποιες κρίσεις», εξηγεί ο Χέλγκεσεν. Βέβαια, σύμφωνα με το ίδιο, η έρευνα, η λογοτεχνία και, κυρίως, οι προσπάθειες για να επιτευχθεί ειρήνη, αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα και το κλίμα της εκάστοτε εποχής.

Ο Χέλγκεσεν θεωρεί ότι τα βραβεία Νόμπελ θα μπορούσαν να γίνουν και μία σημαντική πηγή έμπνευσης για τη νέα γενιά: «Αν ένας νέος σήμερα αναζητά ελπίδα και έμπνευση για να αλλάξει τον κόσμο, τα βραβεία Νόμπελ και οι νομπελίστες είναι ένα υπέροχο σύμβολο και ένα ουσιαστικό παράδειγμα ότι οι άνθρωποι μπορούν πράγματι να αλλάξουν τον ρου της ιστορίας» λέει χαρακτηριστικά. «Πρόκειται για ένα μήνυμα ελπίδας και έμπνευσης που ειδικά σήμερα είναι απαραίτητο».

Στέφεν Τρουμπ, dpa

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου